Ευρωπαϊκή εκδήλωση για την κρίση

Θέλω να σας καλωσορίσω και να σας ευχαριστήσω όλους όσοι είσαστε εδώ γι αυτή τη συζήτηση.

Όλως ιδιαιτέρως θέλω να ευχαριστήσω τον επικεφαλής της Ομάδας μας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τον Χάνες Σβόμποντα, γιατί όπως πάντα ανταποκρίθηκε αμέσως στην πρόσκληση να απευθύνει ένα χαιρετισμό σ αυτή την εκδήλωση.

Τον Τάσο Γιαννίτση κεντρικό ομιλητή αλλά και εμπνευστή, μ έναν τρόπο αυτής της εκδήλωσης -γιατί η ιδέα γι αυτή την εκδήλωση γεννήθηκε από το εξαιρετικό βιβλίο του "Η Ελλάδα στην κρίση" .

Τον Μάνο Ματσαγγάνη, αναπληρωτή καθηγητή στο ΟΠΑ και την Ζωρζέτα Λάλη, επικεφαλής του γραφείου Αθηνών της Task Force δυο ανθρώπους που δουλεύουν σκληρά και αθόρυβα, ο καθένας στον τομέα του, ώστε οι αβεβαιότητες στη διαχείριση της κρίσης -που λέμε και στον τίτλο της εκδήλωσης-να μεταφραστούν σε επιτυχίες.

Και βεβαίως τον Roberto Gualtieri, στέλεχος του Δημοκρατικού Κόμματος της Ιταλίας, αντιπρόεδρο του Ιδρύματος Γκράμσι και εισηγητή του ΕΚ για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση στην ΕΕ.

Γιατί λοιπόν άλλη μια εκδήλωση για την κρίση, γιατί τώρα και γιατί εδώ, στο χώρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες.

Η απάντηση είναι γιατί βρισκόμαστε σε μια εξαιρετικά κρίσιμη καμπή, σε ό,τι αφορά την εξέλιξη της κρίσης και κυρίως την επόμενη μέρα και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.

Εκείνο που θα κριθεί μέσα στους επόμενους μήνες-με ορόσημο τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών αλλά και την εκλογή του νέου Προέδρου της Κομισιόν- είναι εάν θα κλείσει οριστικά ο πρώτος και πιο δύσκολος κύκλος της κρίσης ή εάν θα μείνει ανοικτή η πιθανότητα μιας νέας περιδίνησης. Θα κριθεί επίσης αν θα μπουν τα θεμέλια για μια διαφορετική πορεία και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, αφήνοντας πίσω μας τις αιτίες που μας οδήγησαν εδώ. Θα κριθεί εάν οι αβεβαιότητες θα καταλήξουν σε θετικές προοπτικές ή σε αποτυχίες.

Οι αιτίες όμως δεν βρίσκονται στους αριθμούς, λόγου χάρη για τα επίπεδα του δημοσιονομικού ελλείμματος, του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, της ανταγωνιστικότητας, του χρέους. Οι αριθμοί είναι το σύμπτωμα. Οι αιτίες βρίσκονται στις νοοτροπίες, τις προσεγγίσεις και τις συμπεριφορές που είναι από πίσω.

Γι αυτό και υπάρχει ένας συνδετικός ιστός ανάμεσα στις αιτίες που μας οδήγησαν το 2009 στα πρόθυρα της χρεοκοπίας και σ αυτές που μας εμποδίζουν έκτοτε να διαχειριστούμε την κρίση με το μικρότερο δυνατό κόστος και με τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα.

Γιατί ασχολούμαστε κυρίως με το σύμπτωμα -τους αριθμούς-και λιγότερο ή καθόλου με την ασθένεια.

Αν και η ελληνική «ασθένεια» δεν ταυτίζεται με την «ευρωπαϊκή» υπάρχει, κατά μια έννοια, κοινός τόπος: Η απουσία ενός μακροπρόθεσμου σχεδιασμού που θα προτάσσει το συλλογικό συμφέρον.

Η Ελλάδα πορεύτηκε για δεκαετίες χωρίς μακροπρόθεσμο σχεδιασμό με κυρίαρχες τις βραχυπρόθεσμες λογικές εξυπηρέτησης μικρών ή μεγάλων επιμέρους συμφερόντων. Το short-termism, που συνηθίσαμε να το αναφέρουμε για τις πρακτικές των Αγορών, αλλά όπως εύστοχα σημειώνει ο Τ. Γιαννίτσης στο βιβλίο του, ήταν κυρίαρχο στοιχείο στην πολιτική πρακτική όλα τα προηγούμενα χρόνια. Το αφήσαμε πίσω μας; Το αφήνω στους ομιλητές να το απαντήσουν.

Δίπλα και μαζί μ' αυτό οι μικροεγωϊσμοί κάθε είδους: προσωπικοί, κομματικοί, συντεχνιακοί, εφόσον μιλάμε για την Ελλάδα, εθνοκεντρικοί εγωϊσμοί, με πρόκριμα τη διακυβερνητική μέθοδο και λογική, εφόσον μιλάμε για την Ευρώπη. Κυριαρχία του βραχυπρόθεσμου έναντι του μακροπρόσθεσμου και του micro έναντι του macro.

Στην Ελλάδα, κάπως έτσι φτάσαμε στη χρεοκοπία. Στην Ευρώπη, κάπως έτσι φτάσαμε να οικοδομήσουμε μια ευρωζώνη ατελή και ελλειπτική, δημιουργώντας ένα κοινό νόμισμα, απροστάτευτο απέναντι στον κίνδυνο συστημικών κρίσεων κι αποκομμένο από το δημοσιονομικό πυλώνα.

Καταφέραμε βεβαίως να αποφύγουμε τα χειρότερα, δηλαδή την άτακτη χρεοκοπία .

Παραμένει ωστόσο ακόμα ανοικτό εάν, διδασκόμενοι από τα λάθη μας, θα αφήσουμε πίσω μας τις παθογένειες του χθες, ώστε οι σημερινές, εθνικές και ευρωπαϊκές αβεβαιότητες, να μετατραπούν σε θετικές προοπτικές και για την Ελλάδα και για την Ευρώπη.