Ορατοί, υπεύθυνοι, ελεύθεροι

Τις περασμένες δύο Παρασκευές, 7 και 14 τρέχοντος, παραβρέθηκα σε δύο εκδηλώσεις πολύ λίγο σχετικές μεταξύ τους που όμως συνειρμικά κάπως συνδέθηκαν στη σκέψη μου. Η πρώτη, στο Καλλιμάρμαρο, εκδήλωση διαμαρτυρίας από τη ΛΟΑΤQ κοινότητα (Pousti Riot και Colour Youth) ενάντια στην ομοφοβική Ρωσία επ’ ευκαιρία των ολυμπιακών στο Σότσι, η δεύτερη, από τις «Οικογένειες Ουράνιο Τόξο», ημερίδα στο ξενοδοχείο Τιτάνια με θέμα «Η αγάπη δημιουργεί οικογένειες».

Στο Καλλιμάρμαρο στο μαλακό πλάγιο φως του απογεύματος ένα τσούρμο νεαρόκοσμος κυρίως, να πω με μέση ηλικία τα είκοσι πέντε, περιφέρονταν πέρα δώθε, σχημάτιζαν και διέλυαν πηγαδάκια, φωτογραφίζονταν, σήκωναν πανό, στο τέλος με κάποια ακτιβιστικά δρώμενα εικονογράφησαν μηνύματα αλληλεγγύης προς τη ρωσική αντίστοιχη κοινότητα. Όλ’ αυτά τα χάζευα από τη μία ή την άλλη απόσταση, εκείνο που χαιρόμουν πραγματικά ήταν η ελευθερία στα πρόσωπά τους.

Ομοφυλόφιλος σημαίνει ανάμεσα σε άλλα ότι αναγκάζεσαι από μικρή ηλικία να κρύβεις βλέμματα, επιθυμίες, σκέψεις, να αποφεύγεις γενικότερα την αμεσότητα στην έκφραση. Ο ομοφυλόφιλος τόσο στο λόγο του, όσο και στη μιμόγλωσσα, τους συνοδευτικούς μορφασμούς και χειρονομίες του, σε κανονικές συνθήκες δύσκολα μπορεί να είναι άμεσος. Θα αγγίξει αποφασιστικά, θα κοιτάξει ευθέως, θα δηλώσει το άλφα ή το βήτα κατηγορηματικά μόνο ζορισμένος πολύ. Ε, λοιπόν, αυτό το θαυμάσιο παρατηρούσα στα περισσότερα κορίτσια κι αγόρια στο Καλλιμάρμαρο, κάπου δηλαδή όπου εκτεθειμένα, ορατά, πρότασσαν θαρρετά τον εαυτό τους, ότι τα πρόσωπά τους έμοιαζαν επιτέλους καθαρά, δίχως κάποιο «ναι, μεν» υπεκφυγής ή αμηχανίας, χωρίς φανερή τουλάχιστον συστολή ή φόβο.

Στη δεύτερη εκδήλωση, σε αίθουσα κατάμεστη στο δέκατο όροφο του ξενοδοχείου Τιτάνια, από τις πέντε το απόγευμα ως τις δέκα το βράδυ, ομιλητές πανεπιστημιακοί και με τη συμμετοχή ενός πολύ σοβαρού και απαιτητικού κοινού ανέπτυξαν ζητήματα σχετικά με την ομογονεϊκότητα στην Ελλάδα. Την ομάδα «Οικογένειες Ουράνιο Τόξο» συνέπηξαν ομόφυλοι γονείς και ζευγάρια με παιδιά είτε φυσικά του ενός είτε υιοθετημένα (αλλά και πάλι μόνο από τον ένα γονιό). Ο καθένας μπορεί να φανταστεί τα λογής προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτοί οι άνθρωποι. Από το τι και πώς μαθαίνει το παιδί για τη μαμά και τη «νονά» ή φίλη και συγκάτοικο της μαμάς, για τον μπαμπά και το θείο και συγκάτοικο του μπαμπά, πώς μιλάει ή ενστικτωδώς κρύβει το οικογενειακό περιβάλλον του στο σχολείο ή στο φροντιστήριο, τις πιθανόν αδιάκριτες ερωτήσεις που δέχεται, την καζούρα, τις προσβολές, μέχρι και ευρύτερα το νομικό κενό αν όχι νομικό εχθρικό περιβάλλον όπως το βιώνουν στην καθημερινότητά τους, έκθετοι στην τυχόν κακοήθεια ή επιθετικότητα οποιουδήποτε βάλει στο μάτι τις ισορροπίες του σπιτικού τους.

Ρώτησα την αντιπρόεδρο της ομάδας Ειρήνη Πετροπούλου αν υπάρχει κάποια εκτίμηση πόσες οικογένειες ή παιδιά ζουν και μεγαλώνουν σ’ αυτές τις «παράτυπες», τις δίχως νομική κάλυψη εστίες. Μου απάντησε ότι δειλά διστακτικά έχουν επικοινωνήσει ήδη μαζί τους περί τις εκατό οικογένειες και ότι από ενδείξεις ή διάφορες πληροφορίες η ίδια προσωπικά εκτιμά το συνολικό αριθμό τους πανελλαδικά γύρω στις δύο χιλιάδες.

Άραγε, και μόνο εκατό να είναι οι οικογένειες ουράνιο τόξο, είναι λίγες;

Ξέρουμε ποια λειψή λογική περδουκλωμένη από προκαταλήψεις και απαρχαιωμένα στερεότυπα κρατάει παράνομες αυτές τις εστίες. Όπως και ποια μοχθηρά ιερατεία ποιων δογμάτων καταδικάζουν σε κοινωνική αστοργία αυτά τα παιδιά.

Ο δρόμος της ελευθερίας είναι πάντοτε ο δρόμος της λογικής, του ορθού λόγου. Ή κυρίως αυτός. Αν αρκούσαν λίγα χρόνια διαδικτύου και λιγοστή ανοχή για να υπάρξουν εικοσιπεντάχρονοι ομοφυλόφιλοι με θαρρετά ορατά στο δημόσιο χώρο πρόσωπα ή ομόφυλα ζευγάρια με τη φυσική ανάγκη και την ειλημμένη ηθική ευθύνη να συγκροτούν οικογένειες, τι άλλο για να συμφωνήσουμε ότι ο διαφορετικός προσανατολισμός ή η ταυτότητα φύλου μπορούν να συμπεριληφθούν σε ό,τι κατοχυρώνουμε θεσμικά ως κανονικότητα στην ανθρώπινη συμπεριφορά;

Ο ορθός λόγος φιλελευθεροποιεί σταθερά τις δυτικές κοινωνίες, αυτός ωθεί σήμερα ακόμα και κατά βάση συντηρητικούς ηγέτες όπως η Μέρκελ, ο Κάμερον ή ο Ομπάμα να προτρέπουν τους ομοφυλόφιλους συμπολίτες τους προς την ορατότητα, αλλά και το ένα μετά το άλλο τα κράτη να θεσπίζουν τον ισότιμο πολιτικό γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια. Ήταν από τις πιο δυνατές στιγμές στην Παρέλαση Υπερηφάνειας του περασμένου Ιουνίου στην Αθήνα όταν ενώθηκαν μαζί μας το διπλωματικό προσωπικό των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και των σκανδιναβικών χωρών, όχι μόνο οι άντρες ή και για ξεκάρφωμα μαζί οι σύζυγοί τους, αλλά και τα παιδιά τους, κάθε ηλικίας παιδιά, που προφανώς ήξεραν σε τι λογής περίπατο συμμετείχαν.

Το δικαίωμα στην κανονικότητα δεν είναι παρά ο ασφαλής οδικός χάρτης, το δίκτυο για όσους θέλουν να διασχίσουν τη σκοτεινή επικράτεια της σεξουαλικότητας δίχως πολλές περιπέτειες, ή να σταθμεύσουν όποτε κουραστούν στο ένα ή στο άλλο πανδοχείο καθοδόν. Ό,τι ισχύει δηλαδή και με τον ετεροφυλοφιλικό προσανατολισμό αλλά και με τις υπόλοιπες επίσης παρορμητικές εκφράσεις της ανθρώπινης φύσης. Γνωρίζω τον αντίλογο, την αμφισβήτηση αυτής της κανονικότητας, κάθε κανονικότητας στην περιοχή της σεξουαλικότητας ή των ενστίκτων, τη γοητεία της μη κανονικότητας, για να το πω με σχήματα: την αδρεναλίνη στις υγρές ζεστές λόχμες με τα παραδείσια πτηνά, την ποίηση των ντελικάτων ερωδιών στην άκρη της μεγάλης λιμνοθάλασσας… Που είναι κιόλας η ύλη των παραμυθιών, η δουλειά μου του συγγραφέα, δε με τρομάζει ειλικρινά καθόλου.

Αλλά όποτε μιλάω, ο καθένας μας όποτε μιλάει πολιτικά, καλό είναι, νομίζω, να ελέγχει ορθολογικά αντιλήψεις, πεποιθήσεις, προτάσεις για θεσμούς. Να μας απασχολεί το ελάχιστο ασφαλές δίκτυο, η δυνατότητα να πορευτούμε το σύντομο δρόμο που μας αναλογεί όσο πιο ελεύθεροι γίνεται.