Πανελλαδικό καψόνι

Aν η Ελλάδα ήταν μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα θα είχε και ένα άλλο εκπαιδευτικό σύστημα και ένα ανάλογο με αυτό σύστημα επιλογής των φοιτητών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ένα σύστημα που θα υπηρετούσε τον βασικό στόχο κάθε χώρας. Την παραγωγή ολοκληρωμένων νέων επαγγελματιών έτοιμων να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην πατρίδα και τον κόσμο ώστε να συμβάλουν στην παραγωγή πλούτου και να εξασφαλίσουν την προσωπική τους ευημερία. Αλλά επειδή η Ελλάδα είναι αυτή που ξέρουμε, έχει και τα πανεπιστήμια και τις πανελλαδικές εξετάσεις που της αξίζουν. Ευτυχώς χιλιάδες απόφοιτοι σε πείσμα της εθνικής μιζέριας καταφέρνουν και μεγαλουργούν. Ο δημιουργικός ατομισμός σώζει. 

Οι «πανελλαδικές» είναι τόσο σημαντικές και απαιτητικές και πολυέξοδες και ψυχοφθόρες και ό,τι άλλο βάζει ο νους σου επειδή σου δίνουν επάγγελμα. Μπήκες; Ε τότε θα βγεις με πτυχίο, εκτός και αν δεν θέλεις. Αλλά πρέπει να μη θέλεις πολύ, δηλαδή να το παρατήσεις και να κάνεις άλλα πράγματα. Τώρα το πότε θα το πάρεις είναι μια άλλη υπόθεση. Όπως και μια άλλη υπόθεση είναι η ποιότητα του χαρτιού που θα πάρεις. Ευτυχώς υπάρχουν σχολές πολλών ταχυτήτων και ποιοτήτων οπότε ο καθένας και η καθεμιά κάνουν το κουμάντο τους. Νησίδες αριστείας λάμπουν σαν διαμάντια μέσα στο εθνικό μπάχαλο.  

Αν η Ελλάδα ήταν μια άλλη χώρα τα συστήματα αξιολόγησης κάθε εκπαιδευτικής βαθμίδας θα ήταν σοβαρά μελετημένα και εξ ορισμού αξιόπιστα και αδιάβλητα ώστε να μη χρειάζεται να καταφεύγουμε στο δαιδαλώδες και σχεδόν αστυνομικό σύστημα των «εισαγωγικών εξετάσεων» που όλοι ξέρουμε. Ας ονειρευτούμε, λοιπόν.

Τελειώνει κάποιος(α) το Γενικό ή το Επαγγελματικό Λύκειο. Δίνει εξετάσεις στο σχολείο του και παίρνει το Εθνικό Απολυτήριο (ΕΑ) του ανάλογου λυκείου. Φυσικά και ο βαθμός πρέπει να είναι από 10 και πάνω με άριστα το 20. Πώς; Εξετάζεται γραπτά στα μαθήματα ειδικότητας της κατεύθυνσης που έχει παρακολουθήσει αλλά και σε κάποια μαθήματα άλλων κατευθύνσεων σε χαμηλότερο επίπεδο. Για παράδειγμα, ο υποψήφιος των θετικών επιστημών εκτός από μαθηματικά, φυσική, χημεία, πληροφορική δίνει και ιστορία ή κοινωνιολογία, το λεγόμενο και «κόντρα μάθημα». Για να υπάρχει ο ίδιος βαθμός δυσκολίας λειτουργεί Τράπεζα Θεμάτων με ένα τμήμα ανοικτό στο κοινό και ένα άλλο κλειστό. Τα θέματα επιλέγονται τυχαία και από τα δύο τμήματα της Τράπεζας, μέσω internet, με ευθύνη των διδασκόντων του κάθε σχολείου. Αν σημειωθεί και αποδειχθεί λαθροχειρία οι υπεύθυνοι διδάσκοντες και ο διευθυντής του σχολείου απολύονται αμέσως.

Ποιος διορθώνει τα γραπτά; Θα έλεγα οι καθηγητές του σχολείου αλλά θα σας φανεί αστείο και πολύ ιδανικό. Οk. Μια επιτροπή πιστοποιημένων βαθμολογητών που μπορούν να μην είναι καν δημόσιοι υπάλληλοι. Έρχονται στο σχολείο και εντός αυτού διορθώνουν σε μια δυο μέρες τα γραπτά με τα σφραγισμένα ονόματα και παραδίδουν τις βαθμολογίες. Οι μαθητές της Γ΄ τάξης του κάθε λυκείου, σήμερα δεν ξεπερνούν τους 100.

Τα Νέα Ελληνικά δεν εξετάζονται. Δεν υπάρχει λόγος, αφού για να πάρει κάποιος το Εθνικό Απολυτήριο θα πρέπει να έχει πάρει προηγουμένως, σε κάποια τάξη του λυκείου, το Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας, όπως παίρνει το Lower ή το Proficiency για την Αγγλική γλώσσα κλπ. Ο γενικός βαθμός του ΕΑ διαμορφώνεται από τις γραπτές εξετάσεις της Γ΄ τάξης αλλά μπορεί να συμμετέχουν και με κάποιο ποσοστό κάποια μαθήματα της Β΄ τάξης που προφανώς έχουν εξεταστεί με τον ίδιο τρόπο. Έτσι απλά ο απόφοιτος του λυκείου έχει στα χέρια του το Εθνικό Απολυτήριο και το πιστοποιητικό γλωσσομάθειας της Ελληνικής ώστε να συνεχίσει την καριέρα του. Σε αυτά μπορεί να επισυνάψει και όποια άλλα πτυχία, ξένων γλωσσών, μουσικής, γυμναστικής, πολεμικών τεχνών κ.λπ. έχει αποκτήσει μέχρι τότε και με αυτά συγκροτεί τον προσωπικό του φάκελο. Με αυτόν ανά χείρας χτυπά τις πόρτες έως και τριών τμημάτων ή σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Η κάθε πανεπιστημιακή σχολή ή το κάθε τεχνολογικό ίδρυμα έχοντας καθορίσει εκ των προτέρων τόσο τον αριθμό όσο και τα κριτήρια με τα οποία θα επιλέξει τους φοιτητές του  κρίνει το φάκελο του κάθε υποψήφιου, αξιοποιεί και το εργαλείο της συνέντευξης και επιλέγει. Υποτίθεται ότι σαν Ίδρυμα που αξιολογείται και χρηματοδοτείται τόσο από το κράτος όσο και από την αγορά με βάση και την ποιότητα των αποφοίτων του, θα επιλέξει τους καλύτερους από αυτούς και αυτές που θα χτυπήσουν την πόρτα του. Για να προλάβω ενστάσεις, υποψίες διαπλοκής κ.λπ.  επαναλαμβάνω ότι ονειρευόμαστε. Ζούμε σε μια άλλη Ελλάδα. Να σημειώσω ότι ο αριθμός των φοιτητών πρέπει να είναι ανάλογος του αριθμού των διδασκόντων και σχετικός των εγκαταστάσεων, αναλογία την οποία ελέγχει κάποια Αρχή.

Αλλά το όνειρο δεν τελειώνει με την εισαγωγή. Τώρα μόλις αρχίζει. Διότι ο φοιτητής και η φοιτήτρια παρακολουθούν υποχρεωτικά εργαστήρια και παραδόσεις χτυπώντας κάρτα και πρέπει στο τέλος της κάθε χρονιάς να έχουν περάσει όλα τα μαθήματα σε δύο εξεταστικές περιόδους, Ιουνίου και Σεπτεμβρίου, για να συνεχίσουν στο επόμενο έτος. Αν όχι διαγράφονται από τη συγκεκριμένη σχολή, ή τους προτείνεται να συνεχίσουν σε κάποια άλλη σχετική, προφανώς υποδεέστερη, εξασφαλίζοντας κάποια μαθήματα. Δηλαδή ούτε άπειρος χρόνος σπουδών ούτε ν+1, ν+2, ν+3 κλπ. Απλά, ν. Όπως σε πολλά μέρη του κόσμου, ίσως και λιγότερο προηγμένα από το δικό μας. Αλλά πιο σοβαρά.

Η απόκτηση πτυχίου δεν εξασφαλίζει αυτομάτως και επαγγελματικά δικαιώματα. Θα πρέπει να δοθούν κάποιες εξετάσεις στα οικεία επιμελητήρια και νομικά πρόσωπα, μιας και το κάθε πτυχίο οδηγεί σε περισσότερα από ένα επαγγέλματα. Αν έχεις πτυχίο Χημείας και θέλεις να σταδιοδρομήσεις ως εκπαιδευτικός της δευτεροβάθμιας τότε χρειάζεσαι και παιδαγωγική επάρκεια την οποία αποκτάς αφού πάρεις ανάλογα μαθήματα μέσα στη σχολή και για την οποία δίνεις και εξετάσεις σε μια οικεία ανεξάρτητη αρχή. Αν θες όμως να δουλέψεις στη βιομηχανία χρειάζεται άλλη πιστοποίηση.  

Φυσικά ένας απόφοιτος επαγγελματικού λυκείου δεν θα έχει καμία τύχη αν υποβάλει το φάκελό του στην Ιατρική σχολή ή στο Φυσικό τμήμα. Και είναι λογικό, μιας και δεν θα καλύπτει με βάση τα μαθήματα που έχει διδαχθεί τις απαιτήσεις αυτών των σχολών. Μπορεί όμως να επιλέξει τη νοσηλευτική, την εργοθεραπεία, την αισθητική ή κάποια τεχνολογικά ιδρύματα, ηλεκτρομηχανικών, ανάλογα με την ειδικότητα που αντιστοιχεί στο απολυτήριό του. Δεν καταλαβαίνω πώς ο απόφοιτος ΕΠΑΛ μπορεί να εγγραφεί στο Φυσικό Τμήμα σύμφωνα με τις καινοτομίες του νόμου Γαβρόγλου. Δεν είναι απλά παρωδία είναι εξαπάτηση.

Το μοντέλο που ονειρεύομαι, ίχνη του οποίου περιέγραψα, συνομιλεί με την πολυπόθητη αυτονομία των ιδρυμάτων κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης, εξασφαλίζοντας τόσο την αξιοπιστία όσο και το αδιάβλητο

Το μοντέλο που ονειρεύομαι, ίχνη του οποίου περιέγραψα, συνομιλεί με την πολυπόθητη αυτονομία των ιδρυμάτων κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης, εξασφαλίζοντας τόσο την αξιοπιστία όσο και το αδιάβλητο, χωρίς υστερίες αλλά με την αυστηρή ποινή της απόλυσης, πέρα από τις ποινικές ευθύνες, για όποιον παρανομεί. Διακρίνεται φυσικά από μια ένταση εργασίας των φοιτητών, αλλά πως θα μπορούσε να είναι αλλιώς σε μια μικρή χώρα χωρίς μεγάλο φυσικό πλούτο που θέλει να καινοτομεί, να παράγει και να αναπτύσσεται.

Καταλαβαίνω ότι τα πανεπιστήμια λειτουργούν εδώ και πολλά χρόνια έτσι ώστε να προετοιμάζουν τους αυριανούς ταγούς της σοσιαλιστικής επανάστασης, αλλά κάποια στιγμή πρέπει να ενηλικιωθούμε ως χώρα. Ήδη οι νέες και οι νέοι έχουν ξεπεράσει σε σοβαρότητα το γερασμένο κράτος και γι' αυτό βλέπουμε ένα σημαντικό ποσοστό των αποφοίτων μας να προοδεύει σε πολύ πιο ανταγωνιστικά περιβάλλοντα. Το ζητούμενο είναι να ενταχθούν ως κανόνες, ο ορθολογισμός, ο επαγγελματισμός, η καινοτομία και η αριστεία. Το σύστημα έχει ενσωματώσει τη λογική της λιγότερης προσπάθειας και είναι ανελαστικό σε δραστικές μεταρρυθμίσεις. Κανείς από όσους ζουν σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος για το μέλλον. Αλλά δεν παύει να ελπίζει.