Γράμμα στον ψυχαναλυτή μου

Αγαπητέ δάσκαλε Γιωσαφάτ, σε ονομάζω τώρα γιατί παλιά έγραφα μόνο ψυχαναλυτή, ανώνυμα, και το κάνω γιατί θέλω να πιαστώ από αυτό το κάτι που είναι το όνομα, που θα με κρατά στην πραγματική ζωή μακριά από τα happy ends του όμορφου και αγέραστου καπιταλισμού α λα Dorian Gray που όλα τα πουλά και όλα τα αγοράζει στο παγκόσμιο χωριό μας χωρίς κανένα ανταγωνισμό ούτε στις αγορές, ούτε στις ιδέες.

Δάσκαλε Ματθαίε κοιμήθηκα με ελεύθερη οικονομία και ξύπνησα με δελτία διανομής με ουρές στα σούπερ μάρκετ, όπως επί εποχής των χωρών που νόμιζαν ότι έκτιζαν σοσιαλισμό με άδεια ράφια στα μαγαζιά. Απαγόρευση κυκλοφορίας και μονοφωνικές εκπομπές όπως επί Ενβερ Χότζα και Κιμ Ιλ Σουγκ της Κορέας. Σε όλα τα δελτία ειδήσεων μας φωνάζουν και μας βρίζουν πως αν δεν γίνουμε καλά παιδιά θα μας φυλακίζουν - άσε που και τώρα φυλακισμένοι είμαστε, εθελοντικά βέβαια αλλά και με ολίγην απειλήν.

Το χειρότερο δάσκαλε όμως είναι πως έχασα το ιδεολογικό μου στίγμα · όλοι, δεξιοί και αριστεροί, ακόμα και οι ψεκασμένοι, μιλούν για το κοινωνικό κράτος, την δημόσια υγεία, την αλληλεγγύη, την ισότητα ευκαιριών... Πολλές φορές νομίζω ότι ακούω τον Castro να μιλά στην πλατεία της Αβάνας για ατελείωτες ώρες, αλλά και εδώ ο μεταλλαγμένος Castro της Αρχόντισσας του νου και των ονείρων μας, της TV, μιλά 24 ώρες συνεχόμενα λέγοντας τα ίδια πράγματα, τις ίδιες οδηγίες,  αλλάζοντας απλά το μαλλί και το μακιγιάζ, ενίοτε και το φύλο για ποικιλία.

Όλοι μου φαίνοντα τόσο καλοί και προσηνείς, μιλάνε ευγενικά μεταξύ τους ενώ τους είχα συνηθίσει να σκυλοβρίζονται στα παράθυρα και παθαίνω ένα ψυχκό τραλαλά γιατί θεωρώ πως όταν έρθουν οι εκλογές θα θέλω να τους ψηφίσω όλους, χωρίς διλήμματα αμλετικά, που είχαν και ένα γούστο τέλος πάντων. Νιώθω ότι η μάνα μου σηκώθηκε από τον τάφο της και μου μαγειρεύει το ίδιο φαγητό καθημερινά, μπουκώνοντάς με για να πάρω μερικά κιλά όπως τα άλλα παιδάκια, τα παχύσαρκα, που παλιά εθεωρούντο υγιή ενώ τώρα άρρωστα.

Η ομοφωνία είναι τόσο μεγάλη που νιώθω πως αν διαφωνήσω και μέσα μου, θα διαβάσουν την σκέψη μου όπως στο οργουελικό «1984» και καταπίνω τις μικρές έστω, αμαρτωλές σκέψεις που κάνω πως δε μπορεί κομμουνιστές, αριστεροί και δεξιοί να λένε τα ίδια πράγματα με τόσο γλυκό τρόπο, όπως αυτός ο άγιος γιατρός που όταν μιλά θες να τον πάρεις αγκαλιά ή να τον προσκυνήσεις.

Υποψιάζομαι πως αυτός ο κορωνοϊός κατάφερε όχι μόνο να μας αρρωστήσει πνευμονικά αλλά και πνευματικά · κατάφερε δε να λυγίσει το σθένος της αντίστασης της θρησκείας που χιλιετίες τώρα κυβερνά ελέω θεού και κράτους χωρίς καμιά αντίσταση και όμως, έπεισε ακόμα και τους ιεράρχες να υποστούν την βάσανο της μεταμέλειας χωρίς να βασανιστούν απο καμιά Ιερά Εξέταση και χωρίς να καούν στην πυρά ως αιρετικοί.

Δάσκαλε νομίζω ότι αν συνεχίσει η κατάσταση αυτή θα γίνω ψεκασμένος όπως αυτοί που πουλούν κηραλοιφές για τον ιό ή όπως οι ιερείς που επιμένουν πως όταν βλέπεις θαύματα και οράματα δεν είσαι για δέσιμο, αλλά ένας πολύτιμος πιστός, χρήσιμος στην κοινωνία και την εκκλησία.

Το άλλο παράδοξο που με ενοχλεί δάσκαλε είναι πως δε μπορώ να ξεχωρίσω πότε μιλά ο ανακριτής (δημοσιογραφος) και πότε ο δικαστής (πολιτικός) · και οι δυό συμφωνούν πως έχει δίκιο ο δικαστής, δικαρίνω δε ένα βααθμό δουλοπρέπειας των ανακριτών προς τους δικαστές που κυριολεκτικά μ’ ενοχλεί, γιατί η ερώτηση του ανακριτή είναι πάσα στον δικαστή να καταλήξει στο απόφθεγμα πως ο βεζύρης έχει πάντα δίκιο. Δε μπορώ να μην συμφωνήσω βέβαια πως το κράτος δικαίου πρέπει να έχει αρχές και όρχεις, διαφορετικά θα φαινόταν μπάχαλο γιατί από την αρχαιότητα των σοφών προγόνων μας και των Ρωμαίων αλλά και των Οθωμανών  αργότερα,  το κράτος, ο πατέρας, η θρησκεία και η πατρίδα είναι υπεράνω υποψίας και υπεράνω ηθικής.

Η ιστορία δείχνει πως ακόμα και το συλλογικό λάθος και η ομαδική παράνοια αποκτούν ανοσία απέναντι στην οποιαδήποτε ερώτηση και κριτική. Αν ρωτήσω σήμερα γιατί ο θεός δεν έχει θεά ενώ μας υποχρεώνει όλους να έχουμε παιδιά, υποψιάζομαι οτι θα αφοριστώ όπως ο Spinoza και δεν το τολμώ βέβαια γιατί ξέρω τι τράβηξε ο άνθρωπος εκείνη την εποχή. Ένα είναι σίγουρο: πως οι υπήκοοι είναι καλύτερα να σε φοβούνται παρά να σε αγαπούν και αυτή την ελάχιστη κοινοτοπία τη μαθαίνουν απ’ έξω όλοι οι πολιτικοί που ξεκινούν σαν απλοί γείτονες, κοινοί θνητοί, και όταν περιβληθούν με το μαγικό μανδύα της εξουσίας γίνονται αυθεντίες, άγιοι και χαρισματικοί ακόμα και αν είναι ηλίθιοι.

Αυτό είναι μια γενετική ανωμαλία που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, δαρβινικής εξήγησης: οι φυλές των ζώων και των παλιών προγόνων δεν έπρεπε να έχουν διλήμματα αν θα περάσουν το ποτάμι με τους κροκόδειλους, ούτε θα μπορούσαν να κάνουν συσκέψεις  και διαβουλεύσεις χρονοβόρες καθώς καραδοκούσε  ο μεγαλύτερος κίνδυνος · έπρεπε να συμφωνήσουν ταχύτατα, ρισκάροντας έστω να φαγωθεί το πρώτο ζώο για να σωθούν τα υπόλοιπα.

Η άποψη πως γιατί ορατά ηλίθιες συνήθειες της ανθρωπότητας συνεχίζονται από γενιά σε γενιά, δεν εδράζονται στην λογική και στην ανάλυση της σκέψης αλλά στα γονιδιακά αντανακλαστικά που επιβιώνουν δαρβινικά, ακόμα και αν είναι  καταστροφικά, fight or flight που πρακτικά σημαίνει στον κίνδυνο ή φεύγεις, ή μενεις και πολεμάς · αυτή η στιγμιαία απόφαση δε μπορεί να παρθεί με διάλογο και ψυχραιμία αλλά με ασυνείδητη σχεδόν ταχύτητα. Το άλογο μπροστά στο λιοντάρι θα τρέξει, δε θα κάτσει να συζητήσει αν οι προθέσεις του σαρκοφάγου είναι καλές η κακές, από ένστικτο ξέρει πως κινδυνεύει.

Με αυτά τα ένστικτα συνήθως αποκτούν και οι κοινωνίες τους φόβους για το διαφορετικό, γι’ αυτό και οι εθνικισμοί και οι ξενοφοβίες είναι παγκόσμια φαινόμενα αλλά και οι πόλεμοι των εθνών αλλά και των θρησκειών. Παλιά οι άνθρωποι φοβόντουσαν τις αστραπές, την βροχή και όλα τα φυσικά φαινόμενα γι’ αυτό και τα ξόρκιζαν δίνοντας τους θεϊκά ονόματα · φαίνεται ακόμα και στην άγνοια οι άνθρωποι ήξεραν πως κολακεύοντας ένα φαινόμενο το αφοπλίζεις. Οι Έλληνες με το δωδεκάθεο μοίραζαν τις αμαρτίες και τα ταλέντα στους θεούς ανάλογα. Οι χριστιανοί, οι μουσουλμάνοι και οι ασιάτες βαρέθηκαν τους πολλους θεούς και έδωσαν όλα τα χαρτιά σε ένα θεό  που θα σε ταπεινώνει προσκυνώντας ή γονατίζοντας και θα σε τρομάζει με την κόλαση και τον θάνατο.

Η αρώστια, η φτώχια και η άγνοια είναι η αγία τριάδα όλων των εξουσιών, γι’ αυτό και σήμερα η νέα θεότητα της πληροφορικής και της τεχνολογίας έχει το πρόσωπο του Ιανού: μια χαρούμενη πληροφορία για όλους τους υπηκόους που θα τους κοιμίζει με άχρηστες γνώσεις  και θα τους κάνει να νιώθουν πως διαβάζοντας Βικιπεδία γίνεσαι γιατρός, δικηγόρος, αστροφυσικός και οικονομολόγος. Η νέα αυτή θεότητα έχει και μια άλλη ιδιότητα, κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν θεοί οι ίδιοι και δεν έχουν ούτε τσίπα, ούτε ενοχές, κάτι που είπε ο Nietzsche και ο Andy Warhol πολλά χρόνια πριν, πως όλοι θα έχουν λίγα λεπτά δημοσιότητας και ξεβρακώματος, κάνοντας την ανοικτή πλατφόρμα με face χωρίς πρόσωπο.

Όλοι και όλες γδύνονται εθελοντικά, αλλά και μιλούν υποχρεωτικά, κάτι που είναι χειρότερο αφού οι περισσότεροι είναι άνθρωποι χωρίς ιδιότητες που δεν κοκινίζουν από ντροπή για την απίστευτη άγνοια που τους έχουν βάλει οι ομιλούσες κεφαλές της κάθε εξουσίας παγκόσμια. Γιατρέ μου θυμήσου το, μετά την επιδημία του ιού θα γεμίζουν τα ιατρεία σας με ασθενείς που μένοντας κλεισμένοι με την εντοιχισμένη ευτυχία τους για τόσο διάστημα, ή θα πάρουν τα βουνά και τα λαγκάδια, ή θα έχουν έναν ψυχίατρο καθημερινής χρήσης, αν το αντέχουν οικονομικά βέβαια, γιατί και η ψυχανάλυση ακόμα είναι ακριβό σπορ και για λίγους, κάτι σαν το γκολφ...