Ποτάμι στην έρημο

Η απήχηση του νέου κόμματος με αρχηγό τον Σταύρο Θεοδωράκη, όπως αποτυπώνεται στις πρώτες δημοσκοπήσεις, είναι εντυπωσιακή. Όχι επειδή το 5-6% είναι ένα νούμερο που διασφαλίζει την εκπροσώπηση στην ευρωβουλή ή καθιστά μη αναστρέψιμη την παρουσία του στον πολιτικό χάρτη. Ο πολιτικός χρόνος, άλλωστε, μέχρι τις κάλπες είναι πολύς και στη διάρκεια του μπορεί να συμβούν όσα τώρα δεν φαίνονται. Είναι όμως ένα ποσοστό που δείχνει με πολύ καθαρό τρόπο την τόσο έντονη συλλογική ανάγκη για ανανένωση και για αλλαγή των κανόνων που ισχύουν στο κομματικό παιχνίδι -με άλλα λόγια για υπέρβαση του πλαισίου μέσα στο οποίο έχει εγκλωβιστεί η δημόσια ζωή και η δημόσια συζήτηση.

Κάποιος να μιλάει αλλιώς, κάποιοι να σκέφτονται διαφορετικά, κάτι για να διευκολυνθεί η μετάβαση από τον παλιό στο νέο κόσμο και από το κατεστημένο που χρεοκόπησε και μας χρεοκόπησε σε μια νέα τάξη πραγμάτων.

Στην πραγματικότητα μέχρι στιγμής δεν έχει μετρηθεί παρά η προσωπική δυναμική του πρώην δημοσιογράφου που έγινε πολιτικός αρχηγός. Οι δημοσκοπήσεις έγιναν όταν ακόμη δεν ξέραμε σχεδόν τίποτα για το περιεχόμενο της πολιτικής του πρότασης, πέρα από αναφέρονται στο πρώτο του κείμενο, “Ξεκινάμε”, και κάποια από όσα είπε στη συνέντευξη τύπου, που πόσοι θα την παρακολούθησαν ολόκληρη.

Ακόμη και άνθρωποι που απογοητεύτηκαν από την πρώτη του δημόσια εμφάνιση, δεν πολυέδωσαν σημασία επειδή θεωρούν τον συμβολισμό σημαντικότερο των επιχειρημάτων - επειδή τους αρκεί να ταρακουνηθεί το σύστημα και να μπει φρέσκος αέρας σε ένα αραχνιασμένο δωμάτιο.

Όλοι έχουν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, αλλά στην πράξη πρέπει κανείς να τριφτεί στις μυλόπετρες των κλαδικών και των τοπικών κομματικών οργανώσεων είτε να παρεισφρύσει σε κάποια ηγετική αυλή και να παραδοθεί στους μηχανισμούς. Διαφορετικά, θα πρέπει να είναι γνωστός από την τηλεόραση για να μπορέσει να επιβάλει την παρουσία του και να ακουστεί. Είναι αυτή η σωστή απάντηση στον παλαιοκομματισμό; Ναι, όσο δεν υπάρχει άλλη.

Αν ο Σταύρος Θεοδωράκης λέγοντας απλώς ότι αφήνει το ρεπορτάζ για να περάσει στην όχθη της πολιτικής καταφέρνει να συγκεντρώσει τόσες προσδοκίες, θα πρέπει να αναλογιστούν οι εμπλεκόμενοι στις διεργασίες για την ανασυγκρότηση του πολιτικού χώρου μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ γιατί τόση δίψα. Γιατί τόσοι πολίτες, ανάμεσά τους πολλοί νέοι, εμφανίζονται έτοιμοι να μπουν στο Ποτάμι που περνά από μπροστά τους, χωρίς καλά καλά να γνωρίζουν πού πηγαίνει, από πού θα περάσει, ποια θα είναι τελικά η στάθμη του νερού του.

Το Ποτάμι προσέλκυσε αμέσως το ενδιαφέρον επειδή υπάρχει ανυδρία στην περιοχή στην οποία φιλοδοξεί να καταγράψει την παρουσία του. Υπάρχει κοινό έτοιμο να ακούσει με ενδιαφέρον κάποιον που δεν έχει βγει από τον κομματικό σωλήνα, δεν του έδωσε το δαχτυλίδι ένας πολιτικός αρχηγός ή ένα σύστημα συμφερόντων, δεν αποτελεί μέρος του εθνικού προβλήματος και γι αυτό μπορεί να υποσχεθεί ότι θα γίνει μέρος της λύσης χωρίς να θεωρείται εκ προοιμίου αναξιόπιστος.

Το νέο κόμμα κατηγορείται ότι εκφράζει την μετα-πολιτική, την α-πολιτική, την τηλε-δημοκρατία, την πολιτική του life style, ότι είναι κόμμα σούπερ μάρκετ και κόμμα ποτ πουρί, ότι δεν έχει ιδεολογικό συνεκτικό ιστό και συγκροτημένες προγραμματικές θέσεις. Και επειδή στην πολιτική έχει σημασία όχι μόνο το «τι» αλλά και το «ποιος», ποιος λέει τι, δεν μπορεί παρά να διαπιστώσει κανείς ότι τέτοιες κατηγορίες διατυπώνονται από εκπροσώπους κομμάτων και κινήσεων που έχουν άλλες θέσεις προεκλογικά και άλλες μετεκλογικά, που έχουν εξαπατήσει όχι μια φορά αλλά πολλές το εκλογικό σώμα με ψέματα και κόλπα, που παρουσιάζουν αστεία κείμενα ως προγράμματα και γενικόλογες εκθέσεις ιδεών ως μανιφέστα.

Το παλιό κομματικό σύστημα λέει πως δεν υπάρχει παρθενογένεση και αθωότητα, πως όλοι έχουν/έχουμε δαγκώσει το μήλο, σε μια προσπάθεια επιμερισμού των ευθυνών για την κατάντια της χώρας, αλλά η ιστορική αλήθεια είναι ότι δεν φταίνε το ίδιο όσοι κυβέρνησαν με όσους δεν κυβέρνησαν, οι πάνω με τους κάτω, οι μετέχοντες στο πολιτικό παιχνίδι των τελευταίων δεκαετιών με τους εκτός. Μπορεί να μην αρκεί η επίκληση της κοινής λογικής, η διάθεση για αλλαγές και η φαντασία για να φτιάξει κανείς κόμμα, είναι άλλωστε κάτι τόσο δύσκολο, όμως είναι απολύτως βέβαιο ότι με τον Χρ. Παπουτσή στην Παγκόσμια Τράπεζα και τον Γ. Παπαθανασίου στα ΕΛΠΕ το σημερινό σύστημα εξουσίας αποδεικνύει πως ούτε θέλει ούτε μπορεί να αλλάξει, θα κάνει τα ίδια όσο αντέχει. Το πρόβλημά μας γίνεται μεγαλύτερο επειδή η αξιωματική αντιπολίτευση υπόσχεται το νέο και πολιτεύεται με τους όρους του παλιού, με τη γνωστή παλαιοκομματική υποσχεσιολογία και ασυγκράτητο λαϊκισμό.

Με αυτή την έννοια, το Ποτάμι έχει προκαλέσει πολιτικό γεγονός ήδη και ανεξάρτητα από το αν και πόσο θα φουσκώσει στη συνέχεια. Ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας γύρισε να δει και να ακούσει. Αυτό σημαίνει από μόνο του πολλά γιατί αναδεικνύει πόση ανάγκη υπάρχει για κάτι άλλο, που δεν θα αποτελεί παραλλαγή ή μεταμφίεση των γνωστών.

Το Ποτάμι περνά από την έρημο και αυτό σημαίνει μια μεγάλη ευκαιρία αλλά και τον κίνδυνο του αντικατοπτρισμού -να νομίζεις πως βλέπεις νερό αλλά να είναι το χρώμα του ουρανού που σε μπερδεύει.