Οι Τζόκερ δίπλα μας

Παρακολουθώντας τη συζήτηση για τον Joker διαπιστώνει κανείς ότι το περιεχόμενό της ταυτίζεται, σε μεγάλο βαθμό, με τον πυρήνα της παθολογίας του συστήματος που δημιουργεί τους Joker.

Από τη μια ένας τρομακτικός κυνισμός που καταδικάζει, γενικά, τη βία απ’ όπου κι αν προέρχεται και δεν αναγνωρίζει ελαφρυντικά σε ένα θύμα που γίνεται δράστης ακόμη και αν έχει υποστεί ταπεινώσεις και αποκλεισμό που κανείς δεν θα άντεχε. Από την άλλη ένας απλοϊκός συναισθηματισμός που εξαντλείται στην ανάδειξη των παρενεργειών της κοινωνικής αδικίας και της απανθρωποποίησης που χαρακτηρίζει την καθημερινότητα στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις.

Στη μέση το κενό της συζήτησης που δεν γίνεται:

Υπάρχουν λύσεις που μπορούν να μετριάσουν την ψυχική οδύνη ενός φτωχού, ενός ανέργου, ενός που έμεινε πίσω στον ανταγωνισμό και χάνεται στο κοινωνικό περιθώριο; Μας ενδιαφέρει η ψυχική ασθένεια όταν δεν εκδηλώνεται μέσα ή κοντά στο σπίτι μας; Μήπως η συνάντηση της ψυχικής ασθένειας με τον κατατρεγμό, μοιραία, οδηγεί στα άκρα και, κάποιες φορές, σε εξωτερίκευση της επιθετικότητας που έχει δεχθεί σε μεγάλες ποσότητες ο πάσχων; Γιατί στη χώρα μας έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό ακούσιων νοσηλειών στην Ευρώπη; Γιατί τόσες μηχανικές καθηλώσεις; Γιατί τόση ευκολία στη χρήση ψυχοτρόπων φαρμάκων, γιατί είναι τόσο ακριβή η ψυχοθεραπεία, γιατί δεν προσφέρεται μαζικά σε δημόσιες δομές, γιατί δεν την καλύπτουν τα ασφαλιστικά ταμεία όταν είναι απολύτως αναγκαία; Γιατί τόσες αδιάγνωστες περιπτώσεις, γιατί τόσοι ασθενείς χωρίς θεραπεία, γιατί τόσες υποτροπές, γιατί τόση δυσκολία στην ενημέρωση και την πρόσβαση σε υπηρεσίες εκείνου που χρειάζεται βοήθεια;

Ο Joker, ένας κλόουν που υποφέρει από ψυχική διαταραχή, φτώχεια, απανωτούς εξευτελισμούς, σκοτεινά οικογενειακά μυστικά, από την συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους και την αδιαφορία του συστήματος για τους χαμένους του παιχνιδιού γίνεται τιμωρός, εκδικητής και βίαιος, χωρίς κανέναν δισταγμό.

Τον έχουν δείρει, φτύσει, βρίσει, ποδοπατήσει, σπρώξει, απειλήσει, τρομάξει, κυνηγήσει, απολύσει, εγκαταλείψει, κοροϊδέψει, εξαπατήσει, προσβάλλει, αγνοήσει, ξεχάσει, εμποδίσει, τραυματίσει, πονέσει.

Ελπίζει ότι ο θάνατός του θα έχει μεγαλύτερο νόημα απ’ όσο η ζωή του. Ελπίζει ότι νεκρός θα μαζέψει περισσότερα κέρματα απ’ όσα ζωντανός. Κάποιες φορές αναρωτιέται αν στ’ αλήθεια υπήρξε ποτέ και άλλες απορεί που οι περισσότεροι περιμένουν από έναν ψυχικά ασθενή να συμπεριφέρεται σαν να μην έχει πρόβλημα υγείας. «Και εγώ από πού θα παίρνω τα φάρμακά μου;» ρωτά την κοινωνική λειτουργό, όταν αυτή του ανακοινώνει ότι αναστέλλεται η λειτουργία της υπηρεσίας στο πλαίσιο εξορθολογισμού του κόστους του συστήματος υγείας. «Εσύ δεν μου έκανες ποτέ κακό» λέει σε έναν νάνο, που είχαν δουλέψει μαζί, που βρέθηκε μπροστά σε μία από τις δολοφονίες που διέπραξε, θέλοντας να του εξηγήσει γιατί τον άφησε να φύγει. Και όταν σκότωσε σε ζωντανή μετάδοση έναν διάσημο stand up comedian ήξερε ότι για πρώτη φορά στη ζωή του θα γινόταν ορατός. Πρώτη και τελευταία.