Στη Βουλή κατατίθεται σήμερα ο προϋπολογισμός

Στη Βουλή αναμένεται να κατατεθεί το μεσημέρι ο κρατικός προϋπολογισμός του 2020, που στηρίζεται στην υπόθεση για ανάπτυξη 2,8% τον επόμενο χρόνο, ενσωματώνει πακέτο φοροελαφρύνσεων 1,2 δισ. ευρώ  και φιλοδοξεί να είναι ο τελευταίος προϋπολογισμός που θα εκτελεστεί με στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, καθώς η Αθήνα επιδιώκει, μέσα στο 2020, πολιτική συμφωνία για χαμηλότερους στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων από το 2021.  

Η κατάθεση του νέου προϋπολογισμού έρχεται μία μέρα μετά την έκθεση της Κομισιόν για την τέταρτη αξιολόγηση στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας. Με την έκθεση πρακτικά επισφραγίστηκε η θετική εκτίμηση από την πλευρά των ευρωπαϊκών θεσμών – που είναι και ο βασικός δανειστής της χώρας – για τη θετική πορεία της οικονομίας έως τώρα και τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. 

Είναι ενδεικτική και σημαντική για τις αγορές αλλά και για τη διαπραγμάτευση με τους Ευρωπαίους σχετικά με την αναθεώρηση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα, η αναφορά στην έκθεση της Κομισιόν ότι στο ανοδικό σενάριο το ελληνικό χρέος αποκλιμακώνεται γρήγορα και φθάνει το 60% του ΑΕΠ το 2055. 

Το τελικό κείμενο του προϋπολογισμού, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν θα έχει σημαντικές διαφορές σε σχέση με το προσχέδιο και δεν θα περιλαμβάνει τις τελικές αποφάσεις για την αξιοποίηση του φετινού υπερπλεονάσματος με τη μορφή κοινωνικού μερίσματος, καθώς η κυβέρνηση θέλει να έχει όσο το δυνατόν πιο πρόσφατα και αναλυτικά στοιχεία για να καταλήξει στο ύψος και στον τρόπο διάθεσης του πρόσθετου αυτού δημοσιονομικού χώρου.

Η εκτίμηση του υπουργείου Οικονομικών είναι ότι, με τα μέχρι τώρα δεδομένα, το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019 θα κινηθεί προς το 3,8% του ΑΕΠ (0,3% του ΑΕΠ ή περίπου 400 εκατ. ευρώ πάνω από τον στόχο), δηλαδή όσο αναφέρει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Φθινοπωρινές Προβλέψεις της και στη χθεσινή αποτίμησή της για το προσχέδιο του νέου προϋπολογισμού. Σύμφωνα με τη χθεσινή 4η έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας, στη δημοσιονομική επίδοση του 2019 συνέβαλαν τα πρόσθετα φορολογικά έσοδα, κυρίως από τον ΦΠΑ (0,2% του ΑΕΠ επιπλέον σε σχέση με τις προβλέψεις) και τους ληξιπρόθεσμους φόρους ακινήτων (0,1% του ΑΕΠ επιπλέον), ενώ η απώλεια εσόδων λόγω επιστροφών φόρου ήταν 0,1% του ΑΕΠ μικρότερη απ’ ό,τι είχε υπολογιστεί.

Η κυβέρνηση επιμένει στο τελικό σχέδιο του Προϋπολογισμού στην πρόβλεψη για ανάπτυξη 2% φέτος και 2,8% το επόμενο έτος, παρότι η Κομισιόν βάζει χαμηλότερα τον πήχη, στο 1,8% για το 2019 και στο 2,3% για το 2020. Η διαφορά μισής ποσοστιαίας μονάδας μεταξύ των προβλέψεων του υπουργείου Οικονομικών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αύξηση του ΑΕΠ την προσεχή χρονιά οφείλεται στην πιο αισιόδοξη εκτίμηση της ελληνικής πλευράς για τη θετική επίδραση των φοροελαφρύνσεων του 2020.

Σύμφωνα με το προσχέδιο που είχε κατατεθεί στις αρχές Οκτωβρίου στη Βουλή, προβλέπεται για τα καθαρά έσοδα ότι αυτά θα διαμορφωθούν σε δημοσιονονική βάση στα 53.964 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 322 εκατ. ευρώ ή 0,6%, έναντι των εκτιμήσεων του 2019. Η μείωση οφείλεται κυρίως στα μειωμένα έσοδα στην κατηγορία «Μεταβιβάσεις» και στην κατηγορία «Λοιπά τρέχοντα έσοδα».

• οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 27.764 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 3 εκατ. ευρώ, έναντι των εκτιμήσεων του 2019,
• οι τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας προβλέπονται σε 2.708 εκατ. ευρώ, μειωμένοι κατά 32 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019,
• οι λοιποί φόροι επί παραγωγής προβλέπεται να ανέλθουν σε 1.151 εκατ. ευρώ, αυξημένοι κατά 112 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019,
• ο φόρος εισοδήματος προβλέπεται να διαμορφωθεί στο ποσό των 17.042 εκατ. ευρώ, αυξημένος κατά 488 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019,
• οι μεταβιβάσεις προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 4.603 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 221 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019, λόγω του ότι δεν έχουν συμπεριληφθεί τα ποσά που αναμένονται από ANFAs και SMPs από τον ESM, τα οποία εντάσσονται κατ’ έτος στον προϋπολογισμό αφού εισπραχθούν, ενώ στο έτος 2019 περιλαμβάνονται τα ποσά που έχουν εισπραχθεί ύψους 644 εκατ. ευρώ,
• τα λοιπά τρέχοντα έσοδα εκτιμώνται σε 1.754 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 524 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019, λόγω πρόβλεψης μειωμένων εσόδων από μερίσματα, από επιστροφές ιδίων πόρων από ΕΕ, καθώς και από τις προσαρμογές κατά ESA στο εθνικό σκέλος του ΠΔΕ, οι επιστροφές φόρων προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 4.773 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 127 εκατ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2019.

Για τις δαπάνες, η πρόβλεψει είναι ότι θα διαμορφωθούν (σε δημοσιονομική βάση) σε 57.009 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 707 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη εκτίμηση για το 2019.

Αναλυτικότερ, οι δαπάνες παροχών σε εργαζομένους προβλέπεται ότι θα ανέλθουν στα 13.399 εκατ. ευρώ αυξημένες κατά 415 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη εκτίμηση για το 2019. Η μεταβολή αυτή οφείλεται στους κάτωθι παράγοντες:

• στην αύξηση των τακτικών αποδοχών κατά 137 εκατ. ευρώ που αφορά κυρίως τις μισθολογικές ωριμάνσεις του εν ενεργεία προσωπικού,
• στην αύξηση των εργοδοτικών εισφορών υπέρ ΕΦΚΑ, ΕΟΠΥΥ και λοιπών ασφαλιστικών φορέων κατά 327 εκατ. ευρώ, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση του ποσοστού των εργοδοτικών εισφορών του ΕΦΚΑ από 10% για το 2019 σε 13,33% το 2020 και
• στη μείωση κατά 50 εκατ. ευρώ των πρόσθετων αποδοχών, οι οποίες εμφανίστηκαν αυξημένες στο έτος 2019, λόγω της διενέργειας εκλογικών αναμετρήσεων.

Οι δαπάνες Κοινωνικών Παροχών προβλέπεται ότι θα ανέλθουν στα 138 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 124 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη εκτίμηση του 2019, κυρίως λόγω της αυξημένης χορήγησης του επιδόματος θέρμανσης εντός του 2019.

Οι δαπάνες για τις μεταβιβάσεις σε φορείς εντός και εκτός Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν στα 27.566 εκατ. ευρώ, μειωμένες κατά 271 εκατ. ευρώ έναντι της εκτίμησης για το 2019, λόγω επανεκτιμήσεων των πραγματικών δαπανών του ΟΠΕΚΑ, της επανεκτίμησης της επιχορήγησης προς τον ΕΦΚΑ και της κατάργησης του ΕΚΑΣ.

Η δαπάνη για αγορές αγαθών και υπηρεσιών για το 2020 ανέρχεται σε 1.069 εκατ. ευρώ, μειωμένη κατά 319 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη εκτίμηση για το 2019. Η μείωση αυτή προέκυψε ως αποτέλεσμα μιας διαδικασίας εξορθολογισμού της διαχείρισης των σχετικών πιστώσεων, μετά από κοινή προσπάθεια του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους με τις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις Οικονομικών Υπηρεσιών των Υπουργείων, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η συστηματικά παρατηρούμενη υποεκτέλεση των δαπανών της κατηγορίας αυτής.

Δαπάνες που θα χρειαστούν σ’ αυτή και άλλες κατηγορίες δαπανών θα καλυφθούν από το Ειδικό Αποθεματικό που θεσμοθετείται για την διαχείριση δαπανών με στοιχεία αβεβαιότητας (σε ό,τι αφορά το ύψος ή τον χρόνο πραγματοποίησης), με τη συνεργασία Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και υπουργείων στη διάρκεια του έτους.

Η προβλεπόμενη δαπάνη για επιδοτήσεις για το 2020 είναι 89 εκατ. ευρώ, μειωμένη κατά 136 εκατ. ευρώ σε σχέση με την εκτίμηση για το 2019, κυρίως λόγω της κάλυψης της δαπάνης των άγονων γραμμών από το ΠΔΕ.

Η εκτίμηση για τις δαπάνες τόκων σε ακαθάριστη δημοσιονομική βάση, ανέρχεται σε 6.000 εκατ. ευρώ, μειωμένη κατά 500 εκατ. ευρώ σε σχέση με την εκτίμηση για το 2019.

Στην κατηγορία των δαπανών υπό κατανομή περιλήφθηκαν οι δαπάνες του ΠΔΕ ύψους 6.750 εκατ. ευρώ, το τακτικό αποθεματικό, οι υπό κατανομή πιστώσεις για τους ΟΚΑ, οι πιστώσεις για τις προγραμματισμένες νέες προσλήψεις σε φορείς της κεντρικής διοίκησης, καθώς και οι πιστώσεις για την αντιμετώπιση της ροής προσφύγων και μεταναστών. Η πρόβλεψη για το σύνολο της κατηγορίας αυτής ανέρχεται στα 8.255 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι στην κατηγορία αυτή θα υπάρχει πλέον το νέο Ειδικό Αποθεματικό που προαναφέρθηκε, το οποίο θα τροφοδοτηθεί με πόρους από το τακτικό αποθεματικό, προκειμένου να ενισχυθούν τα Υπουργεία στη διάρκεια του έτους ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύπτουν, συμπληρωματικά των εξορθολογισμένων οροφών τους.

Η δαπάνη πάγιων περιουσιακών στοιχείων, λαμβάνοντας υπόψη και τις φυσικές παραλαβές των εξοπλιστικών προγραμμάτων, θα ανέλθει στα 420 εκατ. ευρώ.

Στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) για το 2020 προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 6.750 εκατ. ευρώ, με κατανομή της συνολικής δαπάνης μεταξύ των έργων που θα συγχρηματοδοτηθούν από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους 6.000 εκατ. ευρώ και εκείνων που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους, ύψους 750 εκατ. ευρώ.

Σταθερή επιδίωξη για την υλοποίηση του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του ΠΔΕ και για το 2020 παραμένει η απορρόφηση των πόρων, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η εισροή της αναλογούσας κοινοτικής συνδρομής.