Μία απολαυστική ιστορία για το πώς διαδίδονται τα fake news

Ένα από τα βασικά θέματα της επικαιρότητας είναι η επιστροφή των αναδρομικών στους συνταξιούχους μετά την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικές βασικές διατάξεις του Νόμου Κατρούγκαλου. Στις περισσότερες συνεντεύξεις που δίνουν κυβερνητικά στελέχη συνήθως ένα από τα ερωτήματα των δημοσιογράφων είναι πότε θα επιστραφούν τα αναδρομικά. Ένα ανάλογο ερώτημα δέχτηκε και ο υπουργός Επικρατείας, Γιώργος Γεραπετρίτης στην πρωινή εκπομπή του Open την Κυριακή. Η απάντησή του όμως δεν είχε καμία σχέση με αυτήν που αναπαράχθηκε -προφανώς copy paste- και μάλιστα σε εισαγωγικά, σχεδόν σε όλα τα μεγάλα ειδησεογραφικά σάιτ. Συγκεκριμένα, η είδηση διαστρεβλώθηκε εντελώς και η πληροφόρηση που έλαβαν οι συνταξιούχοι για ένα τόσο σοβαρό θέμα ήταν εντελώς λανθασμένη. Τα σάιτ που δεν έκαναν την λανθασμένη αναπαραγωγή είναι μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού!

Συγκεκριμένα, ο πραγματικός διάλογος εξελίχθηκε ως εξής και μπορεί κανείς να τον ακούσει και στο βίντεο από το 9.00 έως το 10.40:

Γεραπετρίτης: Θα δοθούν πλήρως τα αναδρομικά που αναγνώρισε το ΣτΕ τα οποία τα αναγνώρισε από την έκδοση των αποφάσεων.

Ερώτηση: Μιλάμε για το 10μηνο;

Γεραπετρίτης: Μιλάμε από τις 4 Οκτωβρίου που εξεδόθη και δημοσιεύθηκε η απόφαση (του ΣτΕ) και εντεύθεν. Όσοι δικαιούνται αναδρομικά και στο πλαίσιο του δημοσιονομικού χώρου που υπάρχει θα τα πάρουν τα αναδρομικά αυτά.

Ερώτηση: Νοέμβριο, Δεκέμβριο; Μπορεί τόσο σύντομα, σε δύο μήνες;

Γεραπετρίτης: Θα μου επιτρέψετε σε αυτό να μην είμαι απολύτως κατηγορηματικός για τον εξής λόγο: Υπάρχει μία πάρα πολύ μεγάλη μελέτη από την πλευρά του Υπουργείου Εργασίας για το βάθος χρόνου στο οποίο θα δοθούν τα αναδρομικά γιατί θα πρέπει να μην κλονιστεί και η ευρύτερη δημοσιονομική πολιτική. Άρα αυτό που μπορώ να πω κατηγορηματικά είναι ότι θα δοθούν τα αναδρομικά σε όσους το δικαιούνται, σε ό,τι αφορά όμως στην ανάπτυξη του χρόνου υπάρχει μία μεγάλη μελέτη και θα δούμε πώς θα το διαχειριστούμε.

Ερώτηση: Υπάρχει και το θέμα των δόσεων για παράδειγμα στο τραπέζι;

Γεραπετρίτης: Βεβαίως υπάρχει το ζήτημα των δόσεων, είναι προφανές ότι από την στιγμή που θα υπάρχει η καταβολή αυτή, είναι δυνατόν να υπάρξει ένας επιμερισμός.

Ερώτηση: Πότε θα το ξέρουν οι ενδιαφερόμενοι;

Γεραπετρίτης: Το κομμάτι που έχει να κάνει με τα αναδρομικά θα το έχουμε εξαιρετικά σύντομα και ελπίζω εντός του Οκτωβρίου, το κομμάτι που έχει να κάνει με τον γενικότερο ασφαλιστικό νόμο είναι κάτι που επεξεργαζόμαστε.

Βλέποντας κανείς το βίντεο και ακούγοντας τον παραπάνω διάλογο αντιλαμβάνεται ότι ακόμα δεν είναι σαφές το πότε θα δοθούν τα αναδρομικά και πως μέσα στον Οκτώβριο θα ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΕΙ και θα δημοσιοποιηθεί το εάν θα δοθούν σε δόσεις. Μάλιστα, όπως μπορεί να προσέξει κανείς στον απομαγνητοφωνημένο διάλογο ο υπουργός Επικρατείας δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα ούτε καν για το εάν θα δοθούν μέσα στον Νοέμβριο ή τον Δεκέμβριο. Ενώ και το σούπερ από κάτω γράφει: «Γιώργος Γεραπετρίτης: Για τα αναδρομικά θα έχουμε απάντηση εντός Οκτωβρίου»

Η είδηση όμως που αναπαράχθηκε copy paste από τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά σάιτ, αλλά και στις σελίδες των πιο γνωστών και έγκυρων Μέσων Ενημέρωσης της χώρας ήταν: «Με δόσεις από τον Οκτώβριο τα αναδρομικά στους συνταξιούχους». Αρκεί να κάνει κανείς ένα απλό google search βάζοντας τις λέξεις: Γεραπετρίτης αναδρομικά Οκτώβριος και θα μείνει άφωνος. Τουλάχιστον 20 μεγάλα, έγκυρα και πολύ γνωστά σάιτ γράφουν στον τίτλο και μέσα στο κείμενο: «Με δόσεις από τον Οκτώβριο τα αναδρομικά στους συνταξιούχους». Τη στιγμή που πέρα από το σούπερ που παίζει στη συνέντευξη κάτω από τον Γεραπετρίτη, αλλά και όπως μπορεί να ακούσει κανείς στο βίντεο, ο υπουργός όταν ρωτάται αν μπορεί να δοθούν σύντομα για παράδειγμα Νοέμβριο ή Δεκέμβριο απαντά «θα μου επιτρέψετε σε αυτό να μην είμαι κατηγορηματικός για τον εξής λόγο: Υπάρχει μία πάρα πολύ μεγάλη μελέτη από την πλευρά του Υπουργείου Εργασίας για το βάθος χρόνου στο οποίο θα δοθούν τα αναδρομικά γιατί θα πρέπει να μην κλονιστεί και η ευρύτερη δημοσιονομική πολιτική». Και στη συνέχεια εξηγεί ότι θα έχουμε απάντηση μέσα στον Οκτώβριο για το εάν θα δοθούν σε δόσεις. Κάτι που το γράφει και το σούπερ από κάτω του.

Πώς συνέβη η συντριπτική πλειοψηφία των πιο γνωστών ΜΜΕ να ενημερώσουν εντελώς λανθασμένα τους αναγνώστες τους για ένα τόσο κρίσιμο θέμα; Είναι απλό. Ένα εξ αυτών έγραψε πρώτο την είδηση λάθος, βάζοντας μάλιστα και παραποιημένα τα λεγόμενα του υπουργού σε εισαγωγικά. Συγκεκριμένα πασίγνωστο Μέσο Ενημέρωσης έγραψε και μάλιστα σε εισαγωγικά ότι ο Γεραπετρίτης είπε: «Υπολογίζουμε ότι εντός του Οκτωβρίου θα αρχίσουν να δίνονται τα αναδρομικά. Ωστόσο έχουμε κάνει μία μελέτη για το βάθος χρόνου για τα αναδρομικά τα οποία θα δοθούν ανάλογα με το τι δικαιούται κάποιος σε δόσεις». Δηλαδή έβαλε σε εισαγωγικά μία φράση που δεν ειπώθηκε ποτέ. Το πιθανότερο είναι ότι δεν έγινε από πρόθεση, αλλά από άγνοια του θέματος από τον συντάκτη και από την ταχύτητα με την οποία προσπάθησε να απομαγνητοφωνήσει τη φράση, ακούγοντάς την πιθανόν ζωντανά από την τηλεόραση την ώρα που έπαιζε η συνέντευξη.

Ψάχνοντας όμως κανείς στο google, μπορεί να δει  ότι στο σάιτ που έχει λάθος τον τίτλο και την είδηση, βάζοντας σε εισαγωγικά παραποιημένη τη φράση του Γεραπετρίτη, από κάτω έχει και το βίντεο! Που σημαίνει ότι ο συντάκτης δεν μπήκε καν στον κόπο να το δει.

Το απολαυστικότερο, βέβαια, είναι η συνέχεια. Αφού την επόμενη μέρα βγήκε στα κανάλια ο υφυπουργός Εργασίας, Νότης Μηταράκης, ο οποίος ουσιαστικά επανέλαβε αυτό που είπε ο Γεραπετρίτης ότι, δηλαδή, λογικά τα αναδρομικά θα δοθούν μέσα στο 2020 χωρίς να γνωρίζει με βεβαιότητα το πότε. Δυστυχώς όμως και κατά τη γνωστή ρήση, όταν η πραγματικότητα διαφωνεί μαζί μας, τόσο το χειρότερο για την πραγματικότητα. Αφού τα περισσότερα Μέσα Ενημέρωσης είχαν παίξει μία μέρα πριν λανθασμένα ότι ο Γεραπετρίτης είπε ότι θα δοθούν τον Οκτώβριο τα αναδρομικά, οι τίτλοι μετά τη συνέντευξη Μηταράκη που έλεγε ότι δεν γνωρίζει με σιγουριά πότε θα δοθούν ήταν: «Αλαλούμ με τα αναδρομικά, θα καθυστερήσει η καταβολή τους, τώρα η κυβέρνηση λέει ότι θα δοθούν το 2020 και όχι τον Οκτώβριο»

Δηλαδή, το fake news για ένα τόσο σοβαρό θέμα αναπαράχθηκε copy paste, διαδόθηκε και θεωρήθηκε δεδομένο γεγονός. Μάλιστα προκάλεσε και πολιτικό ζήτημα αφού την επόμενη μέρα θεωρήθηκε ότι ο Μηταράκης διέψευσε τον Γεραπετρίτη. Στην μέση φυσικά οι πολίτες- και εν προκειμένω οι συνταξιούχοι, που την μία μέρα διάβαζαν ότι θα δοθούν τον Οκτώβριο και την επόμενη ότι τελικά η κυβέρνηση θα καθυστερήσει την καταβολή και θα δοθούν μέσα στο 2020. Μία αλλαγή στάσης που φυσικά δεν συνέβη ποτέ.

Γιατί όμως να αφήσουμε την πραγματικότητα να χαλάσει μία ωραία ιστορία; Μία ιστορία που βέβαια λέει πολλά για το πώς διαμορφώνεται η επικαιρότητα, κάποιες φορές χωρίς πρόθεση, αλλά από μια στιγμιαία αμέλεια .