- CITY GUIDE
- PODCAST
-
27°
Θοδωρής Πελαγίδης: Ο κόσμος σε περιδίνηση
Τι σημάδια για το μέλλον μάς δείχνει η δεκαετία των 10s που μόλις τελείωσε;
![Θοδωρής Πελαγίδης Θοδωρής Πελαγίδης](/images/1074x600/3/jpg/sites/default/files/article/2019/12/18/-o-s-s-g-s.jpg)
Αφιέρωμα στη δεκαετία 2010 - 2020. Ο Θοδωρής Πελαγίδης γράφει για την περιδίνηση του κόσμου στα χρόνια των 10s
Ο κόσμος δεν πάει καλά. Οι άνθρωποι είναι ανάστατοι, οι εστίες αναταραχών εντείνονται, η δημαγωγία και ο λαϊκισμός αυξάνουν την επιρροή τους, η καταστροφή των φιλελεύθερων δυτικών θεσμών είναι ήδη ορατή.
Στο εσωτερικό των περισσοτέρων χωρών, ιδίως των λεγόμενων αγγλοσαξωνικών, το οικονομικό χάσμα είναι μεγάλο και αναπαράγεται αδιαλείπτως. Η οικονομική επιφάνεια του 1%, του 20% ή ακόμη και του 40% των ευκατάστατων σε σχέση με την υπόλοιπη κοινωνία των περίπου 2/3 διευρύνεται. Η οικονομική επιτυχία ή έστω η καλή σχετικώς οικονομική κατάσταση δίνει την ευκαιρία για καλύτερη εκπαίδευση στα παιδιά των οικογενειών αυτών, γεγονός που αναπαράγει τους ταξικούς διαχωρισμούς εκ των πραγμάτων. Σε ένα διαφορετικό, ευρύτερο επίπεδο, μαίνεται ένας πόλεμος με διάφορες, πολλαπλές εκδοχές. Ένας πόλεμος νομισματικός, εμπορικός, τεχνολογικός, πόλεμος κεφαλαίων αλλά και πόλεμος στον κυβερνοχώρο. Η παγκοσμιοποίηση έχει ωφελήσει τον κόσμο αλλά δεν έχει «δουλέψει» για όλους καλά, αρμονικά. Σήμερα βιώνουμε τα αποτελέσματα αυτά.
Σε επίπεδο πολιτικών συστημάτων, η άνοδος αυταρχικών ηγετών και ανελεύθερων «δημοκρατικών» συστημάτων που επιτίθενται στην ανεξαρτησία των θεσμών, τροφοδοτείται το ίδιο από την άνοδο χωρών-παραδειγμάτων που πετυχαίνουν στην παγκοσμιοποίηση και στον ανταγωνισμό με οικονομία καπιταλιστική αλλά με αυταρχικό πολιτικό σύστημα που απορρίπτει τη δυτική δημοκρατία. Οι πολίτες της τελευταίας σε εμβληματικές γι’ αυτήν χώρες όπως η Μεγ. Βρετανία και οι ΗΠΑ, βλέπουν το σύστημα του «αυταρχικού καπιταλισμού» να λειτουργεί ή να εξυπηρετεί καλύτερα την ευημερία της μεσαίας τάξης σε χώρες όπως η Κίνα. Ένα σύστημα που λειτουργεί «top-down, family oriented» παρά «bottom-up individualism» όπως στον αγγλοσαξωνικό χώρο. Η αντίδρασή τους είναι η ψήφος στον Τραμπ και τον Τζόνσον με την εντολή να καταστρέψουν το παλιό και τις ελίτ, μήπως και προκύψει κάτι άλλο πιο φιλικό γι’ αυτούς. Έτσι, το Μπρέξιτ δεν είναι μια προοπτική αλλά μια αντίδραση απέναντι στο προηγούμενο που δεν λειτουργεί. Τι έχουν να χάσουν;
Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, το 40% των Αμερικανών δεν μπορούν να βρουν 400 δολάρια σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, ενώ υπολογίζεται ότι το 43% είναι πλέον χαμηλόμισθοι. Ακόμη όμως και για τους καλύτερα τοποθετημένους, ο ανταγωνισμός είναι σκληρός και το μέλλον αβέβαιο. Το πρόβλημα είναι ότι λείπουν οι προοπτικές. Το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού στη Δύση δεν έχει πλέον ευκαιρίες κοινωνικής και οικονομικής ανόδου. Οι ίσες ευκαιρίες στην αφετηρία έχουν καταστραφεί και έχουν αντικατασταθεί από το «ο νικητής τα παίρνει όλα». Το ασανσέρ έχει χαλάσει.
Αυτό είναι και το τίμημα της ευημερίας που έχει προσφέρει η παγκοσμιοποίηση στην Ασία κυρίως αλλά και σε ένα μεγάλο μέρος της Δύσης, αλλά και της Αφρικής πλέον σε κάποιο βαθμό. Όμως να μην παραγνωρίζεται το γεγονός ότι και στην Ασία, σε χώρες σαν τη Ν. Κορέα που μάλιστα οδηγούν τις εξελίξεις στην τεχνολογία προς την ψηφιακή εποχή, τα φαινόμενα των παρείσακτων κοινωνικών ομάδων είναι ορατά. Λούμπεν οικογένειες όπως στη γνωστή αριστουργηματική ταινία Parasite, που ζουν στο περιθώριο από τα σκουπίδια των πλουσίων είναι φαινόμενο ορατό και συχνό. Οι ταραχές στο Χoνγκ Κoνγκ από νέους και νέες που ζουν σε δωμάτια-κουτιά στο περιθώριο των ουρανοξυστών πρέπει να ερμηνεύονται μέσα στο πλαίσιο αυτό.
Οι δυτικές πολιτικές ελίτ κατηγορούνται πάντως για κάτι που στην πραγματικότητα δεν μπορούν να κάνουν. Να καταπολεμήσουν με κατάλληλες πολιτικές μια κατάσταση που δημιουργεί και αναπαράγει το ίδιο το σύστημα. Έχουν τη συμπάθειά μας αλλά τα πράγματα πλέον πορεύονται μόνα τους και έχουν ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Οι προσπάθειες να περιοριστεί η παγκοσμιοποίηση είναι αποσπασματικές, χωρίς λογική και σχέδιο και καταδικασμένες, αφού ακόμη και σε περίπτωση έστω κάποιου βραχυχρόνιου περιορισμού της, η υποβάθμιση στην ευημερία των περισσοτέρων θα χειροτερέψει την κατάσταση, θα οξύνει τις αντιδράσεις.
Δομική στασιμότητα
Η κατάσταση αυτή έρχεται στη χειρότερη στιγμή για εκείνους που έχουν επιφορτιστεί με την άσκηση οικονομικών πολιτικών. Στις δυτικές οικονομίες παρατηρούνται δομικές αρνητικές εξελίξεις. Το δημογραφικό επιδεινώνεται παντού και το εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται μαζί με τη δαπάνη, δηλαδή την αγοραστική δύναμη των –λιγότερων– νοικοκυριών και τις επενδύσεις. Οι τιμές των κεφαλαιουχικών αγαθών υποχωρούν, η οικονομία απομαζικοποιείται (Demassification of the economy, π.χ. μια νέα εταιρία χρειάζεται λιγότερες δαπάνες για να λειτουργήσει σε χώρο, υποδομές κτλ.) και οι αποταμιεύσεις αυξάνονται χωρίς να επενδύονται στον ίδιο βαθμό παρά τα αρνητικά επιτόκια καθώς οι επενδυτές παρατηρούν την αβεβαιότητα αλλά και προβλέπουν χαμηλή ζήτηση για το μέλλον καθώς λείπει από την παγκόσμια οικονομία ο λεγόμενος μελλοντικός big spender. Πράγματι, ποιος να ξοδέψει όταν τουλάχιστον το 60% του πληθυσμού στις χώρες της δύσης φαίνεται να μη διαθέτει τις προϋποθέσεις να λάβει ένα σχετικώς σοβαρό δάνειο, ώστε να αναθερμανθεί η αγορά και να τονωθεί η ζήτηση για επενδύσεις;
Στην πραγματικότητα ένας μόνο ικανός big spender απομένει: η κυβέρνηση. Πράγματι, εάν η νομισματική πολιτική έχει φτάσει σχεδόν στα όριά της, ο μόνος τρόπος να τονωθεί η ζήτηση, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και νέα εισοδήματα, να αυξηθούν οι επενδύσεις και η παραγωγικότητα δίνοντας καλύτερους μισθούς, είναι η κυβέρνηση. Και ιδίως μάλιστα αυτές που έχουν τα περιθώρια. Η Ευρώπη και η Αμερική δεν θα έχουν σύντομα άλλη επιλογή. Θα το κάνουν;
*Ο Θοδωρής Πελαγίδης είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, NR Senior Fellow, Brookings Institution. Διάβαστε εδώ μια παλaιότερη συνέντευξή του στην Αγγελική Μπιρμπίλη
ΠΡΟΣΦΑΤΑ
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Ήδη κάνουν δρομολόγια 250 ηλεκτρικά λεωφορεία
Το μήνυμα του πρωθυπουργού από το συνέδριο του Economist
Η συνέντευξη του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στον Alpha δύο ημέρες πριν την Πολιτική Γραμματεία και τέσσερις πριν την συνεδρίαση της ΚΕ
Απαντήσεις επιχειρεί να δώσει η βουλευτής της Νέας Αριστεράς - Το χρονικό του επεισοδίου
Η συνέντευξη του προέδρου του ΠΑΣΟΚ στο Mega
Μια ημέρα νωρίτερα θα πραγματοποιηθεί η «εν βρασμώ» συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής
Έντονη αντίδραση από την υπουργό Τουρισμού
«Η υπηρεσία στην πατρίδα είναι να μπορούμε να συζητούμε με τους γείτονές μας», τόνισε
Πώς αξιολογείται ο Νίκος Ανδρουλάκης - Ποια τα ποσοστά των υποψηφίων
«Στόχος μας να κυβερνήσουμε ξανά τη χώρα»
Ο πρωθυπουργός δημοσίευσε μία φωτογραφία στο πλαίσιο της συναυλίας του βρετανικού συγκροτήματος στο ΟΑΚΑ
«Για να αναγεννήσουμε το ΠΑΣΟΚ και να αναγεννήσουμε την Ελλάδα», λέει ο υποψήφιος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ
Πότε θα ενεργοποιηθεί ξανά για νέες αιτήσεις
«Όσα είπαν στους θαμώνες του μουσείου προφανώς και αξιολογούνται. Όμως η χώρα δεν μπορεί να γυρίσει πίσω, ούτε στο 1993, ούτε στο 2012, ούτε φυσικά στο 2008»
«Ο επόμενος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός»
Το ημερομίσθιό της 6ης ημέρας θα είναι προσαυξημένο κατά 40%
Το χρονικό της δραματικής πρώτης εβδομάδας του Ιουλίου το καλοκαίρι του 2015
Μέχρι πότε μπορούν οι φορολογούμενοι να υποβάλλουν τροποποιητική δήλωση
Η απάντηση για το ενδεχόμενο υποψηφιότητας για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.