Ζητείται Πρόεδρος για τη διαχείριση της Χάγης

Ωσάν περιπλανώμενος εμποράκος στην ελληνική επαρχία στα μέσα του προηγούμενου αιώνα, το στέλεχος του ΠΑΣΟΚ τριγύριζε την προηγούμενη εβδομάδα στα δημοσιογραφικά γραφεία πουλώντας την πραμάτεια του. Πρώην υπουργός, βλέπετε, ήθελε ντε και καλά να πείσει το ανύπαρκτο πια πολιτικό ακροατήριό του πως διαδραματίζει ρόλο στα γεωπολιτικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η χώρα. Έτσι, ελαφρά τη καρδία, ο πρώην υπουργός προμήθευσε τη δημοσιογραφική αγορά με χάρτες, στοιχεία και έγγραφα σχετικά με τα εκτιμώμενα αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου νοτίως της Κρήτης. Λάδι στη φωτιά, δηλαδή, και μάλιστα χωρίς λόγο. Με ποιο πολιτικό (και εθνικό συνάμα) κριτήριο το στέλεχος του ΠΑΣΟΚ τριγύριζε ολόγυρα αποκαλύπτοντας σε μια τέτοια συγκυρία το πόσο πλούσια είναι τα εκτιμώμενα κοιτάσματα; Οι χάρτες που δημοσιεύθηκαν από έγκυρη πρωινή εφημερίδα ήταν απολύτως επίσημοι. Πρόκειται για υλικό της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ). Η αστείρευτη ελαφρότητα των ανθρώπων που διαχειρίζονται τα κοινά στην Ελλάδα. Ε λοιπόν, κάτω από την Κρήτη κρύβεται ένα Eldorado. Ευχή ή κατάρα; Μάλλον κατάρα, ως φαίνεται.

Όταν λίγο μετά την επιστροφή του κυβερνητικού κλιμακίου από την Ουάσινγκτον. Τα πάντα περιστρέφονταν γύρω από τα ελληνοτουρκικά. Η Ντόρα Μπακογιάννη μετά λόγου γνώσεως αποκαλύπτει πως ο πρωθυπουργός και αδερφός της ξεκαθάρισε στον Ντόναλντ Τραμπ ότι η Ελλάδα δεν θα κιοτέψει μπροστά στην τουρκική απειλή και θα απαντήσει όπως πρέπει σε κάθε αμφισβήτηση της εθνικής της κυριαρχίας. «Ο Τραμπ τώρα πια ξέρει» δήλωσε η Ντόρα Μπακογιάννη. Τη δήλωσή της διαδέχτηκαν διάφορα δημοσιεύματα. Το μοτίβο ήταν το ίδιο. «Η Ελλάδα θα απαντήσει. Τώρα το ξέρουν οι πάντες».

Η κουβέντα, ωστόσο, πέρασε και στην υπόθεση εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Στην πολιτική πασαρέλα προστέθηκαν δύο τρία ακόμη ονόματα. Κύκλοι προσκείμενοι στη Ραφήνα (Καραμανλής) ξεκαθάριζαν πως δυστυχώς για την καραμανλική πτέρυγα ο Προκόπης Παυλόπουλος δεν θα είναι υποψήφιος. Κύκλοι προσκείμενοι στην Κηφισιά (Σαμαράς) μίλαγαν με θέρμη για την ολική επαναφορά της υποψηφιότητας Βενιζέλου. Οι άλλοι κύκλοι της Πειραιώς - Μοσχάτο εξακολουθούσαν να προπαγανδίζουν τα «3Δ», όπως πολύ παλιά, με την περίφημη εταιρεία υφασμάτων με το μεγάλο κατάστημα στην Αιόλου. Όπου «3Δ», Δαμανάκη, Δήμας, Διαμαντοπούλου, αλλά πουθενά φως. Τελικά το περασμένο Σαββατοκύριακο και κυρίως τη Δευτέρα που μας πέρασε το πρωί έπεσε στην κληρωτίδα το όνομα του Αποστολάκη, του πρώην ΓΕΕΘΑ, του πρώην Υπουργού Αμύνης του ΣΥΡΙΖΑ, του συνομιλητή των Αμερικανών, του αρχιτέκτονα της στρατηγικής συμφωνίας Ελλάδας - ΗΠΑ. Εντωμεταξύ όλα έδειχναν πως η επιλογή του πρωθυπουργού ως προς τον υποψήφιο πρόεδρο θα έπρεπε να ικανοποιεί ένα βασικό κριτήριο. Ο νέος πρόεδρος θα πρέπει να διαθέτει χαρακτηριστικά που θα του επιτρέψουν να διαχειριστεί με άνεση την προσφυγή στη Χάγη για την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Διά της τεθλασμένης, φθάσαμε στην πηγή της αλήθειας. Το επόμενο διάστημα η Αθήνα θα επιδιώξει προφανώς με κάποιο προσυμφωνητικό την κοινή προσφυγή με την Τουρκία στο Δικαστήριο της Χάγης, πιθανώς και όχι μόνο (υπάρχει και το Αμβούργο για θέματα που σχετίζονται με το Δίκαιο της Θάλασσας). Αυτό σημαίνει πως οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις ευθυγραμμίζονται με την πορεία των ελληνοτουρκικών ζητημάτων.

Η λογική, λοιπόν, είναι η ακόλουθη. Η πρόταση Μητσοτάκη για Πρόεδρο Δημοκρατίας θα πρέπει να ικανοποιεί την αποτελεσματική διαχείριση εντός και εκτός χώρας της διαδικασίας προσφυγής σε διεθνές δικαστήριο για τις ελληνοτουρκικές διαφορές. Άρα ο υποψήφιος πρόεδρος πρέπει να γνωρίζει το νομικό πλαίσιο, να παρακολουθεί τους διεθνείς πολιτικούς συσχετισμούς, να αντιλαμβάνεται τις στρατιωτικές - στρατηγικές ισορροπίες, να διαθέτει την απαιτούμενη ιστορική κουλτούρα. Ελάχιστα πρόσωπα από αυτά που έχουν ήδη συζητηθεί διαθέτουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά. Ακόμη λιγότερα, αν προστεθεί και το βασικό χαρακτηριστικό της πολιτικής εμπειρίας. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης διαθέτει τελικά μικρό εύρος ελιγμών λόγω συγκυρίας.

Όσον αφορά την πραγματική εικόνα στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών, τώρα. Έμπειροι διπλωμάτες αναμένουν εντός του επομένου διμήνου, ενδεχομένως και νωρίτερα, την πρώτη εκδήλωση των τουρκικών προθέσεων στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Καστελορίζου, Καρπάθου, Κάσου και νοτιοανατολικά της Κρήτης. Είναι σαφές και η τουρκική πλευρά το γνωρίζει άριστα, πως η Αθήνα δεν ακολουθεί τη λογική της διαχείρισης θερμού επεισοδίου. Αντίθετα εδώ και καιρό η ελληνική  πλευρά υιοθετεί το δόγμα του «ενός επεισοδίου» στο οποίο θα υπάρξει καταιγιστική απάντηση (πλήγμα, εξουδετέρωση ή βύθιση τουρκικού ερευνητικού σκάφους ή γεωτρύπανου), διπλωματική διαχείριση του επεισοδίου, πολυεπίπεδη απάντηση σε περίπτωση τουρκικής απάντησης.

Έμπειροι διπλωμάτες στο ΥΠΕΞ, καθώς και στελέχη της στρατιωτικής δομής της χώρας, εξηγούν πως Α) Η όποια εμπλοκή δεν θα είναι διαρκείας, αλλά βραχύχρονη Β) Δεν πρόκειται να μας «φάνε λάχανο» Γ) Δεν θα αποτολμήσει τελικά η Τουρκία να συγκρουστεί άμεσα. Παρόλα αυτά τα ανωτέρω στελέχη αντιλαμβάνονται πως η δεκαετής κρίση σε όλα τα επίπεδα δεν άφησε αλώβητη την άμυνα της χώρας. Για τον λόγο αυτό έχει μεγάλη σημασία το εάν και κατά πόσο οι ΗΠΑ και οι κεντρικές ευρωπαϊκές δυνάμεις επιθυμούν να εμπλακούν αποτρεπτικά για να αποσοβήσουν μία σύγκρουση πολυεπίπεδη και διαρκείας. Έχει συμβεί στο παρελθόν. Είναι μάλλον λογικό να συμβεί και στο μέλλον. Τουλάχιστον όσον αφορά τις ΗΠΑ και τη Γαλλία.

Η Ουάσινγκτον προφανώς και δεν θα πάψει να αιφνιδιάζει με τις δυνατότητες παρέμβασης που διαθέτει. Η πρόσφατη αποκάλυψη πως ο στρατάρχης Χαφτάρ της Λιβύης από συμμαθητής του Καντάφι βρέθηκε να κατοικεί σε απόσταση βολής από το Λάγκλεϊ της Βιρτζίνια και να ψηφίζει Ομπάμα στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Τελικά όλα έχουν μία εξήγηση σε αυτή τη ζωή, ακόμη και όταν ένας έμπιστος των αμερικανών (Χαφτάρ) στηρίζεται από ρώσους μισθοφόρους του Πούτιν με την άδεια των στρατηγών της Αιγύπτου και με την κάλυψη των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών. Ακούγεται σαν παραμύθι αλλά δεν είναι παρά η ωμή αλήθεια. Το ζήτημα είναι το πώς θα διασφαλιστούν τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και τα μεσοπρόθεσμα ενεργειακά συμφέροντα της Ευρώπης. Όλα γίνονται. Για τον λόγο αυτό χρειάζονται αποτελεσματικοί διαχειριστές της διαδικασίας διαπραγμάτευσης στα ελληνοτουρκικά. Διότι πίσω από τις φρεγάτες και τα F16 υπάρχει πάντα ο τελικός χρησμός της Χάγης. Εκεί όπου όλοι κάτι χάνουν και όλοι κάτι κερδίζουν. Όπου κανείς δεν τα κερδίζει όλα και, κυρίως, κανείς δεν βγαίνει ολοσχερώς χαμένος.