Σαν τα φαντάσματα βγήκαν από τα λαγούμια τους και άρχισαν να πιπιλίζουν τις ίδιες ασυναρτησίες, όπως τότε το 2004. Είναι οι ίδιοι που είχαν ξεσηκωθεί για τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, με λαϊκά δικαστήρια που στήνονταν με τον Καζάκο και τον Ληναίο εν είδει εισαγγελέων. Είναι οι ίδιοι που ξεσηκώνονται τώρα για να προστατεύσουν τάχα μου τα δίκαια του Ελληνισμού. Τι λένε άραγε οι «προστάτες» του Οτσαλάν, τώρα που ο ηγέτης των Κούρδων και του πάλαι ποτέ δικού του PKK είναι ο μοναδικός σύμμαχος του Ερντογάν και καταγγέλλει δημόσια πως Εβραίοι, Αρμεναίοι και Ρωμιοί κρύβονται πίσω από τη συνωμοσία για την ανατροπή του σημερινού πρωθυπουργού της Τουρκίας; Τι λένε άραγε οι «πατριώτες» τώρα που ο Κούρδος ηγέτης σηκώνει το μπαϊράκι της τουρκικής ανεξαρτησίας θυμίζοντας πως, όπως τότε, οι Ρωμιοί είχαν συνωμοτήσει για να κυριαρχήσουν επί της γης των Τούρκων; Ναι, είναι ο ίδιος άνθρωπος που οι Έλληνες «πατριώτες» τον είχαν βαφτίσει «Κολοκοτρώνη» και «Καραϊσκάκη».
Aυτοί λοιπόν οι κύκλοι άρχισαν και πάλι το παραμύθι περί «ξεπουλήματος της Κύπρου», πριν καν αρχίσουν οι συνομιλίες. Πριν καν συνταχθεί κάποιο σχέδιο, μια συμφωνία στα χαρτιά έστω που στη συνέχεια θα τεθεί για έγκριση από τους ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους με δημοψήφισμα. Οι ίδιες φάτσες στις τηλεοπτικές οθόνες, οι ίδιοι υπαινιγμοί περί εθνικής προδοσίας, τα ίδια επιχειρήματα περί εθνικής μειοδοσίας.
Αρχιτέκτονες της νέας «εθνικής καμπάνιας» κατά του σχεδίου για την επίλυση του Κυπριακού είναι ένα συνονθύλευμα ακροδεξιών πατριδολάγνων, αριστερών εθνικιστών, γηραλέων πατριδοκάπηλων και ορισμένων συγκεκριμένων τρωκτικών που σαν μόνο λόγο ύπαρξής τους θεωρούν την ανίχνευση συνωμοσιών κατά του Ελληνισμού.
Το Κυπριακό εισήλθε στην κρισιμότερη φάση του για λόγους καθαρά αντικειμενικούς. Η κατάσταση του 2014 δεν θυμίζει επουδενί την αντίστοιχη που επικρατούσε το 2004 με το περιβόητο «Σχέδιο Ανάν». Τότε η Κύπρος ήταν ευημερούσα, πλούσια και σίγουρη. Σήμερα η Κύπρος παρατηρεί το οικονομικό της μοντέλο, που βασιζόταν σε έναν αφύσικα πληθωρικό τραπεζικό τομέα με μία αφύσικα παράλογη εμμονή στη συσσώρευση και διακίνηση μαύρου χρήματος, να καταρρέει. Η κατάρρευση οδηγεί αναπόφευκτα στη ριζική αναθεώρηση του μοντέλου της κυπριακής οικονομίας. Δύο είναι οι βασικοί παράγοντες αυτής της νέας οικονομικής αρχιτεκτονικής. Ο ένας αφορά τους υδρογονάθρακες. Ο άλλος αφορά την οικονομική ανάπτυξη του κυπριακού Βορά, δηλαδή των κατεχομένων. Ο συνδυασμός των δύο αυτών παραγόντων αποτελεί και το κλειδί για την εκκίνηση μιας νέας αναπτυξιακής πορείας στο νησί, που οι ειδικοί οικονομολόγοι την υπολογίζουν να κυμαίνεται για τα επόμενα χρόνια σε ποσοστό 6 με 7%. Πρόκειται για αριθμούς ασύλληπτους, αν κανείς αναλογιστεί τις οικονομικές συνθήκες που κυριαρχούν πλέον στις δυτικές οικονομίες.
Υπό μία προϋπόθεση, ωστόσο. Ότι στο μεταξύ θα έχουν λυθεί δύο μείζονα πολιτικά προβλήματα στην Ανατολική Μεσόγειο: το Κυπριακό αφενός και ο γρίφος των Τουρκο-Ισραηλινών σχέσεων αφετέρου. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι, Ρώσοι και Κινέζοι, Ινδοί και Άραβες, αλλά και οι πετρελαϊκές εταιρείες που κάνουν όλο το παιχνίδι, έχουν ξεκαθαρίσει στη Λευκωσία πως η εμπορική εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων στα κοιτάσματα «Αφροδίτη» και Λεβιάθαν» είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη διευθέτηση των πολιτικών εκκρεμοτήτων στην περιοχή.
Τα χρονικά περιθώρια που διαθέτουν Λευκωσία και Τελ Αβίβ για τη λήψη των τελικών αποφάσεων ως προς τον τρόπο εμπορικής εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων τους είναι εξαιρετικά στενά. Οφείλουν να αποφασίσουν μέσα στους επόμενους 12 με 18 μήνες. Οποιαδήποτε καθυστέρηση θα έθετε υπό άμεση αμφισβήτηση την ίδια την άντληση του φυσικού αερίου. Ο διεθνής ανταγωνισμός είναι αμείλικτος. Η σχεδιαζόμενη ενσωμάτωση του Ιράν στο διεθνές προσκήνιο και η εξόρυξη και η εμπορία σχιστολιθικού φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ αποτελούν τις παραμέτρους που κατά τα φαινόμενα θα καταστήσουν τη διεθνή αγορά φυσικού αερίου φθηνότερη. Υπ’ αυτές τις συνθήκες η άντληση φυσικού αερίου από μεγάλα βάθη και χωρίς φθηνές υποδομές διακίνησής του θα καταστήσουν τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου ασύμφορα.
Άλλωστε ο μύθος του αμύθητου πλούτου που θα προέλθει από τα κυπριακά κοιτάσματα έχει παραχωρήσει τη θέση του σε πραγματιστικές προσεγγίσεις. Τα μέχρι σήμερα εντοπισμένα κοιτάσματα στην ΑΟΖ του νησιού δεν είναι αρκετά για μία μονομερή μεταποίηση του προϊόντος (υγροποίηση), την εμπορία και τη διακίνησή του.
Με δεδομένη πλέον τη συνολική απόρριψη του σχεδίου σύνδεσης της Κύπρου με την Κρήτη μέσω υποθαλάσσιου αγωγού, οι εναλλακτικές λύσεις που παραμένουν στο τραπέζι είναι δύο. Η πρώτη αφορά την κατασκευή σταθμού υγροποίησης στη θέση Βασιλικό κοντά στη Λεμεσό. Με μία, όμως, βασική προϋπόθεση. Ότι οι Ισραηλινοί θα αποδεχθούν να παραχωρήσουν τουλάχιστον το 50% των αντλούμενων ποσοτήτων από το κοίτασμα «Λεβιάθαν», ώστε μαζί με τα κυπριακά αποθέματα του κοιτάσματος «Αφροδίτη» να καθιστούν συμφέρουσα τη δαπανηρή επένδυση σε σταθμό υγροποίησης. Από μόνα τους τα κυπριακά αποθέματα δεν επαρκούν.
Η δεύτερη εναλλακτική οδός διακίνησης των υδρογονανθράκων αφορά τη σύνδεση του Ισραήλ και της Κύπρου με την Τουρκία. Αυτή τη λύση προτιμούν οι πετρελαϊκές εταιρείες, καθώς και ένα ισχυρό λόμπι εξουσίας εντός του Ισραήλ. Αυτός είναι και ο λόγος της παρατηρούμενης διπλωματικής «υπερθέρμανσης» μεταξύ Άγκυρας και Τελ Αβίβ με την καθοδήγηση της Ουάσινγκτον.
Ήδη η τουρκική διπλωματία δηλώνει ικανοποιημένη από τις ρυθμίσεις που αποδέχτηκε το Ισράηλ σχετικά με τη δραματική υπόθεση «Μαβί Μαρμαρά», που δηλητηρίασε τις διμερείς τους σχέσεις. Το Ισραήλ δέχτηκε να πληρώσει αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων από την Τουρκία ύψους 25 εκατ. δολαρίων. Το Τελ Αβίβ ζήτησε και τυπικά δημόσια συγγνώμη για την επιδρομή των κομάντος του ισραηλινού στρατού κατά του τουρκικού πλοίου στα ανοιχτά της Γάζας. Εναπομένει το επόμενο στάδιο στην εξομάλυνση των διμερών σχέσεων, υπό την οσμή πάντα των υδρογονανθράκων.
Η Αίγυπτος προ ημερών αρνήθηκε και επίσημα να καθορίσει τη δική της οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) που εφάπτεται των αντίστοιχων ζωνών της Ελλάδας και της Κύπρου. Παρά τις πιέσεις της Αθήνας και παρά τη δραματική επιδείνωση των σχέσεων Αιγύπτου-Τουρκίας μετά τη βίαιη απομάκρυνση του προέδρου Μόρσι από τους πραξικοπηματίες στρατηγούς, το Κάιρο δεν επιθυμεί να καθορίσει τη δική του ΑΟΖ σε βάρος της Τουρκίας. Τα πράγματα περιπλέκονται, λοιπόν.
Ο αμερικανικός παράγοντας, που επιθυμεί τη σταδιακή απαγκίστρωσή του από τη Μέση Ανατολή ώστε να ασχοληθεί με την Άπω Ανατολή και τον Ειρηνικό, ξεκαθάρισε σε όλους τους τόνους προς τη Λευκωσία πως οι υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου θα διακινηθούν μόνον αν διασφαλιστούν τα οφέλη για «όλες τις χώρες της περιοχής». Με λίγα λόγια ο κυρίαρχος διεθνής παράγοντας επικαλείται τη συνεννόηση μεταξύ των βασικών πρωταγωνιστών στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι πετρελαϊκές εταιρείες δεν έχουν διαφορετικά συμφέροντα από αυτά που καθορίζονται από την αμερικανική διπλωματία, αν δεν είναι αυτές που επί της ουσίας σχεδιάζουν το όλο εγχείρημα.
Αυτό είναι το διεθνές περιβάλλον μέσα στο οποίο η Λευκωσία οφείλει να κινηθεί. Όσον αφορά τώρα το δεύτερο οικονομικό παράγοντα που καθορίζει με τη σειρά του τις εξελίξεις, δηλαδή την ανοικοδόμηση και ανάπτυξη του κυπριακού Βορά, των κατεχομένων, τα πράγματα σύμφωνα με τις αναλύσεις της Λευκωσίας είναι ξεκάθαρα. Μόνο και μόνο η ανοικοδόμηση της Αμμοχώστου, που θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εκ θεμελίων, αρκεί για να προσδώσει οικονομική δυναμική στην υπό κρίση κυπριακή οικονομία. Για τους λόγους αυτούς τα επιχειρηματικά λόμπι που απέρριπταν το 2004 το Σχέδιο Ανάν, με επικεφαλής την ξενοδοχειακή βιομηχανία του νησιού, τώρα ξανασκέφτονται το όλο ζήτημα κάτω από τις υπό διαμόρφωση συνθήκες. Την ίδια στάση κρατάει και ο κατασκευαστικός τομέας του νησιού, ενώ για πρώτη φορά η Εκκλησία της Κύπρου και μείζων επιχειρηματικός παράγοντας του νησιού, αν και λαλίστατη στο παρελθόν, διατηρεί «σιγήν ιχθύος» αναγνωρίζοντας πως οι συνθήκες έχουν αλλάξει.
Σύμφωνα με τη διπλωματική ατζέντα, το χρονοδιάγραμμα των συνομιλιών για το Κυπριακό, που άρχισε την προηγούμενη εβδομάδα, προβλέπει κατάληξη των διαδικασιών έως τα τέλη του φθινοπώρου ώστε στις αρχές του 2015 το σχέδιο επίλυσης να τεθεί σε δημοψήφισμα. Δηλαδή οι ημερομηνίες συμπίπτουν με τη διαμόρφωση των αποφάσεων του Ισραήλ για το πώς σχεδιάζει να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων του, απόφαση που θα καθορίσει και τους σχεδιασμούς της Λευκωσίας. Πρόκειται επί της ουσίας για ένα «πακέτο» διευθέτησης όλων των πολιτικών και οικονομικών εκκρεμοτήτων.
Είναι λοιπόν φυσικό να διερωτάται κανείς για την πνευματική επάρκεια, την επαγγελματική κατάρτιση, αλλά και την πολιτική ωριμότητα όλων εκείνων που πριν αλέκτωρ φωνήσαι σπεύδουν να καταγγείλουν ως απαράδεκτη και προδοτική κάθε προοπτική επίλυσης, με μοναδικό άλλοθι την ερμηνεία του κοινού ανακοινωθέντος που δόθηκε στη δημοσιότητα επί της «πράσινης γραμμής» της Λευκωσίας την περασμένη εβδομάδα από τους Αναστασιάδη και Έρογλου. Εκτός εάν οι κύκλοι που διαγκωνίζονται σε Αθήνα και Κύπρο για την προάσπιση τάχα μου των εθνικών συμφερόντων του Ελληνισμού τάσσονται υπέρ της διχοτόμησης του νησιού και της θεσμικής πλέον εγκατάστασης της Άγκυρας στην κατεχόμενη Λευκωσία. Ας το πουν, λοιπόν, κι ας το υπογράψουν.
4°
