Απόλυτη Αλήθεια, Άκρα και Τρομοκράτορες

Συνεχίζουμε από το προηγούμενο «Χρόνια πολλά, καλέ μου τρομοκράτορα». Εδώ θα χτίσουμε ένα θεωρητικό σκαρίφημα, που θα αποπειραθεί να εξηγήσει λογικά με ποιο μηχανισμό γεννιέται και πώς οδηγείται η τρομοκρατία στη δράση της. Το αίτημά της είναι γνωστό: η άρση της σαπίλας της κοινωνίας (ας μην πούμε εδώ πώς την αιτιολογεί). Ας πούμε μόνο ότι θεωρεί πως η μέθοδος, η διαδικασία με την οποία θα αποκαταστήσει την δέουσα τάξη, είναι η επανάσταση.

Όμως, τι ακριβώς είναι η επανάσταση; Είναι η αλλαγή τρόπου (ή η αλλαγή χρόνου που λέει ποιητικά ο Ράμφος); Ή η βίαιη κατάλυση των θεσμών που διαμορφώθηκαν ως σήμερα από τον Ανθρώπινο Πολιτισμό; Ο επαναστατημένος που κλείνει τα στόματα των Άλλων με το αρκεβούζιό του είναι επαναστάτης; Ή μήπως είναι αντεπαναστάτης, αφού κλείνει δρόμους αντί να ανοίγει; Μήπως, δηλαδή, έτσι τρομάζει την κοινωνία και την κλείνει στο καβούκι της; Και μήπως έτσι την κάνει ακριβώς να φοβάται την επαναστατική αλλαγή των γραναζιών της ζωής μας, δηλαδή του μηχανισμού λειτουργίας της;

Θα επιδιώξουμε στη συνέχεια να καταστεί φανερό πόσο θλιβεροί εν αγνοία τους είναι όλοι αυτοί οι τραγικοί αντεπαναστάτες. Εξηγήσαμε στο προηγούμενο γιατί δεν μπορούν να δούνε το κακό που κάνουν. Αφού το μυαλό τους κολλάει, εξαιτίας του αυτοεγκλωβισμού τους στο μικρό κουτάκι μιας Απόλυτης Αλήθειας (Α.Α.), ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΠΟΙΑΣ…

Γι’ αυτό το ζήτημα της Α.Α. έχουμε γράψει παλιότερα πολλά. Ας επικεντρώσουμε τώρα την ανάλυση στο πώς η τρομοκρατία παράγει πολιτική πράξη, απορρέουσα ως εφαρμογή μιας Απόλυτης Αλήθειας. Έρχεται, λοιπόν, ένας που λέει, ελάτε εδώ μάγκες, αυτό πρέπει να γίνει για το καλό όλων. Κάποιοι τον πιστεύουν, στοιχίζονται πίσω του και υπηρετούν τη δυναμική της ευόδωσης του οράματός του. Ως εδώ, αυτό το γραφικό παλιακό μοντέλο (που κυριαρχούσε μέχρι το 1989) φαίνεται λογικό. Έλα όμως που η ζωή ΠΑΝΤΟΤΕ το ξεφτιλίζει, γιατί πάντοτε έρχεται ένας κόπανος που εμφανίζει κάτι διαφορετικό ως νέα Α.Α. Και στοιχίζονται πίσω του κάποιοι άλλοι προς ευόδωση του δικού του οράματος… Και εδώ ανανεώνονται τα αδιάκοπα βάσανα της ανθρωπότητας.

Μάλλον δεν θέλει πολλά λόγια για να καταλάβουμε ότι αν βρεθούνε δύο που ισχυρίζονται ότι είναι επαναστάτες και διαφωνούν μεταξύ τους στο τέλος θα έχουνε κακά ξεμπερδέματα. Μάλιστα, όχι μόνο αυτοί και οι ακόλουθοί τους. Άλλο τόσο θα υποφέρει και η υπόλοιπη κοινωνία που θα φάει στη μάπα τον βλαβερό ανταγωνισμό τους. Ο μηχανισμός είναι απλός. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι είναι ο αυθεντικός κριτής που θα ορίσει ποια είναι η «σωστή» αντίληψη του επαναστατικού δέοντος και ποια όχι;

Κανένας. Αφού για κάθε ένα τέτοιο αυθεντικό κριτή, θα υπάρχει ένας Άλλος που θα βλέπει στον πρώτο μια απειλή για την μακροημέρευση του δικού του Σχεδίου, του δικού του οράματος. Γι’ αυτό και ποτέ δεν θα βρεθεί κάποιος που να πείσει ΟΛΟΥΣ ότι αυτός είναι Ο Κριτής. Γιατί πάντα θα βρίσκονται αρκετοί άλλοι που θα ισχυρίζονται το ίδιο και θα τους ακολουθούνε πολλοί περισσότεροι άλλοι.

Και για να ξεκαθαριστεί η κατάσταση, θα δημιουργηθεί η γνωστή απολύτως προβλεπτή διαδικασία όπου αλληλοεξοντώνονται αέναα βλακώδεις αντιτιθέμενοι Μανιχαϊσμοί. Κάθε Κριτής θα ορίσει τους Άλλους ως Εχθρούς, θα εμφυσήσει στους δικούς του Μίσος για εκείνους τους Εχθρούς και θα εξαγγείλει άσκηση (Καλής) Βίας εναντίον τους και εναντίον της (Κακής) Εχθρικής Βίας τους. Φυσικά μέχρι τελικής εξόντωσης, γιατί το Κακό πρέπει να συντριβεί και ριζικά να εξαφανιστεί. Αλλιώς τα απομεινάρια του πάντα θα επιδιώκουν να παλινορθωθούν και έτσι δεν γίνεται δουλειά, ποτέ δεν θα γλιτώνουμε από το Κακό, εμείς οι καημένοι οι καλοί…

Πίσω από αυτή την εξήγηση οι έμπειροι αναγνώστες εύκολα θα βρήκαν και το μονοπάτι που οδηγεί σε μιαν άλλη σημαντική εξήγηση. Στο το γιατί πλέον είναι ισχυρά και αμετάκλητα ματαιωμένος ο μύθος της Αταξικής Κοινωνίας.

Δεν έχει καμιά σημασία ποιοι είμαστε Εμείς και ποιοι είναι οι Άλλοι. Σημασία έχει ότι πάντοτε Εμείς είμαστε οι Καλοί και πάντοτε οι Άλλοι είναι οι Κακοί και πάντοτε Εμείς λέμε «ή Εμείς, ή Αυτοί» (χε χε, μάλλον σας θυμίζει κάτι αυτό το νόστιμο). Το ίδιο λένε και οι Άλλοι για λογαριασμό του δικού τους «Εμείς».

Νομίζω ότι έτσι κατανοούμε το διαρκές αδιέξοδο, που πάντοτε τόσο προβλεπτά δημιουργείται, όταν εγείρεται ΜΙΑ Απόλυτη Αλήθεια. Η δεύτερη εγείρεται οσονούπω ανακλαστικά. Είτε ως φράξια που διασπάται από το σώμα της πρώτης, διαφωνώντας με κάποιο δομικό της στοιχείο καθ’ οδόν. Ή, ως η Καλή (αντίθετη της προηγούμενης) Αλήθεια, που διαβλέπει τον «κίνδυνο» από την πρώτη και σπεύδει να μας σώσει από την Κακή της δυναμική…

Αυτό το φαινόμενο ποικίλλει σε ένταση, ύψος και χροιά. Όσο πιο βέβαιη και αποφασιστική είναι η (ιδρυτική και όχι μόνο) ηγεσία του κάθε Καλού «Εμείς», τόσο πιο βίαιο και ολοκληρωτικό γίνεται το φαινόμενο. Και για να είσαι πολύ βέβαιος σημαίνει ότι κάνεις περισσότερες αφαιρέσεις και απλουστεύσεις, σε τέτοιο βαθμό, που το πράγμα ντουντουνίζει μέσα στην κεφαλή σου και θέλεις να τα πεις… Σαλτάρεις και σε πνίγει το (Δικό σου) Δίκιο. Εδώ είναι λοιπόν η περίπτωση της τρομοκρατίας, που θα την ξαναδούμε ολοκληρωμένη στο τέλος. Κλείνεις πόρτες και παράθυρα για να μην ακούς τι λένε οι Άλλοι και να μην μπερδεύεσαι. Δεν σε πειράζει το σκοτάδι, γιατί η φλασιά σου αμολάει άπλετο φως, που σου αρκεί για να βλέπεις αυτά που θέλεις εσύ να βλέπεις.

Η κοινωνία των ανθρώπων πάντα γεννούσε και θα συνεχίσει εσαεί να γεννάει ιδεολογήματα, διάφορες αλήθειες που δημιουργούν ποικιλώνυμες αντιφατικές δυναμικές. Για να μην χτυπάει το κεφάλι της στον τοίχο, προσπαθεί να βρίσκει τρόπους να τις ενσωματώνει και να τις ολοκληρώνει εντός της. Άλλοτε τα καταφέρνει και άλλοτε όχι. Είναι αυτονόητο ότι κάθε μορφή κρατικής οργάνωσης, που χρησιμοποιεί η κοινωνία των ατελών ανθρώπων, για να εξορθολογίσει τη λειτουργία της, πάντα θα είναι ατελής και θα κάνει λάθη. Πάντα υπάρχει μηχανισμός αυτοΐασης, που διορθώνει αυτά τα λάθη, ενώ στο μεταξύ άλλα νέα λάθη εμφανίζονται.

Δεν υπάρχουν καλές και κακές ιδεολογίες, παρά μόνο σε σχέση με κάποιο σύστημα αναφοράς. Για κάθε Απόλυτη Αλήθεια είναι ξεκάθαρο ποιες είναι οι Κακές ιδεολογίες: οι Άλλες. Και ποιες είναι κάπως ανεκτές: ασφαλώς εκείνες που ψιλογειτονεύουν με τη δική μας. Υπάρχουν κάποιες που θεωρούν ότι μόνο ο ατομικός άνθρωπος ως Εγώ έχει αξία σεβαστή. Κάποιες άλλες που θεωρούν ότι μόνο ο κοινωνικός άνθρωπος ως Εμείς έχει αξία σεβαστή. Υπάρχουν και άλλες που θεωρούν ότι ο άνθρωπος νοείται μόνο ως ταυτόχρονη σύνθεση του Εγώ και του Εμείς του.

Κάποιες από αυτές θεωρούν ότι κατέχουν την Απόλυτη Αλήθεια. Και κάποιες άλλες ότι δεν την κατέχουν, μια που δεν υπάρχει Απόλυτη Αλήθεια. Οι πρώτες συχνά μπαίνουν στον πειρασμό, να πάρουν άδεια από τη σημαία, ώστε να εφαρμόσουν κιόλας την Απόλυτη Αλήθεια, μια που την κατέχουν ως προφήτες. Μάλιστα, εφόσον παραστεί ανάγκη (δηλαδή πάντα, αφού ασταμάτητα θα εμφανίζεται κάποιος κόπανος που θα διαφωνεί με τους φορείς της) μπαίνουν στον αναγκαίο πειρασμό να την επιβάλουν και με τη βία.

Και εδώ αρχίζει το ζόρι των Καλών. Όλοι οι Καλοί που θέλουν για το Καλό μας να επιβάλουν το Καλό, αντιμετωπίζουν (χωρίς ποτέ να το καταλάβουν) την τραγική πραγματικότητα, που προαναφέραμε. Ότι υπάρχουν παντού σαλταρισμένοι που νομίζουν ότι η δική τους αλήθεια είναι η Απόλυτη και ότι όλοι οι φορείς των άλλων αληθειών πρέπει να εξαφανιστούν για το καλό μας.

Προκειμένου να πραγματοποιηθεί αυτή η καταστροφή του Άλλου (για το Καλό όλων των υπολοίπων βεβαίως βεβαίως) αναπτύσσεται πολεμική προετοιμασία μέσα από στρατόκαυλες δυναμικές. Εδώ καθεμιά υπερασπίζεται τη μονολιθική Αλήθεια της. Και αρχίζει έτσι ένας Πόλεμος ανάμεσα σε παραληρούντες σαλταρισμένους ελέφαντες, που τους πνίγει το δίκιο (ΤΟΥΣ). Αυτό μπορεί να συμβαίνει, είτε ο ένας από τους δύο είναι το κράτος, είτε και οι δύο είναι αντίπαλοι του κράτους, όσο και μεταξύ τους. Οπότε πάντα η κοινωνία πληρώνει το σάλτο τους, περιμένοντας κρυμμένη σε κάποιο αμπρί να περάσει η μπόρα, όπως λέγαμε και στο προηγούμενο (σιτάροντας κείμενό μας του 1991).

Όπως προείπαμε, όταν συνομολογείς την (δική σου) Απόλυτη Αλήθεια, μοιραία το μυαλό σου κλείνεται μέσα σε μικρό ερμητικά κλειστό κουτάκι που την διατηρεί περιορισμένη. Συνεπώς, ενώ η φύση είναι γεμάτη πολύχρωμες φόρμες, οι απόλυτες μονόχρωμες αλήθειες πάνε με το ζόρι να καταστήσουν την κοινωνία των ανθρώπων μονόχρωμη. Και να την πετσοκόψουν σαν τον Προκρούστη. Αλλά, η βλακεία που επιβάλλει η δογματικότητα της Απόλυτης Αλήθειας, δυσκολεύει την κατανόηση αυτής της τόσο απλής μικρής αλήθειας. Οπότε, δυσκολεύεσαι και εσύ, ο θιασώτης της Βίας υπέρ της Απόλυτης Αλήθειάς σου, να κατανοήσεις την τραγικότητα αυτής της βλακείας σου.

Υπάρχει μια αληθοφάνεια στις Απόλυτες Αλήθειες. Γιατί, πάντα στο βαθμό που (προφανώς ως απόλυτες) ποτέ δεν εφαρμόστηκαν, κρίνουν από ασφαλή θέση τις ρεαλιστικές ατέλειες και αδυναμίες της πραγματικής ζωής. Τέτοιες ατέλειες, φυσικά, είναι που νομοτελειακά χαρακτηρίζουν τις οργανωτικές μορφές που παίρνει η κοινωνία των ατελών ανθρώπων. Έτσι έρχονται κάποιοι θιασώτες οιασδήποτε Απόλυτης Αλήθειας και σου τη λένε. «Κοίτα πόσο χάλια είναι η κοινωνία που φτιάξατε με τα δικά σας Κακά μέτρα! Αν με αφήσουν εμένα οι συνάνθρωποι να εφαρμόσω την Απόλυτη Αλήθεια μου, θα την κάνω κούκλα την κοινωνία!».

Αυτή λοιπόν η εξίσου απόλυτα προβλεπτή στάση όλων των Βέβαιων Ταδεϊστών (όπου καθένας έχει για κουμπί του την Απόλυτη Αλήθεια του Τάδε) ταλανίζει εδώ και χιλιετίες την κοινωνία των ανθρώπων. Θα συνεχίσουμε άραγε για πολύ να κάνουμε ότι δεν ξέρουμε τον μηχανισμό της ασφάλειας και της βεβαιότητας της ιδεοκατασκευής των Ταδεϊσμών;

Ας ολοκληρώσουμε το συλλογισμό. Όσο πιο βέβαιη είναι μια Απόλυτη Αλήθεια, τόσο πιο ισχυρή αυτοπεποίθηση έχει. Αν μάλιστα αυτή συνδυαστεί και με εξουσιαστική ξελιγωμάρα, τότε η επιθετικότητά της γίνεται ακράτητη. Τότε τα θέλει όλα και τα θέλει τώρα. Και το στρατόκαυλο ύφος και ήθος της ξεδιπλώνει την Καλή του Βία με καλπάζοντες ρυθμούς. Αυτά τα τελευταία φαινόμενα είναι τα Άκρα (ανεξαρτήτως κάθε γεωγραφικού προσδιορισμού, «βόρεια» ή «νότια», «δεξιά» ή «αριστερά»), που συναποτελούν την ποικιλώνυμη Τρομοκρατορία.

Έτσι, με το προηγηθέν σκανάρισμα, ίσως βγάλαμε μια έγχρωμη φωτογραφία της Τρομοκρατορίας. Ελπίζουμε να την εκτυπώσαμε καλοφωτισμένη και σε εύληπτη ανάλυση κόκκου. Ας την θεωρήσουμε ως απόπειρα, ως ένα σχέδιο για ένα δοκίμιο λογικής. Αποδίδοντας σχηματικά αυτά τα πολύπλοκα φαινόμενα, ας προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε γιατί επιμένουμε ότι οι τρομοκράτορες πρέπει να μπούνε σε συζήτηση με την κοινωνία. Να μην τη σνομπάρουν, κανείς δεν τα ξέρει όλα. Ούτε και αυτοί. Κάθε απροκατάληπτη κουβέντα απελευθερώνει και ανοίγει τα εκατέρωθεν μυαλά. Όποιος γνωρίζει κάποιον τρομοκράτορα, ας τον ενημερώσει. Διεδόσται!

Συνεχίζεται με το τρίτο και τελευταίο μέρος, σχετικά με το μεγάλο υποκειμενικό κουσούρι της ελληνικής τρομοκρατίας.