Σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία. Γυναίκες με τα Ό(π)λα μας

Τα τελευταία χρόνια ξεκίνησαν σημαντικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση των γυναικών στην εργασία και όχι μόνο. Οι καμπάνιες αυτές έχουν στόχο την ώθηση των γυναικών να μιλήσουν και να καταγγείλουν ανάλογα περιστατικά! Ωστόσο, το δίλημμα παραμένει και περιστρέφεται γύρω από το τι είναι τελικά σεξουαλική παρενόχληση. Μια καλή κουβέντα; Ένα κομπλιμέντο; Μα αν είναι δυνατόν!

Η σεξουαλική παρενόχληση συμπεριλαμβάνει πολλές μορφές μεταξύ των οποίων εξευτελιστικές, απαξιωτικές παρατηρήσεις, αλλά και υπονοούμενα σχετικά με την εμφάνιση της εργαζόμενης, την ερωτική ή την προσωπική της ζωή αλλά και αγγίγματα ή ακριβά δώρα καθώς και την πίεση για προσωπικά ραντεβού ή σεξουαλική συνεύρεση. Στόχος είναι ο εκφοβισμός, η δημιουργία ενοχών αλλά και η ξεκάθαρη απειλή ότι αν δεν υποκύψει σύντομα θα υποστεί τις συνέπειες (υποβάθμιση ή απόλυση). Τα όρια αυτής της συμπεριφοράς πολλές φορές είναι δυσδιάκριτα –ιδιαίτερα στις πατριαρχικές μας κοινωνίες– με αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να μην τα καταγγείλουν ποτέ, να μην αντιδρούν αλλά να υπομένουν στωικά το μαρτύριό τους...

Πρόσφατη έρευνα (Trades Union Congress, 2016) σε 1.500 περίπου Βρετανίδες ενήλικες γυναίκες κατέγραψε ότι οι μισές από τις γυναίκες (52%) που συμμετείχαν έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο της εργασίας τους. Επιπλέον περίπου  το 28% των γυναικών έχουν γίνει αντικείμενο σεξουαλικού σχολιασμού  για την εμφάνισή τουw, το 23% έχει βιώσει κάποιο ανεπιθύμητο άγγιγμα στο σώμα του  και το 20% των γυναικών έχει δεχθεί ανεπιθύμητες σεξουαλικές προτάσεις, όλα τα παραπάνω εντός του εργασιακού χώρου.

Επίσης σε μεγάλη έρευνα που ολοκληρώθηκε μόλις τον Οκτώβριο του 2019 στις 5 μεγαλύτερες χώρες της ΕΕ (Γαλλία, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Βρετανία)  [Jean Jaurès Foundation - Foundation for European Progressive Studies (FEPS)] προκύπτει ότι το 11% των γυναικών οδηγήθηκε «υπό πίεση» σε σεξουαλική επαφή κατά τη διάρκεια της καριέρας τους με άτομα του εργασιακού περιβάλλοντος και έχοντες εξουσία!

Μας εκπλήσσει; Δεν χρειάζεται να είσαι φανατική φεμινίστρια ή ακτιβίστρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για να αντιληφθείς τι συμβαίνει γύρω μας. Και εμείς οι ίδιες πιθανότατα έχουμε προσπεράσει, έχουμε αναρωτηθεί ή έχουμε τελικά αδιαφορήσει για ανάλογα περιστατικά. Τα ίδια τα θύματα τις περισσότερες φορές απλώς υπομένουν την παρενόχληση, τη βια, γιατί πρόκειται για μια μορφή «αόρατης αλλά ωμής βίας», με αίσθημα ταπείνωσης, ενοχής, φόβου, ντροπής, επιβαρύνοντας μεσομακροπρόθεσμα την ψυχική και σωματική τους υγεία.

Ποτέ και πουθενά δεν πρέπει να είναι ανεκτή καμιά μορφή βίας κατά του ατόμου και δη κατά των γυναικών και φυσικά ούτε στον εργασιακό τους χώρο. Έχουμε νομοθετικά όπλα, έχουμε πολιτικές αλλά απαιτείται να είναι ξεκάθαρο ότι η σεξουαλική παρενόχληση  δεν έχει θέση σε ένα σύγχρονο εργασιακό χώρο. Τα συνδικάτα, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις πρέπει να απαιτούν οι επιχειρήσεις να λαμβάνουν  μέτρα, στέλνοντας το μήνυμα της μηδενικής ανοχής απέναντι στη σεξουαλική παρενόχληση, με ισχυρές πολιτικές προστασίας για το προσωπικό ακόμη και με αυστηρότατες παραδειγματικές ποινές για όσους παρεκκλίνουν.

Ο ρόλος ωστόσο της καταγγελίας από το ίδιο το θύμα  είναι αναγκαία είτε μιλώντας στην 24ωρη γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων για τη βία κατά των γυναικών, είτε στην Επιθεώρηση Εργασίας και στον Συνήγορο του Πολίτη.

Στην Ελλάδα, η κατάσταση παραμένει δύσκολη και ελάχιστα περιστατικά αποκαλύπτονται. Παρά το ότι προβλέπεται από τον ποινικό κώδικα φυλάκιση από 3 μήνες έως 5 χρόνια (ανάλογα με την περίπτωση) για τους εργοδότες δυστυχώς σπάνια εφαρμόζεται γιατί σπανιότατα καταγγέλλονται ή φθάνουν τέτοια περαστικά στη δικαιοσύνη. Τα στόματα των γυναικών παραμένουν κλειστά παρά την ενδυνάμωση των Κινημάτων σε διεθνές επίπεδο όπως το #Metoo, τα οποία αποκάλυψαν θλιβερά «κοινά μυστικά» δεκαετιών σε λαμπερούς καλλιτεχνικούς χώρους...

Είμαστε γυναίκες και έχουμε τα νομοθετικά όπλα αρκεί να μιλήσουμε! Χρειάζεται εκπαίδευση και έμφαση στην πρόληψη τέτοιων περιστατικών αλλά και ενθάρρυνση στα θύματα να καταγγείλουν ώστε οι υπαίτιοι να τιμωρηθούν. Απαίτησή μας η μηδενική ανοχή στη σεξουαλική παρενόχληση.