Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγήθηκε την αποδέσμευση και επιστροφή στα κράτη μέλη του ποσού των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία.
Γράφει ο Πολύκαρπος Αδαμίδης*
Όσο περισσότερο η Ευρώπη και ο κόσμος βυθίζονται στην αχαρτογράφητη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει ο Κορωνοϊός, τόσο περισσότερο το διακύβευμα μεταβάλλεται και η πίστη σε αρχές που διαμόρφωσαν τον μεταπολεμικό κόσμο κλονίζεται. Στις συνθήκες σύγχυσης κάθε είδους αρνητές του ευρωπαϊκού θαύματος αλλά και όσοι επιβουλεύονται την πρωτοκαθεδρία στη διεθνή σκηνή και στους γεωπολιτικούς συσχετισμούς, τολμούν το μέχρι πρότινος αδιανόητο και «παίζουν τα ρέστα τους».
Στο σκληρό αυτό πόκερ, που απαιτεί ατσάλινη αντοχή και αποφασιστικότητα το ελάχιστο που πρέπει να δώσουμε στην Ευρώπη είναι κατά την ορολογία του παιχνιδιού, «δικαίωμα». Δικαίωμα όχι να παραθέσει και να επικαλεστεί το αυτονόητο και το εξώφθαλμο, το που ήταν οι χώρες μας την επαύριο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και που έφτασαν, αλλά με τρόπο συνεκτικό και απέριττο να εκθέσει τα όσα μέχρι τώρα έχει κάνει.
Η Ευρώπη κατ’ αρχήν ως οικοδόμημα οργανισμών, λειτουργεί μέσα σε ένα πλαίσιο και με βάση τις αρμοδιότητες που τις έχουν παραχωρήσει τα κράτη-μέλη. Ειδικά στον τομέα της Υγείας το περιθώριο επέμβασής της είναι εξ αρχής περιορισμένο. Οι πολιτικές Υγείες, ανήκουν κατά κανόνα στις εθνικές αρχές. Μολαταύτα έχει κατ’ αρχήν έναν συντονιστικό ρόλο. Η αποδοτικότητά της είναι σε άμεση συνάρτηση τόσο με την ικανότητα των Κοινοτικών αξιωματούχων, που έχουν την ευθύνη του αρμόδιου Χαρτοφυλακίου, εν προκειμένω της Κυπρίας Επιτρόπου, όσο και της διάθεσης των κρατών μελών να συνεργαστούν και να επιδιώξουν κοινούς στόχους. Είναι μια διαρκής άσκηση επιβεβαίωσης και αξιολόγησης αποτελεσματικότητας και έργου. Επειδή όμως προηγήθηκε και η κρίση του ιού SARS στις αρχές του 2000, αποφασίστηκε και η δημιουργία ενός μηχανισμού που μεταξύ άλλων θα δημιουργούσε ένα απόθεμα μέσων και υποδομών για την αντιμετώπιση ανάλογων περιπτώσεων. Για την πανδημία που αντιμετωπίζουμε έχουν ήδη προκηρυχθεί διαγωνισμοί για τη συγκεντρωτική πραγματοποίηση προμηθειών σε Κοινοτικό επίπεδο, σε μάσκες, γάντια και είδη ιατρικού εξοπλισμού. Τα κράτη μέλη που συμμετέχουν αποκτούν με οικονομίες κλίμακος κρίσιμο απόθεμα για την αντιμετώπιση των αναγκών τους, με τιμές και όρους οικονομίας κλίμακας. Η διάθεση στα κράτη μέλη θα γίνει με βάση τις προτεραιότητες που δημιουργούν ανάγκες σε κάθε ένα από αυτά. Είναι και το σημείο που πρέπει να επιδειχθεί πνεύμα συνεργασίας. Μόνο έτσι όλοι θα κερδίσουμε. Είναι και η αρχή πάνω στην οποία κτίστηκε όλο το Ευρωπαϊκό Οικοδόμημα.
Η Ευρώπη και τα όργανά της είναι αυτά που πιέζουν στις σημερινές κρίσιμες στιγμές να αρθούν τα νέα εσωτερικά σύνορα και να εφαρμοστούν κανόνες ως προς τους όρους επιβολής τους. Πέρα από την ανατροπή της ενιαίας αγοράς που επιφέρουν, τα εσωτερικά αυτά σύνορα είναι που επιβραδύνουν και δημιουργούν δυσχέρειες στην εφοδιαστική αλυσίδα. Ήδη με παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δημιουργήθηκε η λεγόμενη πράσινη λωρίδα κυκλοφορίας και ελέγχου στα εσωτερικά σύνορα, για τα οχήματα που μεταφέρουν τρόφιμα. Είναι μια πολύτιμη συνεισφορά, στη μάχη για να μην υπάρχουν ελλείψεις στη αγορά.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγήθηκε την αποδέσμευση και επιστροφή στα κράτη μέλη του ποσού των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα διαρθρωτικά ταμεία. Υπό άλλες συνθήκες το ποσό θα ήταν χαμένο. Τώρα θα χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη της λεγόμενης Εθνικής συμμετοχής στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα. Ανοίγει ο δρόμος κατά τούτο σε άλλα 29 δισεκατομμύρια για τα κράτη μέλη για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής. Η χώρα μας θα είναι η 6η κατά σειρά ωφελούμενη από τις 27 από τη δράση αυτή.
Η Ευρώπη είναι αυτή που μέσα από τη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έριξε 120 δισεκατομμύρια στην αγορά, συνέχισε με την απόφαση μαμούθ για την αγορά κρατικών και εταιρικών ομολόγων μέχρι του ποσού των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, συνεχίζει σε μηνιαία βάση την αγορά κρατικών ομολόγων για το ποσό των 20 δισεκατομμυρίων ευρώ και δήλωσε απερίφραστα ότι θα κάνει ότι χρειαστεί για να στηριχτεί η οικονομία των κρατών μελών. Ας αναλογιστούμε μόνο τι θα γίνονταν εάν στις συνθήκες αυτής της αβυσσαλέας αβεβαιότητας δεν υπήρχε το απάγκιο της ευρωπαϊκής μας οικογένειας.
Βεβαίως και υπάρχει πικρία για την αρνητική στάση στην προοπτική έκδοσης του Ευρωομολόγου. Είναι μια δύσκολη μάχη, που έχει μακρύ δρόμο μπροστά της. Όπως και η ευρωπαϊκή ενοποίηση μέχρι σήμερα. Είναι ένας αγώνας διεκδίκησης. Κανένας δε μας φταίει, εάν τον αγώνα αυτό τον αναθέτουμε σε φασουλήδες. Και αυτό αφορά όσους ρητά και άρρητα είναι επιφορτισμένοι με τη διαχείριση του Κοινοτικού γίγνεσθαι. Όλα όμως εξακολουθούν να είναι ανοιχτά.
Εν τω μεταξύ και τα ευρωπαϊκά κράτη δείχνουν έμπρακτα την αλληλεγγύη τους. Και υλικό φτάνει από τη Γαλλία και τη Γερμανία στη Ιταλία σε πρώτη φάση και ασθενείς μεταφέρονται σε Γερμανικά νοσοκομεία. Πραγματικά ουσιώδης συνεισφορά που δεν μπορεί να επισκιαστεί από τις αποστολές που γίνονται από Κίνα και τις απίθανες ομάδες έρευνας «βιολογικού πολέμου» από τη Ρωσία. Μόνο θυμηδία και οργή μπορούν να προκαλούν τέτοιες κινήσει προπαγάνδας και εντυπώσεων σε ανθρώπους που πονάνε και αγωνιούν. Από πλευράς ουσίας σε σχέση με τη συνδρομή των ευρωπαϊκών μηχανισμών είναι το ισοδύναμο σε χάντρες και καθρεφτάκια που μοίραζαν στους ιθαγενείς. Μόνο που οι Ευρωπαίοι ήταν και είναι οι θαλασσοπόροι!
* Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι αναπληρωτής καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.
