Ο τρόμος της νεωτερικότητας

Σε όλα τα μεγάλα που επιχειρεί μια καινοτόμα κυβέρνηση πρέπει να έχει σαφή κατεύθυνση. Να ξέρει τουλάχιστον πού θέλει να οδηγήσει τα πράγματα στα 4 χρόνια που έχει μπροστά της. Έπονται το χρονοδιάγραμμα με τους βασικούς σταθμούς της μεγάλης πορείας, οι πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες, το σχέδιο εξουδετέρωσης των συντηρητικών ομάδων που θα αντισταθούν σε κάθε αλλαγή, το βάθος του αποτυπώματος που θέλει να αφήσει στην κοινωνία. Όταν μάλιστα ξέρει ότι απέναντι από το δικό της 40% υπάρχει ένα σχεδόν 60% που φοβάται. Φοβάται ότι μπορεί η Ελλάδα να γίνει πραγματικά νεωτερική χώρα. Ο τρόμος της νεωτερικότητας μπορεί καθοδόν να αποδειχθεί ισχυρότερος και από τον τρόμο της πτώχευσης.

Το 2015 ο φόβος ενός Grexit αντιμετωπίστηκε από αυτό το 60% με χορούς και πανηγύρια στο Σύνταγμα. Μια ανάταση, μια ευφορία στην προοπτική η Ελλάδα να διολισθήσει εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς μνημόνια και κουτόφραγκους δραγάτες, με γενναίους κυβερνήτες που βαρούν ταμπούρλα και χορεύουν οι απανταχού καπιταλιστές. Σε έναν ελληνικού τύπου σοσιαλισμό με λεφτά. Με εξασφαλισμένες κρατικές δουλειές για όλους, αλλά και δυνατότητες μίκρο ή πάρα εμπορίου για το κάτι παραπάνω. Και όταν λέμε κρατικές δεν εννοούμε μόνο τη δημοσιοϋπαλληλία αλλά και ολόκληρη την κρατικοδίαιτη και κομπραδόρικη επιχειρηματικότητα. Αυτό ήταν το μοντελάκι που είχε στο μυαλό του το 60% που νόμιζε ότι  εξουσιοδοτούσε με την ψήφο του τον Τσίπρα να προχωρήσει μέχρι και το Grexit. Μην ρωτήσετε πού θα βρίσκονταν τα λεφτά. Δεν ενδιέφερε κανέναν από αυτούς τότε. Ούτε την κυβέρνηση των απροετοίμαστων.

Το 2019 είναι άλλος αιώνας για την Ελλάδα. Το 40% ψηφίζει Μητσοτάκη και του δίνει την εντολή να βάλει ξανά τη χώρα στην Ευρώπη και στον δυτικό κόσμο, ενώ το 60% ψηφίζει κόμματα που του υπόσχονται τη συνέχεια του κρατισμού με μια υποψία σοσιαλιστικού ονείρου. Αλλά επειδή ο Έλληνας είναι πάνω απ’ όλα σιγουρατζής δηλώνει ευχαριστημένος από τα πρώτα δείγματα της κυβέρνησης, έστω και αν δεν την ψήφισε. Γιατί καλή η καθ’ ημάς Ανατολή αλλά και η γοητεία της Δύσης είναι ακαταμάχητη. Εξάλλου όλη η σύγχρονη ιστορία της πατρίδας μας είναι μια συνεχής ταλάντευση μεταξύ αυτών των δύο πολιτισμικών πόλων. «Ελλάδα: μια χώρα παραδόξως νεωτερική» που γράφει και ο Γιάννης Βούλγαρης.

Το ζήτημα είναι πώς διαχειρίζεσαι ως κυβέρνηση της μετα-κρίσης τον τρόμο της νεωτερικότητας. Όχι μόνο πώς πείθεις ευρύτερες κοινωνικές ομάδες να υποστηρίξουν το σχέδιο που καταθέτεις αλλά και πώς διαμορφώνεις ένα ήπιο περιβάλλον, μια «Νέα Κανονικότητα» που γράφει ο Δημήτρης Καλουδιώτης, που σου επιτρέπει να κεντήσεις απρόσκοπτα τις καινοτομίες σου. Εδώ η ανάγκη της σαφούς κατεύθυνσης είναι καταλυτική. Οι πολίτες σε θέλουν αποφασιστικό και γι’ αυτό εθνικό, δηλαδή δικό τους. Αν καταλάβουν ότι φοβάσαι, ότι μασάς, ότι μετράς το πολιτικό κόστος, ότι κλείνεις το μάτι σε ομάδες συμφερόντων, ότι είσαι έτοιμος να υποχωρήσεις στην πρώτη αντίδραση, θα σε κατασπαράξουν. Οι ίδιοι πολίτες που σήμερα σε υποστηρίζουν. Διότι έτσι τους δείχνεις ότι δεν είσαι και τόσο σίγουρος για όσα προτείνεις, ότι το μέτωπό σου δεν είναι καθαρό και ενιαίο. Είναι τότε που όσοι εκ των έσω σε περιμένουν στη γωνία βγαίνουν και στρέφονται εναντίον σου.

Η ταχύτητα νομοθέτησης της κατάργησης του ασύλου της ανομίας και η έργω υποστήριξη από τις δυνάμεις καταστολής εξανέμισε τις όποιες αντιστάσεις της αριστεράς εν μία νυκτί. Το ίδιο συνέβη και στις ανακαταλήψεις κτιρίων στο κέντρο της Αθήνας. Αν ψηφιστεί με την ίδια αποφασιστικότητα και το αναπτυξιακό νομοσχέδιο και ειδικά τα όσα αφορούν τις απεργίες και τις λειτουργίες των συνδικάτων, ακόμα και αυτές οι ισχνές απεργιακές κινητοποιήσεις θα φυλλορροήσουν. Μέχρι και το ΚΚΕ θα βαρεθεί. Οι πολίτες δεν θέλουν απεργίες, θέλουν αποτελέσματα που τους οδηγούν στην ευημερία. Ούτε πολλές συζητήσεις θέλουν. Ξέρουν ότι οι λεγόμενοι κοινωνικοί εταίροι μόνο τέτοιοι δεν είναι. Συνδικαλιστικές ηγεσίες ξεκομμένες από τους πολίτες είναι, κομματικά ελεγχόμενοι στρατηγοί χωρίς στρατό, που δήθεν διαπραγματεύονται προς όφελος των εργαζομένων, ενώ βιώνουν την αμείλικτη παρακμή τους. Τα πολλά λόγια δεν είναι απλώς φτώχεια, είναι χάσιμο χρόνου και αιτία αποπροσανατολισμού.

Αλλά πρέπει να αποδεικνύεις σε κάθε σου βήμα ότι εσύ ως φιλελεύθερη κυβέρνηση υπερασπίζεσαι με τον καλύτερο και δικαιότερο τρόπο τα συμφέροντα των πολιτών. Μόνο έτσι εξουδετερώνεις τον τρόμο της νεωτερικότητας. Μόνο έτσι δομείς μια λειτουργική δημοκρατία.

Το φιλελεύθερο μοντέλο οδηγεί στην εξωστρεφή κοινωνία των ανοικτών θεσμών που παράγει πλούτο, που δίνει ευκαιρίες σε όλους, σέβεται το περιβάλλον, ενσωματώνει τους μετανάστες, τηρεί τους νόμους και αποτρέπει τη βία. Δεν κάνει ελεημοσύνες αλλά δίνει δουλειές.

Το κλειδί είναι να πείσεις ότι η «φιλεργατική αριστερά» που σε αντιπολιτεύεται είναι μια φενάκη. Όπου κυβέρνησε θέρισε η πείνα. Η «δικαιωματική αριστερά» είναι ένα παραμύθι. Όπου κυβέρνησε τα πιο στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα καταπατήθηκαν βάναυσα. Ούτε όμως και ο ληστρικός καπιταλισμός που διογκώνει τις ανισότητες, σπαταλά αλόγιστα τους φυσικούς πόρους και καταστρέφει το περιβάλλον είναι το πρότυπό σου. Το φιλελεύθερο μοντέλο δεν είναι κάτι ανάμεσα σε αυτά, αλλά είναι κάτι άλλο, πέρα και έξω από αυτά. Και δεν ήρθε ποτέ από τα μέρη μας. Οδηγεί στην εξωστρεφή κοινωνία των ανοικτών θεσμών που παράγει πλούτο, που δίνει ευκαιρίες σε όλους, που σέβεται το περιβάλλον, που συντηρεί ένα δημοκρατικό και όχι πελατειακό κοινωνικό κράτος, που ενσωματώνει τους μετανάστες, που τηρεί τους νόμους και αποτρέπει τη βία. Δεν κάνει ελεημοσύνες αλλά δίνει δουλειές.

Με δυο λόγια, βγάλε τον κόσμο από τη μιζέρια της διαμαρτυρίας και βάλε τον να δουλέψει. Αν θέλεις να φτιάξεις σοβαρά πανεπιστήμια δεν μπορείς να είσαι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη σε ποσοστό εγγεγραμμένων φοιτητών και να έχεις το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας σε πτυχιούχους 25-39 ετών, αφού η παραγωγή και οι εξαγωγές σου είναι για κλάματα. Και αν θέλεις να κλείσεις πολλά άχρηστα τμήματα για να σώσεις τα καλά και χρήσιμα κάν’ το καθαρά, κλείσε τα και μείωσε τους εισακτέους. Τότε δεν θα χρειάζεται να ορίσεις τη βάση του 10 για την εισαγωγή που θα φέρει αντιρρήσεις, καταλήψεις και φασαρίες διότι η βάση αυτή θα έρθει από μόνη της. Και δεν θα είναι 10 αλλά πολύ παραπάνω, όπως της πρέπει και όπως ήταν κάποτε.

Ανεβάζοντας το επίπεδο των ΑΕΙ με περισσότερο και καλύτερο προσωπικό, με συνεχή αξιολόγηση και πολύμορφη χρηματοδότηση, με νέα σύγχρονα προγράμματα, με προαπαιτούμενα μαθήματα για τη συνέχιση των σπουδών μειώνεις δραστικά και τους αιώνιους φοιτητές και δεν σου χρειάζεται ούτε η δαμόκλειος σπάθη του (ν+2). Όταν η αγορά απέξω ανεβαίνει και ζητάει στελέχη με αξιοπρεπείς αμοιβές, οι φοιτητές και οι φοιτήτριες έχουν ισχυρό κίνητρο να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Χωρίς να ανοίξει μύτη. Αντιθέτως, είναι αυτοί που απαιτούν από το διδακτικό προσωπικό υψηλού επιπέδου υπηρεσίες και οδηγούν το εκπαιδευτικό ίδρυμα στην αριστεία.

Καλά κάνεις και ζητάς από τη σπουδάζουσα νεολαία περισσότερη προσπάθεια αλλά κάτι πρέπει και να της δώσεις. Για δοκίμασε λοιπόν να φτιάξεις ένα ρωμαλέο δίκτυο υποτροφιών. Με κρατικά κονδύλια, ιδιωτικές πρωτοβουλίες αλλά και χορηγίες. Βρες τρόπους να βάλεις τις επιχειρήσεις στην εκπαίδευση από το παράθυρο, δεν είναι η μόνη λύση τα μη κρατικά πανεπιστήμια, άσε που το σύνταγμα δεν το επιτρέπει προς το παρόν. Μη μένεις δέσμιος της ελληνικής καθυστέρησης. Δώσε σπουδές και περιβάλλον υψηλών προδιαγραφών στα παιδιά μας και το πανεπιστήμιο ως καμίνι της ματαιωμένης επανάστασης θα εξαφανιστεί. Ήδη βρίσκεται σε παρακμή.

Αλλά τι θα κάνουν όσοι μένουν απέξω; Αντί να λιμνάζουν σε ΑΕΙ που δεν θα τελειώσουν ποτέ, αντί να πάρουν ένα πέτσινο πτυχίο του τίποτα που δεν τους βάζει πια ούτε στο δημόσιο, άνοιξέ τους την πόρτα μιας σοβαρής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Όχι για μαθητές κάτω από τη βάση, όπως είναι σήμερα. Όχι για παιδιά ενός κατώτερου θεού, αλλά για παιδιά που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ασχοληθούν με την επιστήμη αλλά θέλουν να μάθουν κάτι και να κάνουν πράγματα. Δεν θα είναι για όλους αλλά για όσους θέλουν να δουλέψουν σε υψηλό επαγγελματικό επίπεδο. Να φτιάχνουν ψυκτικούς θαλάμους και εγκαταστάσεις φυσικού αερίου, να επισκευάζουν τα αυτοκίνητα της επόμενης γενιάς, να οργανώνουν χαώδεις αποθήκες, να τρέχουν δίκτυα υπολογιστών, να παρέχουν βοηθητικές υπηρεσίες υγείας υψηλών προδιαγραφών, να κυβερνούν ποντοπόρα πλοία, να κατασκευάζουν ρομπότ και τόσα άλλα.

Όχι άλλα τριτοκοσμικά σχολεία που μετά από ένα μήνα μαθημάτων δεν έχουν διαθέσιμους όλους τους καθηγητές που χρειάζονται, δεν έχουν σταθερό πρόγραμμα, δεν έχουν μια ύλη ορθολογικά επιλεγμένη για να υπηρετήσει σοβαρά το στόχο τους. Όχι εργαστήρια ΕΠΑΛ με 25 μαθητές ανά τάξη χωρίς εργαλεία, χωρίς μέτρα ασφαλείας, πάνω από μια αρχαία μηχανή αυτοκινήτου. Τεχνική εκπαίδευση είναι όχι σαλεπιτζίδικο.

Γι’ αυτό χρειάζεται η σαφής κατεύθυνση. Την έχεις; Προχωράς και αποθεώνεσαι. Δεν την έχεις; Βαλτώνεις και απαξιώνεσαι. Οδήγησα το άρθρο στην εκπαίδευση μιας και αυτή είναι η δουλειά μου. Άλλοι συνοδοιπόροι γράφουν ανάλογα και καλύτερα πράγματα για τους δικούς τους τομείς που σχετίζονται με την ανάπτυξη και την ευημερία. Αλλά ο παρανομαστής είναι κοινός. Σε ένα τέτοιο κλίμα θα δεις και την αριστερά του μέλλοντος ή τουλάχιστον το έλλογο μέρος της να αλλάζει και από απειλή οπισθοδρόμησης να γίνεται αρωγός μιας φιλελεύθερης προόδου. Ναι, μπορεί να γίνει και αυτό. Γιατί θα έχουν αλλάξει και τα εκθετήρια των ιδεών, η αγορά της εφαρμοσμένης πολιτικής, η ίδια η κοινωνία. Το σοσιαλιστικό όνειρο θα είναι μια κακή μακρινή ανάμνηση. Ο τρόμος της νεωτερικότητας θα είναι παρελθόν.