Tο σημερινό ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ έχει αποκοπεί από την ίδια του την πολιτική και ιδεολογική παράδοση.
Να ασκείς κριτική σήμερα στο ΠΑΣΟΚ ή στο ΚΙΝΑΛ είναι σαν να κλέβεις εκκλησία. Ήρθε κι αυτή η αφίσα βλέπετε, άντε να καταλάβεις τι σκεφτόταν όποιος την εμπνεύστηκε και την έδωσε στην κυκλοφορία. Όχι ότι η αφίσα που την αντικατέστησε ήταν πολύ καλύτερη. Ένα άδειο βήμα ακατανόητου συμβολισμού και το ίδιο σύνθημα, «θα μας βρείτε απέναντι μέσα κι έξω από τη Βουλή». Το άγχος να ανταγωνιστούν τον ΣΥΡΙΖΑ σε αριστεροσύνη βγάζει μάτι. Το αποτέλεσμα φυσικά είναι να παίζουν το παιχνίδι του και μαζί να παίζουν το παιχνίδι της Νέας Δημοκρατίας που κάνει πάρτι με τους ψηφοφόρους του μεσαίου χώρου. Αυτούς που της έδωσαν την αυτοδυναμία και με τους οποίους σήμερα προσπαθεί να αποκτήσει μονιμότερους δεσμούς.
Στο μυαλό της κ. Γεννηματά η αυτονομία του χώρου της κεντροαριστεράς καταλήγει σε μια πολύ απλή συνταγή που φτάνει στα όρια του απλοϊκού: διμέτωπος αγώνας ενάντια στη δεξιά ΝΔ και τον κρυπτοδεξιό ΣΥΡΙΖΑ. Έτσι πιστεύει ότι θα αναδειχθεί το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ στην πραγματική δύναμη της αριστεράς στην Ελλάδα. Καταφέρνει με αυτό τον τρόπο και να δικαιολογεί πολιτικά την «Προοδευτική Συμμαχία» του ΣΥΡΙΖΑ, για να αντιμετωπιστεί η δεξιά, και να διώχνει τους μετριοπαθείς ψηφοφόρους που νιώθουν ανακούφιση με την επιστροφή στην κανονικότητα.
Το πρόβλημα φυσικά είναι βαθύτερο. Το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ της κ. Γεννηματά, απορροφημένο σε τέτοιου είδους τακτικίστικες επιλογές, έχει αφυδατωθεί από ιδέες αλλά έχει διώξει και τα πρόσωπα που θα μπορούσαν να τις υποστηρίξουν. Η σύναξη των εκσυγχρονιστών στο Κορακοχώρι ήταν χαρακτηριστική. Μια συνάντηση που θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι μια επίδειξη δύναμης για την κεντροαριστερά, αντιμετωπίστηκε σαν ένα εν δυνάμει πρώτο βήμα για την συγκρότηση ενός αντίπαλου φορέα. Κάτι τέτοιο είναι τόσο πιθανό όσο και το να βγεις για τσιγάρα και να επιστρέψεις σε 50 χρόνια, για να παραφράσω τον Βαγγέλη Βενιζέλο. Δείχνει ωστόσο σε ποιο βαθμό το σημερινό ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ έχει αποκοπεί από την ίδια του την πολιτική και ιδεολογική παράδοση. Γιατί βέβαια παράδοση δεν είναι οι πανηγυρικοί της 3ης του Σεπτέμβρη και η επίκληση του Ανδρέα. Είναι οι ιδέες και τα πρόσωπα που τις εκφράζουν και σήμερα πια τα στελέχη που έχουν απομείνει δεν είναι σε θέση να το κάνουν.
Και λοιπόν; Ας εκφωνήσουμε τον επικήδειο του ΠΑΣΟΚ να τελειώνουμε. Όπως έγραψε στην Καθημερινή ο Τάκης Παππάς, έχει χάσει όλα εκείνα τα στοιχεία που επιτρέπουν σε ένα κόμμα να μακροημερεύσει. Πολιτική σημαντικότητα και συμπαγή δομή, δηλαδή ηγεσία, στελέχη, οργανώσεις βάσης, πολιτικό πρόγραμμα και ένα θελκτικό γενικό όραμα για την χώρα. Ακόμα κι εκεί που θα μπορούσε να κερδίσει πολιτικά ανταλλάγματα προσφέροντας τις ψήφους του για την αλλαγή του εκλογικού νόμου, προσθέτει, δεν θα το κάνει επειδή οι βουλευτές του δεν λειτουργούν συντεταγμένα και επειδή η επαναφορά της ενισχυμένης αναλογικής δεν συμφέρει ένα μικρό κόμμα.
Έτσι είναι. Το πρόβλημα ωστόσο δεν αφορά μόνο τον εκλογικό νόμο και τι το συμφέρει. Στην πραγματικότητα το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ απορρίπτει συνολικά την λογική ενός κόμματος ρυθμιστή, παραμένει στην λογική ενός ΚΚΕ του κέντρου. Και το κάνει επειδή τα ηγετικά του στελέχη δεν έχουν την αυτοπεποίθηση και την κουλτούρα ενός τέτοιου κόμματος . Ενός κόμματος που δεν φοβάται τις συνεργασίες, δεν φοβάται ότι θα κατηγορηθεί ότι συμπλέει με τον εχθρό και δεν χρειάζεται να είναι «απέναντι» σε κανέναν για να δικαιώνει την ύπαρξή του. Ο εκλογικός νόμος είναι πράγματι μια ευκαιρία για το ΚΙΝΑΛ καθώς ακόμα και στη ΝΔ αναγνωρίζουν ότι πρέπει να είναι πιο αναλογικός χωρίς να οδηγεί σε ακυβερνησία. Ουσιαστικά θα κάνει πιο δύσκολη την αυτοδυναμία και θα υποχρεώνει το πρώτο κόμμα να συνεργαστεί με ένα από τα μικρότερα. Θα κάνει έτσι πολύ πιο σημαντικό τον ρόλο ενός κόμματος το οποίο θα πείσει ότι δεν θα κινηθεί με βάση το μικροκομματικό συμφέρον, ότι θα είναι παράγοντας σταθερότητας. Ένα τέτοιο κόμμα και να επιβιώσει μπορεί και να έχει σημαντικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις. Κυρίως όμως θα είναι χρήσιμο για την χώρα, ένα αντίβαρο στον λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στις δεξιές παλινδρομήσεις της ΝΔ. Το ΚΚΕ του κέντρου πάλι δεν αφορά κανέναν.
