Οι μετακλητοί ως λάφυρο της εξουσίας

Ποιος πηρε πιο πολλούς μετακλητούς, τελικά; Ο ΣΥΡΙΖΑ η η ΝΔ; Και ποιος πήρε τους πιο καλούς;  Γιατί, μπορεί ο ένας να έχει τους Πετσίτηδες αλλά κι ο άλλος έχει «τα Harvard». Και τι πήρε, εν τέλει, ο καθένας; Διευθυντές πολιτικών γραφείων; Ειδικούς συμβούλους ή ειδικούς συνεργάτες; Ποιος απο τους δύο δημιούργησε νέες γενιές και στρατιές μετακλητών;

Ποιος μέσος πολίτης μπορεί να παρακολουθήσει αυτή τη νοσηρή συζήτηση; Είναι σα να ρωτάμε κάποιον «τι προτιμάς; Έμφραγμα ή εγκεφαλικό;» Εν προκειμένω, αυτός ο οποίος υφίσταται το μοιραίο είναι ο Έλλην φορολογούμενος ο οποίος πληρώνει για τους διευθυντές των πολιτικών γραφείων (Α΄κατηγορία μετακλητών) 2.154 ευρώ μηνιαίως, για τους ειδικούς συμβούλους (Β’ κατηγορία μετακλητών) 1.960 ευρώ και για τους ειδικούς συνεργάτες (Γ΄κατηγορία μετακλητών) 1.910 ευρώ, αντίστοιχα. 

Αντί, ομως, να γίνει μια ουσιαστική συζήτηση για τον ρόλο και την προστιθέμενη αξία/απαξία των μετακλητών υπαλλήλων στη δημόσια διοίκηση, η συζήτηση περιορίστηκε - ακόμη μια φορά- στο αποτύπωμά τους.

Η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ, μάλιστα, ζητάει και τα ρέστα από την κυβέρνηση της ΝΔ, ως εάν επί δικής του διακυβέρνησης δεν υπήρχαν μετακλητοί. Πολλές φορές δείξαμε, μέσα κι έξω από την Βουλή, ότι επί ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε μια αναιτιολόγητη αύξηση του αριθμού των μετακλητών. Με βάση τα στοιχεία της απογραφής ο αριθμός των μετακλητών τον Δεκέμβριο 2014 ήταν 1888 ενώ τον Μαίο 2019, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ απήλθε, 2716. Αυτες είναι οι απόλυτες τιμές. Και η αφτιασίδωτη αλήθεια.

Παρ’ όλο που επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ νομοθετήθηκε ανώτατος αριθμός μετακλητών ανά υπουργό και υφυπουργό, το ανώτατο αυτό όριο καταστρατηγούνταν από τους ίδιους του υπουργούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα: Μετά την αποχώρηση των Υπουργών Παππά, Γεροβασίλη και Κατρούγκαλου, αποκαλύφθηκε ότι απασχολούσαν στα γραφεία τους 54 άτομα (υποσημείωση: Η whatsapp με 800.000.000 χρήστες που αγοράστηκε από την facebook για 19 δις δολάρια, απασχολεί 54 άτομα).

Οι μετακλητοί επί ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ επεκτείνονται σ’ όλα τα επίπεδα και τις βαθμίδες διακυβέρνησης και δεν περιορίζονται μόνον ως ορντινάτσα των υπουργών. Πάνε ακόμη και σε αντιδημάρχους. Για παράδειγμα, επί ΣΥΡΙΖΑ, με το νόμο «Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης-Εμβάθυνση της Δημοκρατιας-Ενίσχυση της Συμμετοχής-Βελτίωση της οικονομικής και αναπτυξιακής λειτουργίας των ΟΤΑ» (επί το απλούστερο «Κλεισθένης 1») με το άρθρο 213 συνιστώνται, σε κάθε Δήμο, θέσεις Ειδικών Συμβούλων ή Ειδικών Συνεργατών ή Επιστημονικών Συνεργατών συνολικού αριθμού ίσου με τον αριθμό των Αντιδημάρχων του Δημου.

Είναι χαρακτηριστικό της έγνοιας των εθνολαϊκιστών για την συγκεκριμένη επαγγελματική κατηγορία ότι, από το 2015, κιόλας, στο νόμο του μισθολογίου, προέβησαν σε μια κίνηση εξαιρετικής γαλαντομίας. Έδωσαν αύξηση στους μετακλητούς που έφθανε μέχρι και στο διπλάσιο του μισθού που εισέπραταν. Προώθησαν τους ανθρώπους τους από 12-17 μισθολογικά κλιμάκια, διασφαλίζοντάς τους τις υψηλότερες δυνατές αμοιβές. Πέραν της οικονομικής έυνοιας, ήθελαν να δείξουν ότι ο κόπος ενός μετακλητού που φροντίζει τα ρουσφέτια του υπουργού, εξισώνεται με την δουλειά  ενός «κανονικού» δημοσίου υπαλλήλου για 25-30 χρόνια (τόσο απαιτείται για να φθάσει στα υψηλά μισθολογικά κλιμάκια).  Είναι αξιοσημείωτο ότι οι εντυπωσιακές αυτές αυξήσεις δίνονται τον  Δεκέμβρη 2015, μετά, δηλαδή, την «κωλοτούμπα» και το τρίτο μνημόνιο Τσιπρα-Καμμμένου με τις γνωστές επαχθέστατες συνέπεις για τους μισθούς και τις συντάξεις.  

Τους μετακλητούς τους καταγγέλουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης  όταν είναι στην αντιπολίτευση, ενώ τους προσλαμβάνουν όταν έρχονται στην εξουσία. Τόσο ο κ. Τσίπρας στις προγραμματικές δηλώσεις του, το 2015, όσο και ο κ. Μητσοτάκης, το 2019, καυτηρίαζαν την απαράδεκτη αυτή πρακτική και υπόσχονταν ότι θα έπαιρναν μέτρα για να την ελέγξουν. Πήραν, όντως, αλλά στην αντίθετη κατεύθυνση από εκείνη που υπόσχονταν.   

Η πρόσφατη κυβέρνηση της ΝΔ διατηρεί άθικτο τόσο το καθεστώς των μετακλητών όσο και τις αποδοχές τους. Προσποιείται ότι περιστέλλει τον αριθμό τους ενώ, δια της πλαγίας, τον αφήνει  ουσιαστικά ελεύθερο. Για παράδειγμα, στην ναπολεόντεια Προεδρία της Κυβέρνησης (αρθρ. 29απρ.1) που δημιουργείται στο νόμο για το «επιτελικό κράτος» μας πληροφορεί ότι θα απασχοληθούν 100 μετακλητοί. Δεν ξέρουμε πως προέκυψε αυτό το νούμερο ούτε σε ποιές ανάγκες ανταποκρίνεται.  Λίγο, όμως, πιο κάτω, στον ίδιο νομο, ο συντάκτης αναφέρει ότι εάν προκύψει ανάγκη για περισσότερους, τότε, με «αιτολογημένη απόφαση» του Υπουργικού Συμβουλίου μπορεί ο καθένας που δικαιούται να έχει μετακλητούς, να πάρει κι άλλους! (αρθρ.46 παρα.5).

Η ΝΔ, σε μια κίνηση-ρελάνς έναντι του ΣΥΡΙΖΑ, μείωσε τα ούτως ή άλλως χαμηλά προσόντα των υποψήφιων μετακλητών, επιτρέποντας και σε όσους δεν έχουν πτυχίο να μπορούν να απολαύσουν μια αργομισθία πανεπιστημιακού επιπέδου.

Οι μετακλητοί συνιστούν, εν τέλει, μια «βαλκανική» κανονικότητα. Ενώ παραβιάζουν ευθέως την αρχή της ισότητας, επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό και λειτουργούν διαλυτικά ως προς το corpus των δημοσίων υπαλλήλων, εξακολουθούν να αποτελούν ένα σημαντικό λάφυρο της εξουσίας.

Ως εκ τούτου, μια καθαρή πρόταση του τύπου «Οι μετακλητοί πρέπει να καταργηθούν» είναι βέβαιον ότι δεν θα συναντήσει πολλούς υποστηρικτές. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι ο μόνος πολιτικός αρχηγός που δεν δίστασε να ζητήσει την πλήρη κατάργηση των μετακλητών ήταν ο Σταύρος Θεοδωράκης από το Ποτάμι. Την ίδια τόλμη δεν έδειξαν όμως οι βουλευτές του κι έτσι από μια ενδεκαμελή κοινοβουλευτική ομάδα, μόλις και μετά βίας, βρέθηκαν 3 για να την υπογράψουν (του αρχηγού συμπεριλαμβανομένου).

Τελευταίο αλλ’ όχι έσχατο: Όσοι επικαλούνται ως λόγο της ύπαρξης των μετακλητών το έλλειμμα εμπιστοσύνης μεταξύ των υπουργών και των «καραβανάδων» της δημόσιας διοίκησης, ψεύδονται. Πόσες πιθανότητες να υποστηριχθεί θα είχε μια πρόταση κατάργησης των προνομίων των αιρετών να προσλαμβάνουν μετακλητούς και την υποκατάστασή τους σ’ αυτό από τα κόμματά τους στα οποία θα περιερχόταν η σχετική χρηματοδότηση;

Ο πραγματικός λόγος της ύπαρξης των μετακλητών είναι η διευκόλυνση κομματικών φίλων και γνωστών, ώστε σε αντιπαροχή της κρατικής επιχορήγησής, να εισφέρουν πολιτική επιρροή και ψήφους στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Άρα, ο λόγος της ύπαρξής τους είναι βαθύτατα πολιτικός. Έχει να κάνει με τον πελατειασμό, το DNA το ελληνικού πολιτικού συστήματος. Γι’ αυτό και η κατάργησή τους θα είναι εξαιρετικά δύσκολη και κοπιώδης.