Πέρσιβαλ Λόρενς Λόουελ (1855-1916) ήταν ανήσυχο πνεύμα. Γόνος ονομαστής αμερικανικής οικογένειας, επιχειρηματίας, συγγραφέας, μαθηματικός –απόφοιτος του Χάρβαρντ, παρακαλώ–, σαγηνεύτηκε κατόπιν από την αστρονομία, έστησε το δικό του αστεροσκοπείο στο Φλάγκσταφ της Αριζόνα και συνέδεσε μοιραία την υστεροφημία του με τα «κανάλια του Άρη», που είχε ήδη χαρτογραφήσει ο Ιταλός συνάδελφός του Τζιοβάνι Σκιαπαρέλι. Κατά την άποψη του Λόουελ, διεξοδικά αναπτυγμένη σε τρία βιβλία του, τα κανάλια του Άρη ήταν τεχνητές διώρυγες, κατασκευασμένες αναμφίβολα από μια μορφή ευφυούς ζωής προκειμένου να χρησιμοποιηθούν λελογισμένα τα περιορισμένα αποθέματα νερού του πλανήτη. Σήμερα πια γνωρίζουμε ότι δεν είναι παρά φυσικές διαβρώσεις στο έδαφος – μια ισχυρή ένδειξη για την ύπαρξη ύδατος στην επιφάνεια του Άρη πριν από εκατομμύρια χρόνια, αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι κατασκευές έλλογων όντων. Το γεγονός όμως ότι οι επιστήμονες σήμερα δεν ασχολούνται καν με την ερμηνεία του Λόουελ για τα κανάλια δεν σημαίνει ότι δεν τη συζητούσαν με κάθε σοβαρότητα στη δική του εποχή. Merciless. Ο χτεσινός αξιοσέβαστος είναι ο σημερινός γελοίος.
Φέρνω τακτικά την περίπτωση Λόουελ στο μυαλό μου, όταν αναλογίζομαι την περίπτωση ΣΥΡΙΖΑ – και όχι μόνο από συγγραφική διαστροφή. Έχω την αίσθηση ότι η ταραχώδης ιστορία του ΣΥΡΙΖΑ θα χωριστεί μελλοντικά σε δύο εμφανώς διακριτά μεγάλα κεφάλαια: ο ΣΥΡΙΖΑ πριν από την ανάληψη της εξουσίας, ο ΣΥΡΙΖΑ μετά την ανάληψη της εξουσίας. Ελπίζω πράγματι ο ΣΥΡΙΖΑ να αναλάβει την εξουσία και να την αναλάβει μάλιστα με τη μεγίστη δυνατή αυτοδυναμία, ώστε να μην καταστραφεί η αυτοτέλεια των δύο κεφαλαίων με αναρίθμητες αποπροσανατολιστικές υποσημειώσεις. Στην περίπτωση που τα καταφέρει, το πρώτο μεγάλο κεφάλαιο θα συναγωνίζεται επαξίως τις καλύτερες σελίδες επιστημονικής φαντασίας: τεχνητές διώρυγες στον Άρη, πράσινα ανθρωπάκια, κατάργηση του μνημονίου με ένα νόμο κι ένα άρθρο, η Μέρκελ στα γόνατα κ.ο.κ. Το δεύτερο μεγάλο κεφάλαιο, από την άλλη, θα είναι διαποτισμένο με το σκληρό νατουραλισμό του Λαρς φον Τρίερ: ένας πλανήτης αφιλόξενος για κάθε μορφή ζωής, βασανιστικές διαπραγματεύσεις, ανελέητες ενδοκομματικές συγκρούσεις ανάμεσα στους οσιομάρτυρες ρεαλιστές του ΣΥΡΙΖΑ –θα δέχονται ταυτόχρονα εχθρικά και φίλια πυρά– και στους λαϊκιστές δογματικούς δημοκόπους, θεάματα αντί άρτου…
Θα ρωτήσουν ευλόγως οι σκεπτικιστές: πρέπει σώνει και καλά να ζήσουμε το δεύτερο μεγάλο κεφάλαιο; Δεν γίνεται να το παρακάμψουμε, να περάσουμε κατευθείαν στο επόμενο; Δυστυχώς, πρέπει. Όσο καιρό το αναβάλλουμε η φαντασίωσή του θεριεύει, το σενάριο «τι θα γινόταν αν ο ΣΥΡΙΖΑ έπαιρνε την εξουσία» λαμβάνει καθημερινά όλο και πιο εξωπραγματικές διαστάσεις, ποτίζει το λαϊκισμό, και ο τελευταίος –όπως και στην περίπτωση του ΠΑΣΟΚ το 1981– δεν γίνεται να αποκτήσει ξανά στοιχειώδη επαφή με την πραγματικότητα εάν αφήσουμε εσαεί την προσδοκία του ανικανοποίητη. Ξέρετε, ως πατέρας ενός 21χρονου αγοριού κι ενός 6χρονου κοριτσιού, μου δόθηκε πολλές φορές η ευκαιρία να δω και να ξαναδώ, κυριολεκτικά να εμπεδώσω, όλη τη σειρά των «Toy Story». Πάντοτε χαμογελούσα με το λογικό οξύμωρο του αστροναύτη Μπαζ Λαϊτγίαρ: «Στο άπειρο και ακόμα παραπέρα». Μονάχα πολύ πρόσφατα αναρωτήθηκα αν αυτός ο καυχησιάρης κατεργαράκος δεν μας μαρτυρούσε και μια πικρή αλήθεια. Ίσως χρειάζεται, ναι, να εξαντλήσουμε πρώτα την απειρία των πιθανοτήτων για να απεγκλωβιστούμε και να πάμε «ακόμα παραπέρα».
11°
