ΗΠΑ: Η κρίση ηγεσίας είναι πιο επικίνδυνη από την κρίση δημόσιας υγείας

Μέχρι και τις 20 Μαρτίου ο Πρόεδρος Τραμπ συνέχιζε την προσπάθεια του καθησυχασμού της Αμερικανικής κοινής γνώμης έχοντας ως κεντρική γραμμή: «Ο κορωνοϊός δεν είναι τίποτα σπουδαίο συγκρινόμενος με την εποχική γρίπη».

Μάλιστα έκανε retweet ένα meme που απεικόνιζε τον εαυτό του να παίζει βιολί και να λέει: «το επόμενο κομμάτι μου ονομάζεται: τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει αυτό που έρχεται»…

Εκεί που η ψυχιατρική επιστήμη σήκωσε τα χέρια ψηλά ήταν όταν λίγο αργότερα σχολίασε το δικό του tweet (!) γράφοντας το εξής ασυνάρτητο: «Ποιός να ξέρει τι να σημαίνει αυτό, αλλά μου ακούγεται καλό»!!!

Ένας διαταραγμένος σύγχρονος «Βιολιστής στη Στέγη» της αμερικανικής οικονομίας που καταρρέει και της αμερικανικής κοινωνίας που διαλύεται ταυτόχρονα  ίδια στιγμή από τον επελαύνοντα ιό. Είναι μια μάστιγα που δεν ξεχωρίζει υπερδυνάμεις και τριτοκοσμικές χώρες και πολύ φοβάμαι πως επειδή οι περισσότερες από αυτές ανήκουν στο Νότιο Ημισφαίριο, τις έχει «αφήσει» για αργότερα, όταν έρθει το δικό μας καλοκαίρι. Το ερώτημα είναι: θα μειωθεί η πίεσή του σε εμάς τους θερινούς μήνες; Σε αυτό το ερώτημα ούτε καν ο κύριος Τσιόδρας δεν μπορεί να απαντήσει…

Οι ιστορικοί συμφωνούν πως ο Νέρωνας δεν τραγουδούσε όταν καιγόταν η Ρώμη, αλλά κανείς δεν  μπορεί να ξέρει πως σκεφτόταν και πολύ περισσότερο πως αισθανόταν, βλέποντας την Αιώνια Πόλη να γίνεται στάχτη μπροστά στα μάτια του. Αλλά, ο σύγχρονος Νέρων, ο Ντόναλντ, με το μοναδικό συνδυασμό άγνοιας, αλαζονείας και αδιαφορίας, άφησε τη Νέα Υόρκη για αρχή να γίνεται hot spot κορωνοϊού, ρίχνοντας όλες τις ευθύνες στον (Δημοκρατικό) Δήμαρχο Cuomo και την πανικόβλητη Wall Street αβοήθητη να καταρρίπτει αλλεπάλληλα αρνητικά ρεκόρ για ημέρες. Αφού άφησε στην τύχη του το αμερικανικό χρηματιστήριο να χάσει το ένα τρίτο της κεφαλαιοποίησής του , ο Τραμπ συνήλθε προσωρινά από την αφασία.

Ο Πρόεδρος της μεγαλύτερης υπερδύναμης είναι ο ίδιος τύπος που δήλωνε «μου αρέσει που οι αριθμοί είναι αυτοί που είναι», αναφερόμενος στην άδεια που δόθηκε στους επιβάτες του κρουαζιερόπλοιου Grand Princess (μερικοί εκ των οποίων είχαν ήδη διαγνωσθεί θετικοί στον ιό) να δέσει στο Όκλαντ, χωρίς να τους περιορίσει και να τους «ιχνηλατήσει», αγνοώντας και τις συμβουλές των επιδημιολόγων του και προφανώς τί σημαίνει εκθετική ανάπτυξη. Με αυτό τον τρόπο κατάφερε να διασπείρει τον ιό και στη Δυτική Ακτή!

Μετά από λίγο, σα να μην συνέβαινε τίποτα, την ώρα που οι ειδικοί του CDC (Center for Disease Control) (Κέντρου Ελέγχου Ασθενειών) τον συμβούλευαν να καθηλώσει όλες τις πτήσεις, ακόμη  και στο εσωτερικό των ΗΠΑ, επιβιβαζόταν στο Air Force One και χαιρετούσε τις κάμερες όλος χαρά,.

Αυτό είναι που ονομάζουν στο Harvard “lead by your example”, «ηγήσου με το προσωπικό σου παράδειγμά»; Αυτό σκεφτόταν και εχθές το βράδυ, όταν πρώτα δήλωσε πως και στον ίδιο δεν «αρέσει να φοράει μάσκα και γι’ αυτό δεν θα το κάνει»!, ενώ αμέσως μετά παρότρυνε τους «υπηκόους» του «να προστατεύουν τα πρόσωπά τους ακόμη και με κασκόλ ή μαντήλια, αν δεν βρίσκουν μάσκες».

Ο τύπος αυτός βρίσκεται σε απόλυτη σύγχυση. Πέφτει σε αλλεπάλληλες αντιφάσεις. Αυτό όμως είναι το λιγότερο. Η πολιτική ανακολουθία και οι καθυστερήσεις είχαν ως αποτέλεσμα τα πισωγυρίσματα και γκάφες που τις πληρώνει με αίμα ο αμερικανικός λαός και με δισεκατομμύρια δολάρια οι αμερικανικές επιχειρήσεις. 600.000 ήταν μέχρι εχθές οι νέοι άνεργοι…

Πώς εξηγούνται όλα αυτά; Ανήκουν μόνο στη σφαίρα της ψυχιατρικής ή μπορεί να κρύβουν και ένα διεστραμμένο πολιτικό σχέδιο; Μήπως στο μυαλό του υπάρχει μόνο η εμμονική επιθυμία της επανεκλογής του; Μήπως βασίζει τις (μη) αντιδράσεις του στο γεγονός πως ο ιός χτύπησε πρώτα «Μπλε» Πολιτείες, όπως η Νέα Υόρκη, η Καλιφόρνια και η Ουάσιγκτον, που ψηφίζουν Δημοκρατικούς;

Ο ιός προφανώς και δεν κάνει εκλογικές επιλογές. Προφανώς και δεν έχει «σχέδιο ισοπέδωσης» πρώτα των ακτών και μετά της ενδοχώρας. Πολύ απλά γιατί η αρρώστια αυτή εκδηλώνεται μαζικά εκεί που υπάρχουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις πληθυσμού και αεροδρομίων… Αυτό μπορεί να  μην το αντιλαμβάνεται ο Τραμπ και να πιστεύει πως δεν θα επεκταθεί και στις αγαπημένες του «Κόκκινες» Μεσοδυτικές και Νότιες Πολιτείες. Ίσως έχει στα χέρια του κάποια μυστική δημοσκόπηση που τον έπεισε πως οι ρεπουμπλικανοί rednecks της Αλαμπάμα θα επιδείξουν μεγαλύτερες αντοχές από τους liberal surfers του Λος Άντζελες. Ή μπορεί βέβαια πολύ απλά, αλλά πολύ κυνικά, ως businessman και όχι ως Statesman, να ιεραρχεί ως πιο σημαντική τη σωτηρία των επιχειρήσεων από τις ανθρώπινες ζωές.

Όμως κάνει και εδώ λάθος… Το δίλημμα «πρώτα η Υγεία ή η Οικονομία» δεν τίθεται σε αυτή την κρίση. Δεν είναι μόνο ψεύτικο. Είναι λάθος. Γιατί είναι διπλό το χτύπημα που υφίστανται οι αγορές. Διαλύονται μαζί και παραγωγή και κατανάλωση. Αν χαθούν ή τρομοκρατηθούν οι «πελάτες» και δεν συρρέουν πια στο shopping malls να αγοράσουν τα νέα sneakers της Nike, πως θα έχουν κέρδη οι πολυεθνικές;

Η εγκυρότατη βρετανική ιατρική επιθεώρηση Lancet, ανέφερε πως οι περισσότερες χώρες θα βρεθούν σε αδυναμία να διατηρήσουν υγιείς και τις οικονομίες και τις κοινωνίες τους ταυτόχρονα. Όλοι δυστυχώς θα πληρώσουν το διπλό τίμημα. Απλώς το timing διαφέρει τώρα, γιατί δεν έχουν όλες οι χώρες το ίδιο σημείο εκκίνησης.

Προς το παρόν βέβαια στις ειδήσεις κυριαρχούν οι απώλειες 4,97 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μια μέρα (!) του Jeff Bezos της Amazon.

Ας μην χύσουμε όμως τόσα πολλά δάκρυα για τον μεγιστάνα, γιατί ως ο πλουσιότερος άνθρωπος του Πλανήτη έχει άλλα 100 δις να τον παρηγορούν. Τα 32 εκατομμύρια των Αμερικανών που δεν μπορούν -γιατί δεν δικαιούνται- να πάρουν αναρρωτική άδεια, ποιός θα τα παρηγορήσει; Και πολύ περισσότερο, ποιός θα τους περιθάλψει αν ο ιός χτυπήσει την πόρτα τους;

Θα βρουν παρηγοριά στον εγωπαθή Πλανητάρχη που αρνείται επίμονα -όπως και το κόμμα του -να προχωρήσει με το σχέδιο εκσυγχρονισμού του συστήματος υγείας (γνωστό ως Obama Care); Ο Τραμπ που επιμένει στα briefings ότι «έβαλε από την τσέπη του δισεκατομμύρια δολάρια για να κερδίσει αυτή τη «θέση εργασίας» στο Oval γραφείο και μάλιστα (είναι τόσο γαλαντόμος) δεν πληρώνεται γι’ αυτό;». Δεν είναι ο ίδιος άνθρωπος ο οποίος έχει αποποιηθεί τα 450.000 δολάρια της ετήσιας αποζημίωσής του, αλλά όχι και τα εκατομμύρια των φοροαπαλλαγών των επιχειρήσεών του που τρέχουν με τις πλάτες και τα «κονέ» του μπαμπά τα παιδιά του;

Αποφάσισα να γράψω αυτό το κείμενο όταν ένας από τους πιο κοινωνικά ευαισθητοποιημένους και ενημερωμένους περί τα κοινά φίλος μου, (από τους πραγματικούς, όχι τους fb), μου τηλεφώνησε στη 1 το πρωί γεμάτος θαυμασμό για τον Ντόναλντ (ο φίλος μου είναι ανιδιοτελής αριστερός, και οπαδός του Μπέρνι Σάντερες), γιατί «στήριξε με αποφασιστικότητα την οικονομία τους ρίχνοντας πολύ χρήμα». «Είναι ηγέτης» μου είπε με θαυμασμό για ένα πρόσωπο που αποτελεί την επιτομή όσων απεχθάνεται σε όλη τη ζωή του! Με εξέπληξε. Με ανάγκασε να σκεφτώ ξανά. Τα χρήματα αποτελούν μεν λύση, αλλά είναι μερική λύση. Πρώτιστο καθήκον κάθε ηγέτη -και όχι μόνο σε καιρούς κρίσης- είναι να διαφυλάσσει την υγεία και τις ζωές των συμπολιτών του. Και βέβαια τα οικονομικά μέτρα πρέπει να τα παίρνει εγκαίρως, όταν το κόστος τους είναι υποπολλαπλάσιο, όχι με 1,5 μήνα καθυστέρηση.

Προβληματίστηκα, αλλά μελετώντας την προβολή των αριθμών, αλλά κυρίως αντιπαραβάλλοντάς τους με την πολιτική αρχών που πρέπει να μας ορίζει την σκέψη, κατέληξα πως όχι, δεν είχε δίκιο. Ούτε αυτός ούτε βέβαια ο Ντόναλντ. Η δυνατότητα που δίνει στον Τραμπ το τεράστιο μέγεθος της Αμερικανικής οικονομίας (21,5 τρις δολάρια το ΑΕΠ) να αντιδρά πυροσβεστικά -έστω και με μεγάλη καθυστέρηση- δεν τον κατατάσσει στους ηγέτες. Αν ήταν αρχηγός άλλης χώρας, θα είχε ήδη συμπεριληφθεί στους «επαίτες».

Το τεράστιο οικονομικό πακέτο ενίσχυσης της οικονομίας, το ενάμισι τρισεκατομμύριο δολάρια ακούγεται μεν εντυπωσιακό, αλλά είναι σχεδόν μισό ως ποσοστό επί του ΑΕΠ συγκριτικά με όσα έδωσαν οι Γερμανοί και οι Γάλλοι. Το ποσό αυτό το πιθανότερο είναι σε βάθος χρόνου να αποδειχθεί too little too late (πολύ λίγο πολύ αργά). Το bazooka του Μαρτίου, μάλλον θα μοιάζει με νεροπίστολο τον Ιούνιο.

Δυστυχώς, για όλους η επιδημία στις ΗΠΑ δεν μπορεί πλέον να αναχαιτιστεί. Την ώρα που γράφεται αυτό το κείμενο μετράνε πάνω από 70.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 500 νεκρούς. Την ώρα που θα το διαβάζετε, ανοίξτε το CNN κάντε τη σύγκριση και βγάλτε τα συμπεράσματά σας για την αποτελεσματικότητα των δολαρίων στο death toll. Τα δολάρια σε αυτή την περίπτωση ούτε σώζουν ζωές, ούτε εξαγοράζουν το θάνατο…

Το πρόβλημα έλλειψης ηγεσίας είναι παγκόσμιο. Δεν αφορά μόνο την Αμερική, αλλά το σύνολο του Δυτικού Κόσμου. Απλά η Αμερική έχει τον πιο ακατάλληλο όλων στο τιμόνι της, γι’ αυτό πληρώνει και τεράστιο τίμημα.

Η μεγαλύτερη κρίση του 21ου αιώνα (και ίσως και του 20ού) μας βρήκε παντελώς απροετοίμαστους και με το χειρότερο roster πολιτικών μετά τον Μεσοπόλεμο. Μια σειρά από πανάκριβα καλοραμμένα κοστούμια και ταγεράκια, που «φοράνε» τους κατόχους τους. Τους καλύπτουν τα πρόσωπα με make up για να διαβάσουν δηλώσεις που γράφουν οι επικοινωνιολόγοι τους και ποζάρουν αυτάρεσκα στις κάμερες σαν σταρλετίτσες σε reality show. Μόνο που εδώ πρόκειται για τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων και τα death tolls δεν είναι δείκτες τηλεθέασης. Δυστυχώς make up να καλύπτει το κενό σε άδειους εγκεφάλους δεν έχει εφευρεθεί ακόμη…

Στην Ευρώπη (αντικείμενο του επόμενου σημειώματος) η νέα ηγεσία της Ε.Ε. μόλις ανέλαβε το Γενάρη, όταν ο ιός κυκλοφορούσε ήδη. Άρα, ακόμη και αν η νέα ομάδα στις Βρυξέλλες είναι ικανή, δεν είχε τον απαραίτητο χρόνο προετοιμασίας, γι’ αυτό εκ των πραγμάτων, είναι άπειρη και ασύνδετη. (Παρεμπιπτόντως αναζητείται η Κύπρια Επίτροπος Υγείας).

Οι στιβαρές ηγεσίες λοιπόν είναι είδος εν ανεπαρκεία και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Κάτι σαν τις μάσκες, μόνο που εδώ πέσανε, δεν τις φορέσανε. Ο τίτλος του «Πλανητάρχη» θα μοιάζει όλο και περισσότερο με ανέκδοτο, όσο (ευχόμαστε μόνο) για τους επόμενους 7 μήνες θα αποδίδεται στον Ντόναλντ Τραμπ. Τα τρισεκατομμύρια της FED το μόνο που μπορούν να κάνουν για να βελτιώσουν, είναι κάπως την εικόνα του. Στο τέλος όμως, το μόνο που θα καταφέρουν θα είναι να μετατρέψουν το legacy του από τραγωδία σε φαρσοκωμωδία. Για όλους αυτούς τους λόγους ο «τύπος» αυτός δεν κάνει για τη δουλειά αυτή. Τελεία.

Το «εγώ» και ο ναρκισσισμός του τρέφονται με πρωτιές. Ήδη η Αμερική ξεπέρασε σε κρούσματα την Κίνα… Να μία θλιβερή πρωτιά… Είναι κανείς χαρούμενος; Ίσως ένας διαταραγμένος άνθρωπος, που αρνείται συστηματικά την πραγματικότητα και διαμορφώνει δικές του αλήθειες, κατά πως τον βολεύουν. Αυτή όμως η «πρωτιά» δεν θα είναι απλά δυσάρεστη, θα είναι καταστροφική για ένα ολόκληρο έθνος…

Οι νέοι ροκ σταρ του twitter είναι πλέον οι λοιμωξιολόγοι. Όπως εμείς έχουμε τον δικό μας Σωτήρη Τσιόδρα, οι Αμερικανοί έχουν τον εξαιρετικά συγκροτημένο -και εξίσου ταπεινό με τον Έλληνα ομόλογό του- Dr. Antoni Fauci. Καλά θα κάνει λοιπόν ο αυτάρεσκος Τραμπ να ακολουθήσει (ας κάνει follow) και μερικούς από αυτούς τους ειδικούς και όχι μόνο τα μοντέλα του Playboy και τους σχολιαστές του Fox News, που του ευλογούνε νυχθημερόν τα ανύπαρκτα γένια. Όλα τα άλλα είναι για πικρά γέλια… και για ακόμη πιο πικρά δάκρυα.