Πώς η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού θα υλοποιηθεί από μια δημόσια διοίκηση που το ποσοστό εκείνων που είχαν υπηρεσιακό email δεν ξεπερνά το 30%;
Στις διακοπές μου μίλησα με πολλούς ξένους επισκέπτες της χώρας μας: από διαφορετικά μέρη, διαφορετικές φυλές, διαφορετικές ζωές. Όλοι, όμως, είχαν βρει κατάλυμα, είχαν βγάλει εισιτήριο χρησιμοποιώντας κάποια από τις γνωστές διαδικτυακές πλατφόρμες. Είχαν συγκρίνει δομές, υπηρεσίες και είχαν αξιολογήσει τα σχόλια των άλλων που τις είχαν ήδη χρησιμοποιήσει.
Το διαδίκτυο ήταν ο κοινός αρωγός τους. Ελάχιστοι απ’ αυτούς αναστοχάστηκαν τι είδους αρχιτεκτονική απαιτήθηκε, προκειμένου ένας πολίτης από τη μια άκρη του κόσμου να μπορεί να παίρνει της ίδιας ποιότητας υπηρεσίες με κάποιον από την άλλη. Οι περισσότεροι απολάμβαναν τις διακοπές τους. Και, εν τέλει, καλά έκαναν. Ποιος άλλος μπορεί να είναι ο ρόλος ενός διαμεσολαβητή παρά να σε οδηγεί με ασφάλεια εκεί που εσύ ο ίδιος θες να πας;
Η συσχέτιση των παγκόσμιων αυτών επιτευγμάτων με τις ψηφιακές υπηρεσίες που το δικό μας κράτος παρέχει στους πολίτες του είναι αναπόφευκτη. Κι επειδή η σύγκριση είναι άνιση, έχετε αναλογιστεί τι είναι εκείνο που κάνει τις προσπάθειές μας, εδώ και 30 χρόνια, να είναι «συφοριασμένες σαν των Τρώων»; Οι περισσότεροι από τους ειδικούς υποστηρίζουν ότι αυτό οφείλεται στο ότι ο σχεδιασμός των έργων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης δεν έχει στο επίκεντρό του τους πολίτες αλλά εκείνους που σχεδιάζουν το έργο για τους πολίτες. Το γεγονός αυτό δεν συναρτάται μόνο με οικονομικά ανταλλάγματα ή επενδεδυμένα συμφέροντα αλλά και με μια στρεβλή αντίληψη στρατηγικής. Είναι εκείνη σύμφωνα με την οποία η πραγματικότητα –πραγματική και ψηφιακή– δομείται πυραμιδοειδώς. Όλα (πρέπει να) ξεκινούν από μια κορυφή και να κατευθύνονται, βαθμηδόν, προς τη βάση. Είναι μια συγκεντρωτική αντίληψη ζωής.
Εδώ και δεκαετίες έχουν κατασπαταληθεί στη χώρα μας εκατομμύρια ευρώ για έργα που θα απέδιδαν τα πρωτεία στον πολίτη, υπέρ του οποίου υπάρχουν και ασκούνται, κατά το Σύνταγμα, όλες οι λειτουργίες του κράτους. Εάν εξαιρέσει κανείς μερικές επιτυχημένες εφαρμογές, μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού, η συντριπτική πλειοψηφία των έργων (ου μην αλλά και των σχεδίων, των ρυθμίσεων και των δομών εφαρμογής) ηλεκτρονικής διακυβέρνησης προσέκρουε στην πολιτικο-διοικητική προτεραιότητα μιας συγκεντρωτικής στρατηγικής.
Οι φαραωνικές στρατηγικές τις οποίες, επί δεκαετίες, προκρίναμε, βρίσκονται στον αντίποδα μιας άλλης στρατηγικής: Εκείνης που οδηγεί στην επίτευξη ενός μεγάλου στόχου μέσα από τη διασύνδεση, και μάλιστα χαλαρή, μικρών επιτευγμάτων. Αυτά μπορεί να εξυπηρετούν την ειδικότερη ανάγκη για την οποία δημιουργήθηκαν αλλά, ταυτόχρονα, διασυνδέονται μεταξύ τους προκειμένου να εξυπηρετήσουν κάτι μεγαλύτερο.
Κι ενώ ελπίζαμε ότι με τη νέα διακυβέρνηση θα αλλάζαμε, επιτέλους σελίδα, αυτή επέλεξε να διατηρήσει την ίδια στρατηγική, αναβαθμίζοντας, μόνο, το λεξιλόγιο με το οποίο αυτή, εφεξής, θα περιγράφεται! Στο μέλλον, λοιπόν, δεν θα έχουμε μια ακόμη «στρατηγική» αλλά μια Βίβλο! Και μάλιστα, όχι Βίβλο έργων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης αλλά Βίβλο ψηφιακού μετασχηματισμού!
Σύμφωνα με το άρθρο 49 ν. 4623/19, «η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού επικαιροποιεί και αντικαθιστά την Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική. Η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού εκδίδεται και δημοσιεύεται με απόφαση του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης και περιλαμβάνει τις βασικές αρχές, το πλαίσιο και τις κατευθύνσεις για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της Δημόσιας Διοίκησης, καθορίζει τις ειδικότερες αρχές που διέπουν κάθε οριζόντια ή τομεακή πρωτοβουλία προς τον σκοπό αυτό και ενσωματώνει την καταγραφή όλων των σχετικών διαδικασιών και δράσεων με μετρήσιμους στόχους και μετρήσιμα αποτελέσματα ανά τρίμηνο. Είναι δεσμευτική για όλους τους φορείς του δημόσιου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα, τους οποίους αφορά.
Εφόσον κρίνεται αναγκαίο, η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού μπορεί να αναπροσαρμόζεται κάθε πέντε χρόνια από την έκδοση της, με απόφαση του Υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης».
Το παράδοξο είναι ότι ενώ από την περιγραφή είναι προφανές ότι έχουμε έναν ακόμη υπερ-συγκεντρωτικό σχεδιασμό έργων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται παραπέμπει σε κάτι εντελώς αναντίστοιχο.
Ο όρος ψηφιακός μετασχηματισμός (digital transformation) που χρησιμοποιείται στο κείμενο του νόμου περιλαμβάνει όλες τις αλλαγές που υιοθετεί μια επιχείρηση για να αξιοποιήσει τα πλεονεκτήματα που της προσφέρουν το διαδίκτυο, τα ψηφιακά μέσα και οι νέες τεχνολογίες. Είναι μια συνεχής διαδικασία που δημιουργεί ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις, αλλά απαιτεί εκπαίδευση και υποδομές.
Σύμφωνα με τον δείκτη DESI της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι βασικές τεχνολογίες ψηφιακού μετασχηματισμού είναι:
Μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας
Τεχνολογίες cloud
Ανάλυση δεδομένων
Διαδίκτυο των πραγμάτων
Ρομποτική και αυτοματοποίηση
Tρισδιάστατη εκτύπωση
Tεχνητή νοημοσύνη
Κυβερνοασφάλεια.
Και τώρα ας προσγειωθούμε στην πραγματικότητα. Πώς τα επιτεύγματα που μπορούν να διασφαλίσουν τα προηγούμενα μέσα θα υλοποιηθούν από μια δημόσια διοίκηση στην οποία το ποσοστό εκείνων που είχαν υπηρεσιακό email δεν ξεπερνά το 30%; Πώς θα υλοποιηθούν από μια διοίκηση που εντέλλεται να κρατάει και σε χαρτί ό,τι διακινεί ψηφιακά; Ποιο είναι το σχέδιο μετάβασης;
Άγνοια; Σκοπιμότητα; Φύκια για μεταξωτές κορδέλες;
Σε κάθε περίπτωση, οι λόγοι για τους οποίους η χώρα υστερεί έναντι των ηλεκτρονικά αναπτυγμένων δεν είναι ούτε οικονομικός ούτε τεχνικός ούτε, καν, πολιτισμικός. Είναι πολιτικός και, μάλιστα, κομματικός (πελατειακός). Είναι η εμπεδωμένη αντίληψη και πολιτική πρακτική ότι, πρώτα, πρέπει να διασφαλίσουμε τα του οίκου μας, και, στη συνέχεια, βλέπουμε εάν κάτι μπορεί να προκύψει και για τους πολίτες.
Όσο αυτές οι αντιλήψεις και πρακτικές επαναλαμβάνονται τότε το όραμα μιας Booking.com για το δημόσιο θα απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο!
13°
