Η εξαφάνιση του αεροπλάνου και η γεωπολιτική σκακιέρα

Οι εξελίξεις γύρω από την εξαφάνιση του αεροπλάνου των Μαλαισιανών αερογραμμών δείχνουν να ξεφεύγουν από το πλαίσιο ενός σοβαρού δυστυχήματος. Κι αυτό γιατί οι έρευνες συνεχίζονται χωρίς αποτέλεσμα για πάνω 10 ημέρες σε μία περιοχή, υψίστης γεωπολιτικής σημασίας. Ως μία πράξη σεβασμού προς τους συγγενείς των αγνοουμένων, το άρθρο δεν προτίθεται να ασχοληθεί με τις τεχνικές λεπτομέρειες της εξαφάνισης.

Θα γίνει όμως μία προσπάθεια να απεικονιστεί το περίγραμμα των ανοικτών γεωπολιτικών θεμάτων που υπάρχουν στην περιοχή, τα οποία επηρεάζουν τις έρευνες διάσωσης. Θα πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι δεν υπάρχει ακόμα, κάποια σύνδεση μεταξύ της εξαφάνισης του αεροπλάνου και των υφιστάμενων ανοικτών γεωπολιτικών θεμάτων.

Το πρώτο σημείο που θα πρέπει να επισημανθεί είναι ότι η εξαφάνιση του αεροπλάνου έγινε σε μία περιοχή υψηλής γεωπολιτικής σημασίας. Από τα στενά της Μάλακκα διακινείται το σημαντικότερο τμήμα του εμπορίου μεταξύ Ευρώπης, Μέσης Ανατολής από την μία, και των σημαντικών χωρών της Άπω Ανατολής από την άλλη (Κίνα, Ταιβάν, Ιαπωνία & Κορέα). Από αυτή την άποψη, το συγκεκριμένο σημείο του πλανήτη βρίσκεται στο μικροσκόπιο της παγκόσμιας οικονομίας και πολιτικής. Από αυτή την άποψη βρίσκεται στο μικροσκόπιο της διεθνούς οικονομίας και γεωπολιτικής

Το δεύτερο σημείο είναι ότι η περιοχή των ερευνών διάσωσης βρίσκεται λίγο νοτιότερα από τα διαφιλονικούμενα νησιά Senkaku (κατά την Ιαπωνία), Diaoyu (κατά την Κίνα) και Tiaoyutai (κατά την Ταιβάν). Επίσης, στην περιοχή ερευνών και ανατολικά του σημείου εξαφάνισης βρίσκεται η λεγόμενη 9 dash lınes area που φαίνεται στον χάρτη. Αυτή η περιοχή διεκδικείται από την Κίνα κι αποτελεί το μήλο της έριδος μεταξύ της Κίνας από τη μία και όλων των άλλων γειτονικών περιοχών του λεγομένου μπλοκ χωρών με την ονομασία ASEAN – Association of South East Asian Nations (όπως Βιετνάμ, Ινδονησία, Φιλιππίνες, Μαλαισία και Μπρουνέι). Σε αυτή την περιοχή, η Κίνα βρίσκεται σε διαμάχη με το Βιετνάμ για τα νησιά Paracels, με τις Φιλιππίνες για τα νησιά Scarborough Shoal και με τη Μαλαισία για τα νησιά Spratlys.

Το τρίτο σημείο είναι ότι στην συγκριμένη "9 dash lines area" εκβάλουν τα κινέζικα ποτάμια κι ενδεχομένως να υπάρχουν τεράστια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Στην περιοχή δεν έχουν πραγματοποιηθεί συστηματικές έρευνες αλλά από τα αποθέματα που υπάρχουν σε γειτονικές χώρες όπως το Μπρουνέι, οι εκτιμήσεις ανεβάζουν τα αποθέματα σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του US Energy Information Administration (ΕΙΑ), οι κινέζικες εκτιμήσεις ανεβάζουν τα αποθέματα σε επίπεδα 10 φορές μεγαλύτερα των εξακριβωμένων αποθεμάτων των ΗΠΑ (213 δις βαρέλια). Οι αμερικάνοι επιστήμονες (Energy Ιnformation Αdministration) δίνουν μία πιο συντηρητική εικόνα, η οποία ανέρχεται σε επίσης υψηλά αποθέματα (28 δις βαρέλια).

Επίσης η EIA ανεβάζει τον πλούτο σε φυσικό αέριο στα 25 τρις κυβικά μέτρα (ίδιες εξακριβωμένες ποσότητες με το Κατάρ). Επίσης η συγκεκριμένη περιοχή, αποτελεί τον ιχθυότοπο για την τεράστια αλιευτική βιομηχανία των χωρών της περιοχής και φυσικά την πηγή τροφής για εκατομμύρια κατοίκους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η έρευνα για το αεροπλάνο έχει αρχίσει να δημιουργεί προβλήματα στις εμπλεκόμενες χώρες. Ως κύρια αιτία είναι η έλλειψη πληροφοριών από τη Μαλαισία. Ήδη, η Κίνα έχει κατηγορήσει τη Μαλαισία για ελλιπή πληροφόρηση και πιέζει γιατί 154 επιβάτες (από τους 239) ήταν κινεζικής καταγωγής. Το Βιετνάμ και η Ινδία έχουν ήδη σταματήσει τις έρευνες για τους ίδιους λόγους. Η έλλειψη πληροφοριών ή η αργή ροή πληροφοριών ή ακόμα και οι παραπλανητικές πληροφορίες για το θέμα δεν είναι μόνο χαρακτηριστικό γνώρισμα της κουλτούρας της Άπω Ανατολής.

Κατά τη γνώμη μου αφορά και τα ζητήματα έρευνας και διάσωσης στα διαφιλονικούμενα ύδατα της 9 dash line area. Ήδη στο πλαίσιο των ερευνών, έχουν υπάρξει κινήσεις της κινεζικής πλευράς στις διαφιλονικούμενες περιοχές (όπως στα νησιά James Shoal 80 χλμ βόρεια του Βόρνεο). Είναι όμως κατανοητό ότι οι επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης εμπεριέχουν και στοιχεία κατοχύρωσης της κινέζικης κυριαρχίας στην περιοχή. Η Μαλαισία, σε αντίθεση με τις Φιλιππίνες και το Βιετνάμ, παραδοσιακά δεν κινείται σε επίσημο & διεθνές επίπεδο εναντίον των κινέζικων κινήσεων στις διαφιλονικούμενες περιοχές,. Το ίδιο έκανε και στη συγκεκριμένη περίπτωση παραβίασης των χωρικών υδάτων της από την Κίνα.

Εάν δούμε το θέμα σε ένα ιστορικό πλαίσιο, η Μαλαισία ήταν η πρώτη χώρα της περιοχής που σύναψε διπλωματικές σχέσεις με την Κίνα το 1974. Επίσης, η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Μαλαισίας και η Μαλαισία ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κίνας στην Ασία. Επίσης, το σημαντικότερο τμήμα της οικονομικής δραστηριότητας της Μαλαισίας ελέγχεται από την κινεζική μειονότητα.

Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι χώρες της ASEAN συναντιούνται στις 18 Μαρτίου στη Σιγκαπούρη για να συμφωνήσουν σε ένα κώδικα που θα καλύπτει τις σχέσεις τους με την Κίνα.

Ο λόγος είναι προφανής, γιατί εάν η Κίνα θελήσει να επιβάλει την πολιτική της στην περιοχή και κατοχυρώσει διεθνώς την "9 dash line area", θα καταλάβει το 90% της διαφιλονικούμενης θαλάσσιας περιοχής, αποκλείοντας όλες τις γύρω χώρες από σημαντικές ενεργειακές πηγές και αλιευτικό πλούτο. Ενδεχομένως, το θέμα των ερευνών για την εξαφάνιση του αεροπλάνου να είναι ο καταλύτης για μία τέτοια συμφωνία μεταξύ των χωρών της ASEAN. Γίνεται αντιληπτό ότι οι εξελίξεις στο θέμα, σε συνδυασμό με την επιβράδυνση της κινέζικης οικονομίας αυξάνουν την ένταση στην περιοχή.