Προσοχή: κίνδυνος δολιοφθοράς

Τον Σεπτέμβριο του 2013 ο Πρωθυπουργός, σε συνέντευξή του στο Έθνος, είχε τονίσει πως εάν κάποιος βουλευτής καταψηφίσει νομοσχέδιο της κυβέρνησης, δεν θα πρόκειται για «κοινοβουλευτικό ατύχημα», αλλά για «δολιοφθορά». Πριν από λίγες ημέρες ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ. Βενιζέλος δήλωσε: «Εμείς λοιπόν δίνουμε μία μάχη να περάσουμε τη σωστή εικόνα. Μία μάχη να γίνονται σεβαστές οι θυσίες του ελληνικού λαού. Μία μάχη αξιοπρέπειας για τη χώρα. Δυστυχώς υπάρχει πέμπτη φάλαγγα».

Η υποβάθμιση σε έναν λόγο πολιτικής αντιπαράθεσης με ανάλογη φρασεολογία («δολιοφθορά», «πέμπτη φάλαγγα») φανερώνει μια παρακμή. Η ανακάλυψη εσωτερικών εχθρών και η ολίσθηση σε μια ρητορεία που συγγενεύει με ορολογία συνωμοσιολογικών θεωριών, συνήθως σημαίνει ότι εκλείπει το πολιτικό επιχείρημα και αρχίζει η πολιτική πτώση. Ας θυμηθούμε ότι το ‘νηφάλιο’ προφίλ που προέβαλλε ο κ. Καρατζαφέρης προς τα έξω, άρχισε να καταρρέει τη στιγμή που ξεκίνησε και η κατάρρευση του ΛΑΟΣ, με δηλώσεις όπως: «δεν είναι ο κ. Σαμαράς ο άνθρωπος που συνέλαβε την ιδέα να καταστρέψει το ΛΑΟΣ. Ο ΛΑΟΣ δεν θα καταστραφεί. Είχα τις πληροφορίες μου ότι αυτό είναι έργο των πρεσβειών στην Αθήνα (Αμερικής και Ισραήλ) που έβαλαν τον κ. Σαμαρά να το διαπράξει, γιατί ενοχλούντο με την πολιτική μου για άνοιγμα προς τη Ρωσία».

Η πολιτική μιας πόλωσης αυτού του τύπου είναι λανθασμένη, όχι μόνο γιατί μυρίζει πολιτική χυδαιότητα, αλλά και γιατί μακροπρόθεσμα δεν αποφέρει πολιτικά οφέλη.

Όταν μπαίνεις σε αυτά τα μονοπάτια, βλάπτεις στο τέλος τον εαυτό σου. Το πρόβλημα με αυτές τις μεθόδους είναι ότι τείνουν να «διαστέλλονται» με την πάροδο του χρόνου. Επειδή είναι επιλογές ανάγκης και τακτικές άμυνας απέναντι σε μια πορεία παρακμής, χρησιμοποιούνται όλο και πιο συχνά, όλο και για πιο πολλούς, όλο και από πιο πολλούς, όλο και για περισσότερα θέματα. Θυμηθείτε τι έγινε μετά τον Εμφύλιο στην Ελλάδα: ανάλογοι χαρακτηρισμοί χρησιμοποιούνταν αρχικά για τους κομμουνιστές, αλλά όταν απειλήθηκε αργότερα ένας σκληρός πυρήνας της εξουσίας, άρχισαν να χρησιμοποιούνται και για την Ένωση Κέντρου ή για το σύνολο των πολιτικών αντιπάλων. Τότε, η εμμονή στην πόλωση και στον μετεμφυλιακού τύπου αντικομμουνιστικό λόγο, ακόμα και από πιο μετριοπαθή αστικά κόμματα, άνοιξε το δρόμο για να έρθουν στην εξουσία οι πραγματικοί επαγγελματίες του είδους, δηλαδή οι συνταγματάρχες.

Σήμερα φυσικά δε μπορεί να συμβεί κάτι ανάλογο, αλλά όταν κάποιος μετατοπίζει τον δημόσιο λόγο προς την πόλωση και το συνωμοσιολογικό λεξιλόγιο, μπορεί τελικά να ενισχύει την αυθεντικότερη εκδοχή αυτού που επικαλείται. Ο ‘πολωμένος’ και ο συνομωσιολόγος ψηφοφόρος, τελικά είναι πολύ πιθανό να μην επιλέξει τον ίδιο, αλλά τους πιο αυθεντικούς εκφραστές αυτού του λόγου, όπως τους Ανεξάρτητους Έλληνες ή και τη Χρυσή Αυγή. Βλέπουμε άλλωστε ότι η Χρυσή Αυγή δεν πέφτει δημοσκοπικά, αφού τελικά είναι λογικό όλες αυτές οι κατηγορίες των ψηφοφόρων να θεωρούν πως έχουν βρει στις τάξεις της την μόνη αυθεντική έκφραση των προσδοκιών τους. Οι άλλοι, προσπαθώντας να εξυπηρετήσουν τους δικούς τους σκοπούς, απλώς παίζουν το παιχνίδι της.

Και ναι μεν υπάρχει αυτό το μικρό ποσοστό πολιτών στο οποίο ασκεί έλξη ένας πολωτικός λόγος που διανθίζεται με «δολιοφθορές» και «πεμπτοφαλαγγίτικες» αναφορές, αλλά όπως και να το κάνουμε υπάρχει ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος που εντοπίζεται στον μεσαίο χώρο, που παραμένει κομματικά ανέστιο και δεν έλκεται πια από τέτοια πολιτικά τεχνάσματα. Που πιστεύει σε ένα είδος πολιτικού λόγου τον οποίο δεν συναντάει πια στα κλασικά ελληνικά μεταπολιτευτικά κόμματα του μεσαίου χώρου (μεταξύ μας, μάλλον ποτέ δεν τον συναντούσε).

Η εμμονή σε αυτές, και σε άλλες ανάλογες, παρωχημένες πολιτικάντικες επικοινωνιακές τακτικές, σε βάρος μιας πραγματικής πολιτικής πρότασης, είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη και για την πολυδιάσπαση αυτών των κομμάτων. Η απουσία μιας τέτοιας πρότασης που θα λειτουργούσε ως συγκολλητική ουσία και ως πολιτικό όραμα για το μέλλον, δεν μπορεί παρά να οδηγεί σε φατριασμούς και σε διασπασμένες προσωπικές πολιτικές. Αυτό είναι φανερό, όχι μόνο στη λεγόμενη κεντροδεξιά παράταξη, το τελευταίο φρούτο της οποίας είναι η ‘Ένωση για την Πατρίδα και τον Λαό’ του Βύρωνα Πολύδωρα, αλλά ιδίως στην Κεντροαριστερά. Εκεί, εκτός από το ΠΑΣΟΚ ή τη ΔΗΜΑΡ, έχουμε και άλλους ανεξάρτητους σχηματισμούς ή ενδοκομματικές ομαδοποιήσεις: τη Συμφωνία για τη Νέα Ελλάδα (Λοβέρδος), τη Δυναμική Ελλάδα (Μόσιαλος) και με αύξουσα σειρά τους ‘11’ (Σαχινίδης, Μωραΐτης κ.α.), τους ‘58’, τους ‘75’ (υπό τον Μ. Καρχιμάκη) και τους ‘Π80’ (Ραγκούσης).

Ενώ όλοι αυτοί μιλάνε για την ελληνική «Ελιά», ένας από τους πρωταγωνιστές της original «Ελιάς», ο Μάσιμο Ντ’ Αλέμα, μάλλον δεν πείστηκε ότι βρίσκεται μπροστά σε κινήσεις που έχουν ουσιαστικό πολιτικό περιεχόμενο: «Φτιάξτε ισχυρή πολιτική πλατφόρμα και όχι εκλογική συγκόλληση κομμάτων, γιατί ακόμη κι αν κερδίσετε αυτές τις εκλογές, κινδυνεύετε να χάσετε τις επόμενες». Και ο καημένος ο Σβόμποντα από την πλευρά του, παλεύει να καταλάβει ποια είναι η διαφορά μεταξύ 58, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ και λοιπόν συγγενών δυνάμεων, για να προτείνει τον εκλεκτό της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το παιχνίδι το έχουμε ξαναδεί. Απολίτικες κινήσεις που κρύβουν προσωπικές φιλοδοξίες ή φατριαστικές λογικές και επικοινωνιακά πολιτικάντικα κόλπα άλλων εποχών, υποσκελίζουν την όποια πολιτική δημιουργικότητα. Είναι ένα παιχνίδι που παίζεται συχνά στην Ελλάδα, και ενώ η χώρα πάντα χάνει, λίγοι είναι τελικά και οι παίκτες που κερδίζουν. Πόσοι θα ενδιαφέρονται σε λίγο για τη διαφορά ανάμεσα στους ‘75’ και τους ‘Π80’; Ίσως τόσοι, όσοι ενδιαφέρονταν πριν από κάποια χρόνια για τη διαφορά ανάμεσα στο ΚΚΕ μ-λ και στο μ-λ ΚΚΕ.