Να γυρίσουν τα γλυπτά του Παρθενώνα; Ο Μάνος Βουλαρίνος απαντά σε μια δύσκολη ερώτηση.
Από τις συζητήσεις και τις δράσεις για τα «εθνικά» θέματα, νομίζω πως οι συζητήσεις και οι δράσεις για τα γλυπτά του Παρθενώνα είναι οι λιγότερο σοβαρές. Ο λόγος γι’ αυτό είναι ότι πρόκειται για συζητήσεις και δράσεις για ένα ζήτημα που, και να λυνόταν, δεν θα άλλαζε σε τίποτα απολύτως τη ζωή των Ελλήνων (πέρα από μια κάποια τριήμερη ψυχολογική ανάταση που θα συνοδευόταν από το αναπόφευκτο τριήμερο κιτς πανηγύρι) αλλά, κυρίως, επειδή δεν υπάρχει καμία περίπτωση να λυθεί, εκτός φυσικά αν το επίσημο Βρετανικό κρατός παραδεχτεί επιτέλους ότι είναι ένα κράτος σπουδαίο μεν, αρχαιοκάπηλων και κλεπταποδόχων δε. Επειδή μια τέτοια αποδοχή όχι μόνον είναι ψυχολογικά αβάσταχτη, αλλά θα οδηγούσε και άλλα θύματα της αυτοκρατορίας να απαιτήσουν τα κλεμμένα και επειδή έτσι πολλές αίθουσες του Βρετανικού Μουσείου θα έμεναν άδειες, μπορούμε μάλλον να αποκλείσουμε οποιαδήποτε πιθανότητα επιστροφής.
Από την άλλη το θέμα των γλυπτών του Παρθενώνα είναι εξαιρετικά βολικό για κάθε Έλληνα πολιτικό που θέλει να ακολουθήσει το παράδειγμα της Μελίνας της Μερκούρη και να πουλήσει λαϊκίστικο πατριωτισμό εκ του απολύτως ασφαλούς: για την κλοπή των γλυπτών δεν ευθύνεται καμία κυβέρνηση και κανένα κόμμα, δεν βαρύνεται καμία παράταξη, η απιθανότητα της επιστροφής διασφαλίζει ότι κανείς δεν θα επιβαρυνθεί με καμία διαχείριση και άρα η απαίτηση για επιστροφή είναι ένας εύκολος τρόπος να δείξεις πόσο πατριώτης είσαι, χωρίς να χρειαστεί να κάνεις ή να διακυνδυνεύσεις απολύτως τίποτα. Κανείς δεν διαφωνεί με την επιστροφή και ο ανταγωνισμός έχει να κάνει μόνο με το ποιανού η φωνή θα σπάσει περισσότερο από τη συγκίνηση και με το ποιός θα βγάλει τους πιο πειστικούς λυγμούς την ώρα που μιλάει για την Καρυάτιδα που της λείπουν οι αδερφές της.
Σε μια (φοβάμαι καταδικασμένη εκ των προτέρων) απόπειρα να σπάσω αυτή τη βαρετή ομοψυχία θα προσπαθήσω να επιχειρηματολογήσω υπέρ της παραμονής των γλυπτών στα χέρια των κλεφτών Βρετανών:
α) οι άνθρωποι που επισκέπτονται την Ελλάδα θα απολαύσουν πολλά δείγματα του πολιτισμού των ανθρώπων που κατοικούσαν στην περιοχή εκατοντάδες χρόνια πριν και τους οποίους μας αρέσει να αποκαλούμε προγόνους. Θα έρθουν, έτσι κι αλλιώς, σε επαφή με τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό και θα θαυμάσουν τα επιτεύγματά του.
Όμως δεν έρχονται όλοι οι άνθρωποι στην Ελλάδα. Κι επειδή καλό είναι να διαφημίζεται ο (αρχαίος) πολιτισμός της και σε όσους δεν μας επισκέπτονται, ίσως να μας συμφέρει να μείνουν στα χέρια των κλεφτών τα κλοπιμαία. Άλλο είναι να έχεις ακούσει για τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό και άλλο να διαπιστώνεις την αξία του καθώς τον βλέπεις τοποθετημένο ανάμεσα στους άλλους σπουδαίους πολιτισμούς. Φανταστείτε το Βρετανικό Μουσείο σαν ένα Hall of Fame των πολιτισμών. Σας φαίνεται καλή ιδέα να μην εκπροσωπείται με κάτι σημαντικό, όπως ας πούμε μια Καρυάτιδα, και η Ελλάδα;
β) Τα γλυπτά στο Βρετανικό Μουσείο λειτουργούν όπως τα κινηματογραφικά τρέιλερ. Είναι το μικρό κομμάτι που ανοίγει την όρεξη για το όλον. Καθόλου απίθανο δεν είναι (και οι συμπολίτες που μιλούν για την δύναμη της τέχνης των γλυπτών φαντάζομαι θα συμφωνήσουν) βλέποντας και θαυμάζοντας κάποιος επισκέπτης τα γλυπτά στο Λονδίνο να επιθυμίσει να έρθει στην πηγή και να ξαναπολαύσει αυτό που απόλαυσε στο Βρετανικό Μουσείο x1000 (φαντάζομαι πως δεν χρειάζεται να εξηγήσω τη διαφορά του να βλέπεις από κοντά ένα έκθεμα με το να το βλέπεις σε φωτογραφία).
γ) και πιο σημαντικό. Αν τα γλυπτα επιστρέψουν στην Ελλάδα θα στερηθούμε θεάματα όπως αυτό:
και ακροάματα όπως αυτό (στο οποίο μπορούμε να απολαύσουμε τους στίχους bring them back in one piece / back to Greece / back to Greece / bring them back if you please):
