Το σύγχρονο κοριτσάκι με τα σπίρτα

Η αισιοδοξία που έφερε η πρώιμη μεταπολεμική εποχή (1950-1960), μετά τη φρίκη του ναζισμού, είχε οδηγήσει αρκετούς ιστορικούς να αποφανθούν τότε ότι είναι απίθανο να συμβεί στο μέλλον ένας τόσο καταστροφικός πόλεμος, όσο ο Δεύτερος Παγκόσμιος, σε ευρωπαϊκό έδαφος. Φαίνεται ότι τελικά βιάστηκαν να οδηγηθούν σε αυτά τα συμπεράσματα εφ' όσον, με βάση αυτά που συμβαίνουν σήμερα, η Ενωμένη Ευρώπη του 2020 έχει μάλλον εισέλθει στην πλέον ανθρωποφαγική της περίοδο από αρχής της ευρωπαϊκής ιστορίας.

Ο οικονομικός πόλεμος που βίωσε (και βιώνει ακόμη σήμερα) ο ευρωπαϊκός Νότος, χωρίς να ακούγονται κλαγγές των όπλων, έχει καταργήσει κάθε μορφή ηθικής και έχει εισάγει πρωτοποριακές τεχνικές ανθρωποφαγίας. Πλέον ο αδύναμος, ο άπορος, ο ασθενής, ο ηλικιωμένος, το παιδί, όχι μόνον δεν υποστηρίζονται από την κρατική μέριμνα, αλλά αντιθέτως διώκονται και εξοντώνονται οριστικά. Ετσι τίποτε πλέον δεν θα θυμίζει στον ευκατάστατο, νομοταγή και ευυπόληπτο ευρωπαίο πολίτη ότι υπάρχουν ακόμη σήμερα αναξιοπαθούντες.

Οι παρακάτω ειδήσεις είναι απόλυτα αληθινές και συμβαίνουν στην Ευρώπη του 21ου αιώνα:

Από το 2013 με πρόστιμο που αγγίζει τα 750 ευρώ, τιμωρούνται οι άστεγοι στη Μαδρίτη. Στην Ισπανία, οι περιφέρειες είναι ελεύθερες να νομοθετούν κατά το δοκούν για την επαιτεία. Η Ana Botella, ως δήμαρχος της Μαδρίτης, αποφάσισε πριν από λίγα χρόνια να ποινικοποιήσει τη φτώχεια και να επιβάλει «νόμιμο σαδισμό» σε χιλιάδες ανθρώπους που δεν έχουν εισόδημα. Καταρτίστηκε μάλιστα σχέδιο νόμου, που επιφέρει κυρώσεις σε ανθρώπους που είναι αναγκασμένοι να ζουν στο δρόμο, να ζητιανεύουν ή να πλένουν παρμπρίζ αυτοκινήτων για να επιβιώσουν. Ακόμη, προβλέπεται η επιβολή κυρώσεων και πρόστιμο 750 ευρώ για όσους ζητιανεύουν στις εισόδους εμπορικών κέντρων, γραφείων, σχολείων και νοσοκομείων, κοιμούνται σε παγκάκι ή πωλούν χαρτομάντιλα στα φανάρια, για να εξασφαλίσουν ένα γεύμα. Όλα αυτά συνέβησαν ήδη στην Ισπανία, αφού είχαν προηγηθεί εξώσεις ανθρώπων από τα σπίτια τους, αλλά και από το Δημόσιο Στεγαστικό Φορέα της Ισπανίας, όπου μπορούσαν να φιλοξενούνται όσοι το είχαν ανάγκη. Σύμφωνα με την Ισπανική Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, 1 στους 5 ζει σε συνθήκες φτώχειας, πάνω από 2 εκατομμύρια παιδιά δεν σιτίζονται κανονικά και περίπου το 30% των νοικοκυριών είναι υποθηκευμένα λόγω απλήρωτων στεγαστικών δανείων, για τα οποία οι ιδιοκτήτες τους απειλήθηκαν ή απειλούνται με πλειστηριασμό ακινήτου. Οι βαθιά άρρωστες ευρωπαϊκές κοινωνίες έχουν οδηγηθεί σε πλήρη απάθεια, έτσι ουδεμία αντίσταση υπάρχει πλέον στη μαζική αυτή ανθρωποφαγία. Στην Ισπανία (και στη Βρετανία) τοποθετούν μάλιστα καρφιά στα πλατύσκαλα της εισόδου των κατοικιών έτσι ώστε να μην μπορούν να ξαπλώσουν πάνω τους οι άστεγοι, οι φωτογραφίες που έχουν κυκλοφορήσει στο Διαδίκτυο είναι απίστευτες και συγκλονιστικές.

Πρόσφατα στη Γαλλία έλαβε ιδιαίτερη δημοσιότητα μια σπάνια περίπτωση επιβολής προστίμου στον σιδηροδρομικό σταθμό της Τουλούζ, το προσωπικό ασφαλείας του σταθμού επέβαλε πρόστιμο ύψους 100 ευρώ σε νεαρής ηλικίας επιβάτη επειδή έδωσε ελεημοσύνη 70 λεπτών του ευρώ σε άστεγη γυναίκα που ζητιάνευε με ένα μωρό στην αγκαλιά της. Ο σοκαρισμένος «παραβάτης» αποφάσισε να δημοσιοποιήσει την υπόθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης οπότε την σκυτάλη πήραν στη συνέχεια τα έντυπα εθνικά ΜΜΕ και τα τηλεοπτικά κανάλια. Η διοίκηση των γαλλικών σιδηροδρόμων βρέθηκε τότε αντιμέτωπη με μια γενικευμένη λαϊκή κατακραυγή, επιπλέον αποδείχτηκε ότι το πρόστιμο ήταν παράνομο χωρίς καμία νομική βάση. Στη Σουηδία έχει καθιερωθεί ειδική άδεια επαιτείας η οποία χορηγείται από την αστυνομία, έχει τρίμηνη διάρκεια και κοστίζει 23 ευρώ. Αν συλληφθεί κάποιος επαίτης να ζητιανεύει άνευ άδειας τιμωρείται με πρόστιμο 372 ευρώ. Στην «πολιτισμένη» και δημοκρατική Νορβηγία ο (προερχόμενος από την λαϊκίστικη δεξιά) υπουργός της δικαιοσύνης πέρασε πριν από λίγα χρόνια νόμο ο οποίος επιτρέπει την ποινική δίωξη της επαιτείας, με βάση τον ισχυρισμό ότι συνδέεται με κρούσματα κλοπών και αυξημένη παραβατικότητα. Όσοι συλληφθούν να ζητιανεύουν τιμωρούνται με πρόστιμο και ποινή φυλάκισης τριών μηνών. Στη Γερμανία αν ασκεί κάποιος δραστηριότητα επαιτείας οφείλει όπως αποδεικνύεται να διατηρεί μπλοκ αποδείξεων και λογιστικά βιβλία, έτσι ώστε να αντιμετωπίζεται ως φορολογούμενος ελεύθερος επαγγελματίας!

Είναι βέβαιο ότι υπάρχουν περιπτώσεις ζητιάνων που συνδέονται με κλοπές, με τσαντάκηδες, με αυξημένη παραβατικότητα αλλά αυτό συνέβαινε ανέκαθεν. Θυμάμαι ότι στο Λονδίνο όπου ζούσα, τέλος δεκαετίας ’80, είχα δει (για πρώτη φορά) άστεγους ανθρώπους να κοιμούνται μέσα σε χάρτινα κουτιά σε κεντρικούς δρόμους της πόλης. Η γενικευμένη όμως αντίληψη της καταδίωξης κάθε επαίτη, αδύναμου και αναξιοπαθούντος συνανθρώπου (μας) αποτελεί πρόσφατο ιδεολογικό απόκτημα μιας κοινωνίας σε παρακμή και αποσύνθεση. Αναπτύσσεται μια δυσανεξία, απαξίωση και εξορκισμός της εικόνας της φτώχειας ενώ την ίδια στιγμή, ρεαλιστικά, φτωχοποιείται όλο και μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού. Η κοινωνική απάθεια καθίσταται πλέον ο κυρίαρχος τρόπος αντίδρασης της πλειοψηφίας των πολιτών απέναντι στην απώλεια, την ασθένεια, το δράμα, τη μαζική καταστροφή έμψυχου ή άψυχου υλικού. Θα έλεγα ότι η παθολογική αυτή αδιαφορία-απάθεια της κοινωνίας απέναντι σε κάθε ανθρώπινο δράμα συνιστά προσομοίωση μιας παθολογικής καταστολής της ανοσολογικής απόκρισης (ανοσίας) σε βιολογικό επίπεδο. Η κοινωνία της εποχής μας βιώνει, δυστυχώς, ένα σύνδρομο ανοσολογικής ανεπάρκειας αλλά με κοινωνικούς όρους. Αλλά ένας οργανισμός χωρίς ανοσολογική ανταπόκριση είναι μαθηματικά καταδικασμένος σε βέβαιο θάνατο.

Εδώ θυμήθηκα το χριστουγεννιάτικο παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν «Το κοριτσάκι με τα σπίρτα». Μια άπορη και άστεγη μικρούλα, χωρίς κανέναν στον κόσμο, που πουλούσε σπίρτα στο δρόμο. Κανείς δεν αγόραζε σπίρτα και εκείνη άρχισε να καίει ένα ένα τα σπίρτα για να ζεσταθεί μέσα στην παγωνιά. Αποκαμωμένη και θλιμμένη, κούρνιασε κάποια στιγμή στο πλατύσκαλο της πόρτας ενός πλούσιου σπιτιού. Κάποια στιγμή άνοιξε η πόρτα και οι νοικοκυραίοι βρήκαν το κορίτσι να κοιμάται πάνω στο χιονισμένο πλατύσκαλο, παγωμένη και τριγυρισμένη από αναρίθμητα σπίρτα. Συγκινήθηκαν και πήραν στην αγκαλιά τους τη δύστυχη μικρή, την έβαλαν στο σπίτι τους.

Ο κόσμος άλλαξε πολύ από τότε, το κοριτσάκι με τα σπίρτα δεν θα μπορούσε σήμερα να ξαπλώσει στο παγωμένο πλατύσκαλο γιατί εκεί οι νοικοκυραίοι θα είχαν τοποθετήσει καρφιά, έτσι κανείς άστεγος δεν θα μπορούσε να σταθεί. Το πολύ πολύ να «την έβγαζε» σε κάποιο κρατητήριο, αναγκαστικά, γιατί δεν θα μπορούσε βέβαια να πληρώσει το πρόστιμο για τους άστεγους. Καημένε, Άντερσεν, τι είδους παραμύθια θα έγραφες άραγε σήμερα με αυτά που θα έβλεπες; Πιθανά θα είχες γίνει αυτόχειρας.