Κυνηγώντας φαντάσματα

Για τον Φώτη Γεωργελέ, το ότι έχουμε την πολυτέλεια να τσακωνόμαστε για ζητήματα που δεν είναι πια ζωτικής σημασίας είναι, κατά κάποιο τρόπο, επιστροφή στην κανονικότητα. Έχει δίκιο. Μόνο που η κανονικότητα μοιάζει πια να είναι να τσακωνόμαστε για τα πάντα. Νομίζαμε ότι έχουμε μπει στο τέλος των ιδεολογιών και να που σε όλα δίνουμε τώρα ιδεολογικές προεκτάσεις. Ένας ακήρυχτος εμφύλιος διαρκείας, την ώρα μάλιστα που τα πραγματικά σοβαρά ούτε που τα αγγίζουμε.

Πάρτε για παράδειγμα τα θέματα που κυριάρχησαν τις τελευταίες εβδομάδες στα κοινωνικά δίκτυα. Κορυφαίο η Γκρέτα Τούνμπεργκ. Το τι ακούσαμε, για ένα κορίτσι που φυσικά δεν γνωρίζουμε, δεν λέγεται. Από το ότι είναι στημένη για να κρύψει τα πραγματικά προβλήματα του πλανήτη ως το ότι πρόκειται για φούσκα των μίντια και ψυχοπαθολογική περίπτωση. Για τους μισούς, γιατί οι άλλοι μισοί είδαν μια ηρωίδα στη μάχη για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Στα πιο δικά μας, το κύριο ζήτημα ήταν η στάση των ευρωβουλευτών μας στο ψήφισμα για την καταδίκη των ολοκληρωτισμών, ναζισμού και κομμουνισμού. Ή μήπως αφορούσε τον ρόλο της Σοβιετικής Ένωσης στην έκρηξη του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου; Θα σας γελάσω. Πάντως τόσες αναλύσεις για τη σημασία του συμφώνου Μολότωφ Ρίμπεντροπ είχα χρόνια να διαβάσω. Ποτέ δεν φανταζόμουν ότι υπήρχαν τόσοι πολλοί ιστορικοί αναλυτές.

Φυσικά έπρεπε να είμαστε υποψιασμένοι. Είχε προηγηθεί ο καβγάς για τη μετονομασία των σταθμών του μετρό, ο οποίος βέβαια μετεξελίχθηκε σε μια συζήτηση για το πώς τιμούμε τα ιστορικά πρόσωπα και αν οι σταθμοί θα πρέπει να έχουν λειτουργικά ονόματα, δηλαδή από την περιοχή ή όχι. Φυσικά ασχοληθήκαμε και με τη λειτουργία της ιστορικής μνήμης, διότι ποιος αποκαλεί την Πατησίων 28ης Οκτωβρίου;

Και λοιπόν; Στον υπόλοιπο κόσμο συζητούν με διαφορετικό τρόπο; Ασφαλώς όχι. Παντού συζητήσεις φορτισμένες από ιδεοληψίες, παντού αναζήτηση αποδιοπομπαίων τράγων με ένα και μόνο αποτέλεσμα: την αδυναμία των δημοκρατικών κοινωνιών να αντιμετωπίσουν ορθολογικά τα πραγματικά προβλήματα.

Ας πούμε στην παιδεία. Έγινε μεγάλος θόρυβος για τα πανεπιστημιακό άσυλο, για τη βάση του δέκα αλλά και για τις δηλώσεις της υπουργού ότι το σχολείο πρέπει να συμβάλει στην διαμόρφωση εθνικής συνείδησης. Ωραία θέματα όλα, προσφέρονται για να τοποθετηθούμε σε διαφορετικά στρατόπεδα. Από εδώ όσοι υποστηρίζουμε την εκπαιδευτική τάξη και τη μάθηση, από εκεί όσοι βλέπουν την παιδεία σαν κοινωνικό εργαστήρι διαμόρφωσης ατίθασων συνειδήσεων. Και πάνω που όλα τα είχαμε λυμμένα στο μυαλό μας, βγαίνει η έκθεση της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σύμφωνα με την οποία  ένα σημαντικό ποσοστό των μαθητών είναι λειτουργικά αναλφάβητο. Ακολούθησε η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την οποία προκύπτει ότι περίπου το ένα τρίτο των μαθητών στην Ελλάδα έχουν απογοητευτικές επιδόσεις στην ανάγνωση, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Ποσοστό σημαντικά υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Πιστεύετε ότι θα μας απασχολήσουν αυτές οι εκθέσεις; Θα ταρακουνηθούν συνειδήσεις, θα βγουν οι υπουργοί παιδείας και οι εκπαιδευτικοί σύλλογοι να κάνουν αυτοκριτική; Αστεία πράγματα, το πολύ πολύ να αλλάξει το εξεταστικό, σε δύο χρόνια όμως επειδή σεβόμαστε τους μαθητές, αυτό μας μάρανε. Και μετά θα ξαναχωριστούμε στις γνωστές ομάδες ήσυχοι ότι επιτελούμε το κοινωνικό μας καθήκον. Γιατί εμείς δεν σηκώνουμε μύγα στα σπαθί μας.