Τελικά τι έγραψε ο Χωμενίδης για τον Μικρούτσικο;

Ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης τις τελευταίες ημέρες γίνεται αποδέκτης πολλών επικριτικών σχολίων. Σχετίζονται με άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Τα Νέα» και αφορούν στον εκλιπόντα Θάνο Μικρούτσικο. Επιλέγουμε κάποια από τα πιο ήπια:

• «Φυσικά όταν πέθανε τα είπε αυτά ο ρουφιάνος Χωμενίδης. Γιατί ως σκουλήκι, δεν είχε το ανάστημα να τα πει μπροστά του....».
• «Διάβασα την ανάρτηση του Χωμενίδη για τον Μικρούτσικο και διαπίστωσα ότι ο τύπος είναι ακόμα πιο σιχαμένος από ό,τι νόμιζα. Και μάλλον ξερνάει χολή για έναν σπουδαίο καλλιτέχνη επειδή ο ίδιος δεν θα γίνει εξίσου καλός συγγραφέας ούτε σε 10 ζωές».
• «Χωμενίδης κακός, κακιασμένος γενίτσαρος».
• «Το γνωστό σκουπίδι του καλλιτεχνικού υποκόσμου της δεξιάς».
• « Ο Χωμενίδης κ ο καθε τιποτας Χωμ/δης επιχειρεί να επιδειχθεί λοιδωρόντας έναν ομότεχνό  του. Περι λοιδωρίας ομιλούμε, όχι κριτικης. Απο κει κ πέρα δν μ απασχολεί ότι είναι νεκρός ο ενας, αλλά η δειλία του άλλου να τα επί ενόσω ο ΘΜ ηταν στη ζωή».
• «Είναι ένας οχετός όπως και ο Χωμενίδης γιατί βγάζουν τόσο δηλητήριο γιατί τόσο κόμπλεξ».

Από τη σφοδρότητα των αναρτήσεων προκύπτει ότι ο Χωμενίδης έχει γράψει κάτι πολύ βλάσφημο και προσβλητικό για τον εκλιπόντα συνθέτη. Για επιβεβαίωση, ανατρέχουμε στο επίμαχο άρθρο: «Μεταμορφώνοντας τα ποιήματα του Νίκου Καββαδία σε τραγούδια ο Θάνος Μικρούτσικος πέτυχε το πιο σημαντικό. Να φωτίσει, να αναδείξει τον στίχο, ενίοτε να ξεκλειδώσει και κρυφά νοήματά του. Να εξοικειώσει προσέτι τους ακροατές με ένα ιδίωμα ναυτικό, γεμάτο άγνωστες λέξεις. Δεν ήταν εύκολο αυτό, κάθε άλλο. Αφότου ξεκίνησαν παρ’ημίν οι μελοποιήσεις, από τα τέλη των 50ς με “τον Επιτάφιο” του Ρίτσου και του Θεοδωράκη πολλοί συνθέτες αποπειράθηκαν να συνδεθούν με κάποιον ταλαντούχο ποιητή... Λίγων το αποτέλεσμα στάθηκε ευτυχές. Ανάμεσά τους αναμφίβολα συγκαταλέγεται ο “Σταυρός του Νότου”. Και ξαφνικά βρεθήκαμε να τραγουδάμε για το καραντί που θα μάς μπατάρει, για τον πυρετό στους τροπικούς και για του Ρίο τη μαλαφράντζα… Η συγκυρία ήταν απολύτως ευνοϊκή για κάτι τέτοιο...συνέβη το εξής διόλου παράδοξο. Όσο απομακρύνονταν οι Έλληνες από τον γενάρχη τους Οδυσσέα, “τον άντρα τον πολύτροπο”, και βούλιαζαν στην τρυφηλή ζωή των διορισμών και των επιδοτήσεων, τόσο μεράκλωναν με τον “Σταυρό του Νότου”. Οι σχολές του εμπορικού ναυτικού άδειαζαν από σπουδαστές – “πού να θαλασσοπνίγεται το παιδί; ο βουλευτής μας θα τον βολέψει σε γραφείο με σφραγίδες!”. Στις μουσικές όμως σκηνές οι θαμώνες τρέκλιζαν (βοηθούσε και το αλκοόλ) λες κι είχαν μόλις δέσει το καράβι τους. Ο Θάνος Μικρούτσικος βροντούσε το πιάνο φορώντας κασκέτο καπετάνιου και το κοινό μύριζε στα σινιέ του ρούχα το ψαρόλαδο. Όταν πάλι άλλαζε σκοπό και τραγουδούσε “έτσι κι αλλιώς η γη θα γίνει κόκκινη!”, οι αποκάτω αφηνίαζαν, έτοιμοι έμοιαζαν να ξεπαρκάρουν τα τσερόκι τους και να πάνε να ανατρέψουν τον καπιταλισμό. Μιλάμε για μαζική παραίσθηση, η οποία οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στη χρεοκοπία όχι μόνο του κράτους αλλά και της κοινωνίας. Μπαίνοντας στο 2020, ευελπιστούμε ότι χάρη στην κρίση οι Έλληνες έχουν απαλλαγεί, σε ένα σημαντικό βαθμό, από τις αυταπάτες τους. Δεν αναζητούν πλέον επαναστάσεις στα όνειρά τους. Δεν πλαισιώνουν κάθε σημαίας τις ιστούς σαν ιδεώδεις -νωθροί στο μυαλό- υποτακτικοί. Έχουν επιτέλους εμπεδώσει τον άλλο στίχο που μελοποίησε ο Μικρούτσικος απ’ το θεατρικό “Φουέντε Οβεχούνα”: “Η μοίρα σου εσύ μονάχος είσαι. Στα χέρια κανενός μην την αφήνεις.” Ο Θάνος Μικρούτσικος πέθανε στην αγκαλιά των πιο δικών του, κηδεύτηκε πάνδημα με αγάπη και με θαυμασμό. Τα τραγούδια του μένει να βρουν την αληθινή τους σημασία, το γνήσιο νόημά τους. Να λειτουργούν στο εξής όχι σαν παρηγοριές και σαν φαντασιώσεις. Αλλά ως εγερτήρια».

Διαβάζοντας τις παραπάνω γραμμές δεν προκύπτει κάποια άμεση αναφορά που δικαιολογεί τη σφοδρότητα των αντιδράσεων. Πώς όμως κυριάρχησαν στην επικαιρότητα; Οι περισσότερες από αυτές συνόδευσαν σχετική διαδικτυακή παρέμβαση της Έλενας Ακρίτα η οποία φωτοτύπησε ένα συγκεκριμένο τμήμα του άρθρου.

Η πρώτη φράση που έχει υπογραμμιστεί, υποθέτουμε από την Έλενα Άκριτα, είναι η εξής: «μύριζε στα σινιέ του ρούχα το ρετσινόλαδο». Η βιαστική και επιπόλαια ανάγνωση μπορεί να την ταυτίσει με τον Θάνο Μικρούτσικο, αλλά ο συγγραφέας δεν αναφέρεται σε αυτόν. Το ρήμα είναι «μύριζε», το υποκείμενο «το κοινό», στο οποίο μάλιστα έχουν προηγουμένως αποδοθεί συγκεκριμένα χαρακτηριστικά.

Η δεύτερη πρόταση που έχει υπογραμμιστεί είναι: «...η οποία οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στη χρεοκοπία». Αυτή δεν αναφέρεται σε κανένα συγκεκριμένο πρόσωπο αλλά ούτε και στο γενικό σύνολο. Η ολοκληρωμένη πρόταση εκφράζει την άποψη ότι η «μαζική παραίσθηση» aυτών «που βούλιαζαν στη τρυφηλή ζωή των διορισμών και των επιδοτήσεων» και μόλις άκουγαν ότι η Γη θα γίνει κόκκινη, «αφηνίαζαν, έτοιμοι έμοιαζαν να ξεπαρκάρουν τα τσερόκι τους και να πάνε να ανατρέψουν τον καπιταλισμό», «οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στη χρεοκοπία». Μπορεί κάποιοι να έχουν αντιρρήσεις για το συγκεκριμένο και να πιστεύουν ότι οι ιδιοκτήτες τσερόκι έχουν μηδαμινή συμμετοχή στη χρεοκοπία διότι μπορούσαν πράγματι να ανατρέψουν τον καπιταλισμό διάγοντας τρυφηλή ζωή και απαγγέλλοντας επαναστατικούς στίχους, αλλά ο Χωμενίδης δεν βρίσκεται ανάμεσά τους. Μπορεί να κριθεί επ’ αυτού, αλλά τα εναντίον του επικριτικά σχόλια δεν ασχολούνται καθόλου με το θέμα, άλλωστε θέλει κότσια να υπερασπιστείς τη συγκεκριμένη κατηγορία.

Με νεότερη ανάρτησή της η Έλενα Ακρίτα διευκρινίζει ότι «Ο Χωμενίδης δεν επιτίθεται στον Μικρούτσικο. Ή μάλλον του επιτίθεται τόσο όσο. Επί της ουσίας στο κοινό επιτίθεται, όπως εκείνος το βλέπει: μέσα από το είδωλό του».

Η τεκμηρίωση παρουσιάζει ενδιαφέρον: «Ο Χωμενίδης ομοιογενοποιεί το κοινό του Θάνου Μικρούτσικου θεωρώντας το προφανώς είδωλο του ιδίου καθρεφτισμένο σε θολά νερά. Ενδεχομένως αυτός (και η παρέα του) πήγαινε με πούρα, τσερόκι, σινιέ κι όλα αυτά τα μικροαστικά λιγούρικα που περιγράφει.

Όμως, believe it or not, ο κόσμος όλος δεν είναι οι κολλητοί οι δικοί του. Όλοι μας πηγαίναμε στους συνθέτες που αγαπάμε, στις μεγάλες συναυλίες, στις ανθισμένες πίστες των ρεμπετάδικων, στης όπερας τα χρυσοποίκιλτα – άσε που ξέραμε και το μικρό όνομα του Ροσίνι. Εμείς –όποιους κι αν προσδιορίζει το “εμείς”– και στον Θάνο τρέχαμε και τον Άκη Πάνου αγαπούσαμε και στης Τούμπας τις κερκίδες του Θεού σκαρφαλώναμε. Και στα κρεβάτια ερωτευόμαστε και στα παγκάκια χωρίζαμε. Εμείς που ό,τι αγαπούσαμε, το ακολουθούσαμε. Μέχρις τελικής πτώσεως: δικής μας ή δικής του. Εμείς αυτό».

Προφανώς πρόκειται για μία ανάλυση που δεν έχει καμία λογική σχέση με τα σχόλια που φιλοξενήθηκαν στη ίδια διεύθυνση και κατήγγειλαν τον Χωμενίδη σαν «σκουλήκι, που ξερνάει χολή για τον Μικρούτσικο». Αυτά προκλήθηκαν από μια παρανόηση που το καλό γούστο επιβάλει να μην ήταν σχεδιασμένη.

Υ.Γ. Πριν από μερικά χρόνια η μάχη που δίνουμε «εμείς» εναντίον των «άλλων» και μάλιστα μέχρι «τελικής πτώσεως», αναφερόταν στο στρατόπεδο των επαναστατών που ήθελε να τελειώνει με τους μνημονιακούς δοσίλογους. Το λες και ευχάριστη έκπληξη ότι πλέον η μεγάλη σύγκρουση γίνεται μεταξύ αυτών που ξέρουν το μικρό όνομα του Ροσίνι, ερωτεύονται στα κρεβάτια και χωρίζουν στα παγκάκια, και των άλλων που δεν γνωρίζουν τον Τζοακίνο Αντόνιο, ερωτεύονται στα πατώματα και χωρίζουν στις καφετέριες.