Ο Σπύρος Βούγιας έχει μια πρόταση συναινετικής υπέρβασης του προβλήματος της συνύπαρξης των πολύτιμων αρχαιολογικών ευρημάτων με τη στάση Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης
Eίμαστε μια μικρή πόλη και όλοι γνωριζόμαστε καλά. Στην κλίμακα αυτή, είναι δύσκολο να αναπτυχθεί ένας ελεύθερος, ειλικρινής και γόνιμος προβληματισμός. Όλοι συντάσσονται αυτομάτως είτε σε μια διατεταγμένη υποστήριξη (συνήθως προς την εκάστοτε κυβέρνηση) είτε σε μια προκατειλημμένη εχθροπάθεια (ασκώντας πάντοτε αρνητική και στείρα αντιπολίτευση). Όπως θα έλεγε και ο Νικόλας Σεβαστάκης, αυτή την περίοδο στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή τη δύσκολη συνύπαρξη αρχαίων και μετρό στη στάση Βενιζέλου, επικρατεί μια γενικευμένη, καταστροφική «τύφλωση». Η ένταση, που σιγόβραζε τα τελευταία χρόνια, επιδεινώθηκε από την τοποθέτηση του πρωθυπουργού στην ομιλία του στη ΔΕΘ για την απόσπαση και επιστροφή των ευρημάτων. Το γεγονός (προϊόν, πιστεύω, κακής συμβουλής τοπικών παραγόντων) κομματικοποίησε έντονα και απογείωσε επικοινωνιακά ένα σύνθετο τεχνικό θέμα, κάνοντάς το έρμαιο της στείρας αντιπαράθεσης Νέας Δημοκρατίας και Σύριζα, με ολέθριες για το έργο επιπτώσεις.
Τώρα πια οφείλουμε να αναζητήσουμε μια νέα συλλογική αξιοπιστία, ξεπερνώντας τα απλουστευτικά και διχαστικά δίπολα, που οδηγούν στην απόλυτη απραξία και αδράνεια. Γι’ αυτό, στην πρόσφατη ανοιχτή συζήτηση του Δημοτικού Συμβουλίου, μπροστά στο διαφαινόμενο απόλυτο αδιέξοδο, κατέθεσα μια πρόταση συναινετικής υπέρβασης του προβλήματος, απλή, όπως το «αυγό του Κολόμβου»: την παραμονή των πολύτιμων αρχαιολογικών ευρημάτων στη θέση τους (in situ) και την αναστολή της κατασκευής του σταθμού της Βενιζέλου. Και δεσμεύτηκα πως, ως συγκοινωνιολόγος, είμαι έτοιμος να τεκμηριώσω δημόσια ότι οι εύλογες αντιρρήσεις που υπάρχουν, μπορούν να απαντηθούν πειστικά και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά.
Κατ’ αρχήν, η μέγιστη απόσταση βαδίσματος για την κάλυψη της απόστασης μεταξύ των γειτονικών σταθμών Αγίας Σοφίας και Πλατείας Δημοκρατίας (που απέχουν μεταξύ τους μόλις ένα χιλιόμετρο) θα είναι 500 μέτρα, δηλαδή 5-6 λεπτά περίπου, χρόνος πολύ λογικός και συνήθης σε πόλεις με μετρό. Τόσο θα περπατούν και σε άλλες περιοχές της πόλης για να πάρουν το μεταφορικό αυτό μέσο.
Το επίπεδο ποιότητας εξυπηρέτησης αυτών των σταθμών όντως θα επιβαρυνθεί και θα υποβαθμιστεί κατά μία βαθμίδα, από B/C (δηλαδή μετρίως συμφορημένο) σε C/D (δηλαδή αρκετά συμφορημένο), κάτι όμως που δεν είναι απαγορευτικό για τη λειτουργία τους. Αυτό αντισταθμίζεται με την υψηλή συχνότητα (40 συρμοί /ώρα αιχμής), τη γενικευμένη εφαρμογή του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στο επίπεδο των εκδοτηρίων αλλά και τη δυνατότητα ενίσχυσης της επιφανειακής εξυπηρέτησης της περιοχής Βενιζέλου με περισσότερα λεωφορεία.
Τέλος, άλλες επιφυλάξεις που εκφράζονται (για την προσαρμογή του υπάρχοντος λογισμικού, την ανάγκη κατασκευής ενός ακόμη αγωγού εξαερισμού της σήραγγας και τις αναγκαίες αλλαγές στη σύμβαση χρηματοδότησης του έργου) δεν θεωρούνται ανυπέρβλητες και υπάρχει χρόνος να γίνουν, αν σκεφτεί κανείς τη σοβαρότητα των επιχειρημάτων (τη σημασία των αρχαιοτήτων) και την αναμενόμενη οικονομία από τη σύντμηση του κόστους και του χρόνου ολοκλήρωσης του έργου.
Το όφελος από την εφαρμογή μιας τέτοιας πρότασης θα είναι διπλό: Πρώτα, γιατί θα αποκαλυφθούν άμεσα και απρόσκοπτα οι αρχαιολογικοί θησαυροί και θα δημιουργηθεί ένας νέος, σημαντικός τουριστικός πόλος έλξης για την περιοχή, που θα αποζημιώσει τους επαγγελματίες και τους κατοίκους από τη μακρόχρονη ταλαιπωρία και την αισθητική υποβάθμιση. Και, ύστερα, γιατί το μετρό μπορεί να αρχίσει με βεβαιότητα να λειτουργεί από το φθινόπωρο του 2021, σε 2 χρόνια δηλαδή από σήμερα, αποφεύγοντας τις μεγάλες κατασκευαστικές, οικονομικές, δικαστικές και άλλες συγκρούσεις και αβεβαιότητες, που είναι βέβαιο πως θα καθυστερήσουν για πολλά ακόμη χρόνια το πολύπαθο έργο. Είναι χαρακτηριστικό πως και οι δύο λύσεις που αντιπαρατίθενται σήμερα έχουν (αμφισβητούμενο) ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2023 ή το ’24, ενώ η πόλη και, ειδικότερα, οι κάτοικοι και επαγγελματίες στις περιοχές των σταθμών, δεν αντέχουν ούτε ένα μήνα παραπάνω.
Ύστερα από μια τραυματική εμπειρία τόσων ατέρμονων συζητήσεων, λαθών και ματαιώσεων, ελπίζω πως αυτή η πρόταση μπορεί να αποδειχθεί λυτρωτική, γεφυρώνοντας τις αντιδιαμετρικές απόψεις που συγκρούονται. Πως μπορεί να τερματίσει τον νέο, καταστροφικό εμφύλιο που ξέσπασε στην πόλη, κόβοντας με σύνεση και αποφασιστικότητα το «Γόρδιο δεσμό» που απειλεί να πνίξει τα σχέδια και την ομαλή πορεία της Θεσσαλονίκης προς το μέλλον.
5°
