Ο πολιτισμός στην Ελλάδα του 2014

«Με την ευρεία του έννοια, ο πολιτισμός αντιπροσωπεύει το σύνολο των διαφοροποιών στοιχείων, πνευματικών και υλικών, διανοητικών και συναισθηματικών που χαρακτηρίζουν μία κοινωνία ή μία κοινωνική ομάδα. Συμπεριλαμβάνει, εκτός των γραμμάτων και των τεχνών, τον τρόπο ζωής, τα βασικά δικαιώματα του ανθρώπου, το σύστημα αξιών, τις παραδόσεις και τα δόγματα. [...] Με την στενή του έννοια, εννοεί κυρίως το σύνολο των αξιών καθώς και τις γνωστικές και αισθητικές συνήθειες μίας κοινότητας και υπό αυτό το πρίσμα περιλαμβάνει την πολιτιστική κληρονομιά, τις τέχνες, τη λογοτεχνία και τα κινήματα σκέψης».

Mondiacult, παγκόσμια σύνοδος γιά την πολιτιστική πολιτική, Πόλη του Μεξικού 1982.

Ο πολιτισμός στην Ελλάδα του 2014 λοιπόν…

Ο σεβασμός στον διπλανό, η αποδοχή της διαφορετικότητας, η καταδίκη της βίας, η ευγένεια στις καθημερινές συναλλαγές, ο τρόπος που οδηγώ, που παρκάρω, που πετάω/ μαζεύω τα σκουπίδια, που περιμένω στην ουρά. Το νοιάξιμο για τον αδύναμο, η προσφορά. Αξίες που φαντάζουν ξεχασμένες, για πολλούς “ξεπερασμενες”. Η κουλτούρα. Που κάλλιστα θα μπορούσε να αντικατασταθεί με την θαυμάσια Ελληνική και ταυτόσημη λέξη παιδεία. Γιατί πριν κανείς μιλήσει για την ψυχή της κοινωνίας, την πολιτιστική δημιουργία και την επιτακτική ανάγκη υποστήριξης των τεχνών στην Ελλάδα του σήμερα, οφείλει να μιλήσει για την άμεση σχέση πολιτισμού και παιδείας. Γιά τη βασανιστική έλλειψη πολιτισμού και παιδείας στην καθημερινότητα.

Παρατηρώ από το 1980 και μετά, στη παραζαλισμένη μεταπολιτευτική ελληνική κοινωνία, μια διαρκή διολίσθηση της δημοκρατίας στη διαφθορά κι αυτο με θλίβει βαθιά. Οι Έλληνες δεν είμαστε φασίστες, ούτε ρατσιστές, ούτε αδιάφοροι, ούτε αγενείς, ούτε ψεύτες, ούτε κλέφτες κι όμως οδεύουμε ολοταχώς προς τα κει. Μυηθήκαμε σχεδόν οι πάντες, δεξιοί κι αριστεροί, στις “αξίες” του ωχαδερφισμού, του κυνηγιού του κέρδους, της εφήμερης δόξας. Θυμωμένος και αηδιασμένος λοιπόν με τον εαυτό μου και τον κόσμο γύρω μου, αναρωτιέμαι καιρό τώρα τι οφείλω να κάνω.

Όντας σκηνοθέτης, η ζωή μου ειναι συνδεδεμένη με τον πολιτισμό. Ίσως γι' αυτό κι η έλλειψή του στην καθημερινή ζωή της χώρας μου με πληγώνει τόσο. Βασική ιδιότητα των τεχνών είναι να θυμίζουν στον άνθρωπο αυτά που τείνει να ξεχάσει, γιατί δίχως μνήμη κανένας ευαίσθητος άνθρωπος, κανένας ευαίσθητος λαός, δεν προχωράει. Χάσαμε τη μνήμη μας, ξεχνάμε την αισθητική μας και τρέχουμε μπερδεμένοι από δω κι από κει σαν τους τυφλούς του Σαραμάνγκου.

Ξέρω καλά ότι η πολιτισμική εξέλιξη πρέπει να προσπαθεί να προφυλάξει τη συμβίωση των ανθρώπων από τη βλάβη που προέρχεται από την επιθετικότητα και την αυτοκαταστροφή. Γι' αυτό κι η σημασία του πολιτισμού ειναι τεράστια. Οφείλουμε να προστατέψουμε τον πολιτισμό μας. Οφείλουμε να μορφώσουμε τα παιδιά μας, οφείλουμε να εξασφαλίσουμε χρήματα για δημιουργία. Οφείλουμε να πάρουμε μια θέση κι όχι να παρατηρούμε αμέτοχοι την καταστροφή.

Πιστεύω στο Ποτάμι γιατί φέρνει κάτι νέο, μακριά απ' την παλιά πολιτική, γιατί αποτελείται από σκεπτόμενους και εργαζόμενους ανθρώπους κι όχι από επαγγελματίες πολιτικούς. Πιστεύω στο Ποτάμι γιατί κοιτάζει προς την Ευρώπη, γιατί στοχεύει σε συμμαχίες και συνεννοήσεις. Πιστεύω στο Ποτάμι γιατί διεκδικεί μια θέση στην πολιτική σκηνή της χώρας με τρόπο πολιτισμένο.

Κι αυτός ο τρόπος φαντάζει πια ο μόνος άξιος σεβασμού.