Η συνταγματική αναθεώρηση του μηδενός

Το πολιτικό σύστημα μπορεί να κοιμάται ήσυχο. Η συνταγματική αναθεώρηση δεν θα ταράξει τον ύπνο του. Αλλάζουν τελικά 9 διατάξεις που αφορούν την εσωτερική διαχείριση της αναπαραγωγής (βλέπε ανακύκλωσης) του πολιτικού αυτού συστήματος. Τίποτε ωστόσο δεν προοιωνίζεται θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα ανακάτευαν την πολιτική και κοινωνική τράπουλα και θα επέτρεπαν σε αυτό το αρχαϊκά δομημένο οικοδόμημα να κινηθεί με αξιώσεις προς το μέλλον. Μια αναθεώρηση στα μέτρα των υπαρκτών πολιτικών κομμάτων και των ακόμη «υπαρκτότερων» αρχηγών τους. Χωρίς όραμα και κυρίως χωρίς ενσυναίσθηση για τα επερχόμενα. Τίποτε δεν θα αλλάξει ως προς τις σχέσεις Κράτους - Εκκλησίας, Κράτους - Παιδείας, Κράτους - Πολίτη. Τίποτε δεν αλλάζει ως προς την κατοχύρωση των δικαιωμάτων για μία πολυεπίπεδη, πολυδιάστατη, πολυδυναμική  εκπαίδευση. Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν θα λειτουργήσουν στην Ελλάδα για να ταράξουν τα νερά και για να πονοκεφαλιάσουν το καθηγητικό και συνδικαλιστικό κατεστημένο. Θα υπάρχουν ακόμη υπουργοί που θα τολμούν να φέρουν για ψήφιση διάταξη περί βλασφημίας των Θείων με την έγκριση και ευλογία βεβαίως του αρχιεπισκόπου. Θα υπάρχουν διατάξεις που θα κατοχυρώνουν το δικαίωμα σε κάθε κυβερνήτη αυτού του τόπου να τοποθετεί έναν ογδοντάρη πρώην γυμνασιάρχη, μόνιμο πολιτευτή της λαϊκής δεξιάς επί δεκαετίες, ως διοικητή δημόσιου νοσοκομείου εν έτει 2019.

Κοιμηθείτε ήσυχοι, εκπρόσωποι του πολιτικού συστήματος. Για τέταρτη φορά ο καταστατικός χάρτης της χώρας «γλίτωσε» από τα χέρια των αναθεματισμένων μεταρρυθμιστών. Ο κ. Τσίπρας, ο κ. Μητσοτάκης, η κυρία Φώφη Γεννηματά (το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ) μπορούν να συνεχίσουν να παίζουν τους ρόλους τους στο πολιτικό παλκοσένικο υποκρινόμενοι πως κοιτούν προς το μέλλον. Τι κακός θίασος σκιών, μα την αλήθεια, αυτή η παράσταση στο εθνικό κοινοβούλιο όπου δήθεν τάχα μου συγκρούστηκαν απόψεις και θέσεις επί του ζητήματος της ψήφου των ελλήνων πολιτών του εξωτερικού (οι φίλοι μας στην Ευρώπη το έχουν λύσει εδώ και δεκαετίες με αυτονόητες ρυθμίσεις) ή επί του μείζονος ζητήματος της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας και όχι ως προς τις αρμοδιότητές του που θα είχε κάποιο νόημα, βρε αδερφέ. Άλλαξε η διάταξη και  δεν επιτρέπεται πλέον σε κάθε πολιτικό αρχηγό να οραματίζεται μακιαβελικού τύπου ίντριγκες για να ρίξει τον αντίπαλό του εκβιάζοντας εκλογές. Απλά το παιχνίδι γίνεται λίγο πιο ενδιαφέρον διότι δυσκολεύουν οι κανόνες. Πάλι όμως θα διεξάγεται στα στενά, επιτρεπόμενα και under control όρια αυτού του πολιτικού συστήματος που κατάφερε το διαολεμένο να επιβιώσει της κρίσης χωρίς να απολέσει την ικμάδα του. Επιβίωσε των «Αγανακτισμένων» που ήταν όπως κατεδείχθη απολύτως συστημικοί και αυτοί, επιβίωσε του ΣΥΡΙΖΑ που ήταν πιο συστημικός και από το σύστημα, απορρόφησε την ακροδεξιά του Κυρίου αφού η Χρυσή Αυγή απεδείχθη πρόσκαιρη νεοναζιστική παραφυάδα του συστήματος. Άντεξε στα πάντα αυτό το πολιτικό σύστημα εκτός από το να αλλάξει το ίδιο. Η αντίστασή του στην αλλαγή ήταν σθεναρή και αποτελεσματική, αλλά και καθολική. Χέρι-χέρι ο Τσίπρας με τον Καραμανλή πορεύτηκαν έτσι ώστε να διασφαλιστεί το απυρόβλητο προς άπαντες και άπασες. Χέρι-χέρι πορεύονται ο Μητσοτάκης με την υπαρκτή Κεντροαριστερά προκειμένου να διασφαλιστεί το αμορτισέρ ανοχής που χρειάζεται το συστηματάκι εξουσίας για να αντέξει σε κλυδωνισμούς. Χέρι-χέρι θα πορευτούν η ανοησία με την αναγκαιότητα ώστε  να διασφαλιστεί η διαιώνιση του «είδους» που παραπέμπει στο εύρημα που εντοπίστηκε από παλαιοντολόγους στην  Ηλεία, ένα κρανίο πιθηκανθρώπου που μας κάνει όλους υπερήφανους για τους προγόνους μας.  

Συνταγματικές αναθεωρήσεις δεν γίνονται κάθε μέρα. Έχει φροντίσει γι’ αυτό ο συντάκτης του καταστατικού χάρτη. Άντε τώρα να ξαναστήσεις αναθεωρητική Βουλή ώστε να επιχειρήσεις κάποιες αλλαγές στο μέλλον. Μετά το 2030 και βλέπουμε. Όταν εκείνοι που φρέναραν τις μεταρρυθμίσεις θα έχουν αποδημήσει και πίσω τους θα έχουν αναλάβει οι επερχόμενοι φρουροί του πολιτικού συστήματος οι οποίοι ενδεχομένως να αποδειχθούν περισσότερο συντηρητικοί από τους προκατόχους τους.

Οι σύγχρονες κοινωνίες (αμερικανική) δεν φοβούνται να εκθέσουν τον εαυτό τους στον καθρέπτη και να προτείνουν τροπολογίες επί τροπολογιών στον καταστατικό τους χάρτη προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις ανάγκες των καιρών. Ας μη συγκρίνουμε θεσμικά το ελληνικό με το αμερικανικό πολιτικό σύστημα διότι θα γελάσει ο κάθε πικραμένος.

Παραμένουμε λοιπόν πιστοί παρατηρητές της αδυναμίας μας να αντιληφθούμε πως ο τρόπος λειτουργίας της κοινωνίας το 1975, οι ανάγκες των πολιτών, τα όρια αντίληψης των ανθρώπων ως προς τα μελλούμενα, δεν έχουν τίποτε να κάνουν με τα δεδομένα της ψηφιακής εποχής. Είναι απλά ζήτημα ταχυτήτων και δεξιοτήτων. Η Βουλή που ψήφισε την αλλαγή των 9 διατάξεων του καταστατικού χάρτη της χώρας το απόγευμα της Δευτέρας που μας πέρασε δεν είχε καμία επαφή με το κβαντικό μέλλον της κοινωνίας μας. Δεν είναι σε θέση η Βουλή αυτή να αντιληφθεί το κρίσιμο μέγεθος των αναγκών της κοινωνίας που θα λειτουργεί σε αμιγώς ψηφιακό περιβάλλον πληροφόρησης, οικονομίας, υγείας, νομικής κάλυψης, εκπαίδευσης, πολιτισμικής παραγωγής, επιστημονικής έρευνας, ακόμη και αγροτικής εκμετάλλευσης των γαιών.

Το Σύνταγμα του 1975 από το περίφημο προοίμιον έως και το τελευταίο σημείο στίξης του ανήκει σε έναν άλλο κόσμο. Εκείνον που γνωρίζουμε. Ένας σύγχρονος καταστατικός χάρτης απευθύνεται σε έναν κόσμο που καλούμαστε να μάθουμε και που ορισμένοι εξ ημών πιθανότατα να μην είμαστε σε θέση να τον αντιληφθούμε. Η διαδικασία η οποία μόλις ολοκληρώθηκε κατέδειξε πόσα λίγα κατανοούμε ως προς τα σημαντικά ζητήματα που η κοινωνία θα κληθεί να διαχειριστεί τις επόμενες  δεκαετίες. Όταν επί παραδείγματι η νομική επιστήμη και η ιατρική θα εξυπηρετούνται σε έναν μεγάλο βαθμό από υπηρεσίες τεχνητής νοημοσύνης. Αυτή τη νέα ψηφιακή δομή και υποδομή θα τη διαχειριστούμε με όρους του 1975; Κομματάκι δύσκολο.