Οι δύο εικόνες της Ελλάδας

Μια παρηκμασμένη αίθουσα πρώην κινηματογράφου, που πλέον χρησιμοποιείται από την υπερτοπική πολιτική εξουσία. Ο χώρος κρύος, το αιρκοντίσιον αγκομαχάει προσπαθώντας να ζεστάνει την μισογεμάτη αίθουσα. Το σκηνικό γκρι, με ένα τραπέζι, απλά μικρόφωνα και ένα έδρανο για τον εκάστοτε ομιλητή. Στο πάνελ τέσσερις, όλοι άντρες, οι τρεις με γραβάτα τοποθετούνται για την ελληνική οικονομία και τις μεθόδους θεραπείας της. Ρίχνω μια ματιά στο κοινό που ήρθε να παρακολουθήσει την εκδήλωση της κίνησης των 58 στη Θεσσαλονίκη. Κάτι λείπει. Βλέπω ως επί το πλείστον πρόσωπα γνωστά, πρώην και νυν κομματικά στελέχη, πρώην υπουργούς και υψηλά ιστάμενους δημόσιους λειτουργούς. Όπως αποδεικνύεται την ίδια αίσθηση πως κάτι λείπει την έχουν κι άλλοι. «Πού είναι οι νέοι; Πού είναι η κοινωνία;» αναρωτιέται στο ξεκίνημα της ομιλίας του ένας από τους βασικούς εισηγητές.

Όχι πολύ μακριά, κάτι άλλο συμβαίνει σε μια αίθουσα του υπερσύγχρονου δημαρχείου Θεσσαλονίκης. Αυτού που θα γκρεμίζαμε όταν θα αναλαμβάναμε τα ηνία του δήμου. Ο χώρος, φωτεινός, καθαρός, με ξύλινη επένδυση, γεμίζει με νέο κόσμο. Φωνές, χαμόγελα, χαιρετισμοί συνθηματικοί, «προχώ» ντυσίματα, ωραίες κοπέλες, φρέσκα αγόρια. Ένας 25αρης ξεχωρίζει από το πλήθος: «ελάτε, παιδιά να ξεκινήσουμε σιγά-σιγά». Ακόμα ένα Open Coffee Thessaloniki αρχίζει. Η αίθουσα είναι γεμάτη νέους με smartphones και tablets στο χέρι. Το μικρόφωνο αλλάζει χέρια συνεχώς και ενδιαφέρουσες ιστορίες για την πραγματική ελληνική οικονομία ξετυλίγονται. «Τους είπα θέλω να παραιτηθώ» λέει ένας δάσκαλος του δημοσίου. «Δεν το καταλάβαιναν, ούτε στην ουσία, ούτε θεσμικά. Αναγκάστηκα να εξαφανιστώ για έναν ολόκληρο χρόνο —κατά τον οποίον με πλήρωναν— για να με απολύσουν τελικά». «Εμείς τρέχουμε αυτή την εφαρμογή εδώ και ένα χρόνο και το ενδιαφέρον από το εξωτερικό είναι μεγάλο. Εδώ δεν μπορούμε να βρούμε επενδυτές και οι τράπεζες δεν δανείζουν πια» αναφέρει ένας άλλος. Το κοινό κρατάει σημειώσεις, τα μάτια τους λάμπουν, ακολουθούν ερωτήσεις και στη συνέχεια η παρουσίαση μιας άλλης καινοτόμου ιδέας.

Αυτές είναι δυο εικόνες της σημερινής Ελλάδας. Μιας Ελλάδας διχασμένης ανάμεσα στο παλιό και στο νέο. Από τη μια πλευρά το παλιό που προσπαθεί να δημιουργήσει το καινούριο χωρίς όμως να γνωρίζει τη γλώσσα του. Αδυνατεί να συναντηθεί με το νέο ακροατήριο και να περάσει τα μηνύματά του. Επιμένει να κάθεται ψηλά στα πάνελ και διδακτικά να προτείνει δρόμους διαφυγής από το ζοφερό παρόν. Από κάτω όμως δεν ακούει πια κανείς. Αυτοί που θα έπρεπε να ακούνε είναι στην άλλη αίθουσα. Είναι στις πλατείες, στα αστικά χαρακώματα, σε ομάδες αυτοοργάνωσης, στις λαϊκές συνελεύσεις, στα μπαρ και στα καφέ, στο twitter και στο facebook .

Η αδυναμία και σε ορισμένες περιπτώσεις η απροθυμία της πολιτικής ηγεσίας να διευρύνει τη δημοκρατία θεσμικά, έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο ρήγμα ανάμεσα στη συζήτηση που διεξάγεται στη βουλή και σε μερίδα των παραδοσιακών ΜΜΕ και στην συζήτηση για την πραγματική ζωή που φουντώνει στην ελληνική κοινωνία και στα εναλλακτικά Μέσα.

Την ίδια στιγμή οι ευρωπαίοι εταίροι μας έχουν προ πολλού ανοίξει τη συζήτηση για τα θεσμικά αδιέξοδα που προκαλεί η δυσκίνητη, στατική δυτική δημοκρατία. Εκτός από τις αλλαγές και τις μεταρρυθμίσεις στις λεγόμενες μεγάλες πολιτικές που έχουν εδώ και καιρό εισαγάγει, παράλληλα προχωρούν σταδιακά σε αλλαγές στον τρόπο άσκησης της εξουσίας στρέφοντας το βλέμμα προς τα κάτω, υιοθετώντας πιο συμμετοχικά μοντέλα λήψης αποφάσεων. Τοπικές ομάδες υποστήριξης, συμμαχίες των ενεργών πολιτών, μπαϊπάς των θεσμικών φορέων, αποφόρτιση δημοσίων φορέων μέσω μη κυβερνητικών και μη κρατικών οργανώσεων, ανοιχτός διάλογος και ρυθμισμένες συνεργασίες θεσμικών με ακτιβιστές είναι ορισμένα παραδείγματα που δείχνουν την τάση που διαμορφώνεται ακόμα και στο επίπεδο των οργάνων της Ευρωπαϊκής ¨Ένωσης.

Από την άλλη πλευρά στην Ελλάδα όσο γυρίζουμε την πλάτη στην κοινωνία των πολιτών τόσο η δημοκρατία αποδυναμώνεται. Η έλλειψη ειλικρινούς και ουσιαστικού διαλόγου οδηγεί στην ανταλλαγή τσιτάτων και καταλήγει σε μια συγκρουσιακή λογική η οποία κατακλύζει την ελληνική κοινωνία.

Η Ευρώπη και η Ελλάδα ίσως δεν βαδίζουν τελικά προς την ίδια κατεύθυνση και για αυτό δεν συναντιούνται. Το πιθανότερο είναι αυτό να φανεί και στις ευρωεκλογές. Όμως οι εκλογές αυτές μαζί με τις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης θα μπορούσαν να σημάνουν τη μεγάλη στροφή της Ελλάδας. Τη στροφή προς την κατεύθυνση της - όχι εικονικά - περισσότερης δημοκρατίας. Αρκεί οι πολιτικοί φορείς να κατανοήσουν τα μηνύματα της εποχής και να στραφούν προς αυτή την κατεύθυνση και οι ψηφοφόροι να επιλέξουν με βάση αυτά τα κριτήρια ξεπερνώντας την οργή που προκαλεί η βία της καθημερινότητας.