Αντικαπνιστικός νόμος, η υπέροχη επανάσταση μιας ώριμης Ελλάδας

Μάιος του 2010. Ένα ετερόκλητο πλήθος κάθε λογής νομικών, από νεαρούς φοιτητές μέχρι κορυφαίους συνταγματολόγους, γευματίζει σε κάποια εξοχική ταβέρνα έξω από το Κρούσεβο, μια ορεινή πόλη της σημερινής Βόρειας Μακεδονίας. Λίγο ώρες νωρίτερα, είχαμε παρευρεθεί στην ανέγερση τιμητικής πλακέτας στο σπίτι που γεννήθηκε ο εμβληματικός Αλέξανδρος Σβώλος στο πλαίσιο ενός εξαιρετικού συμποσίου του Ομίλου «Αριστόβουλος Μάνεσης».

Το… μενού της συζήτησης ήταν φυσικά πολιτικό, μιας και λίγες εβδομάδες πριν ο Γιώργος Παπανδρέου είχε ανακοινώσει από το Καστελόριζο την προσφυγή της Ελλάδας στον έκτακτο μηχανισμό στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Αναζητώντας μια θετική είδηση στην δύσκολη επικαιρότητα εκείνης της εποχής, ένας εκ των συνδαιτημόνων αναφέρεται κολακευτικά στην επιμονή του τότε πρωθυπουργού για την εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου αλλά η αισιοδοξία του αναχαιτίζεται άμεσα από τους υπόλοιπους: αυτό αδερφέ στην Ελλάδα δεν πρόκειται να γίνει ποτέ. Δευτερόλεπτα μετά, ένας σερβιτόρος πλησιάζει ενοχλημένος στο τραπέζι μας και ζητά από τους καπνιστές της παρέας να περάσουν αμέσως έξω, μιας και το κάπνισμα δεν επιτρέπεται εντός του εστιατορίου!

Παρά τον έντονα σουρεαλιστικό χαρακτήρα της, η σκηνή αυτή είναι απόλυτα αληθινή, όσο και περιγραφική της μακρόχρονης αποτυχίας της χώρας μας να ακολουθήσει το διεθνές παράδειγμα. Όχι τυχαία, σχεδόν δέκα χρόνια μετά, όλα πρέπει να ξεκινήσουν ξανά από την αρχή. Προς τιμήν του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου ότι όταν αναφέρεται στην ανάγκη εφαρμογής του αντικαπνιστικού νόμου, το εννοεί και θα αγωνιστεί για αυτό. Ήδη η σχετική εγκύκλιος εστάλη από το Υπουργείο Υγείας στο σύνολο των φορέων του Δημοσίου και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Σε αντίθεση με τον Γιώργο Παπανδρέου που είχε απέναντί του μια κοινωνία απρόθυμη να περιορίσει μια από τις αγαπημένες της βλαβερές συνήθειες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει απέναντί του μια κοινωνία που μοιάζει να έχει μάθει από τα λάθη της. Υπό τον σαφή τίτλο «Η κοινωνία γυρνάει την πλάτη στην «τσιγαρίλα», τολμήστε!», τον Ιανουάριο του 2018 σε αυτήν εδώ την στήλη είχαν παρατεθεί στοιχεία από μετρήσεις της κοινής γνώμης που έδειχναν ότι οι συνθήκες για την εφαρμογή της αντικαπνιστικής νομοθεσίας είχαν ωριμάσει. Το 83,8% των ερωτηθέντων θεωρούσαν «πολιτισμική υποβάθμιση» τη μη εφαρμογή του νόμου και το 76,1% δήλωναν θυμωμένοι για το γεγονός ότι η Ελλάδα αποτελεί τη μόνη χώρα της Ε.Ε η οποία επιτρέπει το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-Ανεξαρτήτων Ελλήνων αγνόησε την μεταστροφή της ελληνικής κοινωνίας εναντίον της «τσιγαρίλας» και δεν έδειξε την παραμικρή βούληση για την εφαρμογή του νόμου. Αντιθέτως, κορυφαία εκπρόσωποι της όπως ο Παύλος Πολάκης και Ρένα Δούρου μας πρόσφεραν δυο εκ των χυδαιότερων στιγμών χαϊδέματος των καπνιστών. Με την ιδιότητα του αναπληρωτή υπουργού Υγείας, ο Παύλος Πολάκης άναψε τσιγάρο (!) σε συνέντευξη Τύπου και στη συνέχεια επιτέθηκε στον αρμόδιο Επίτροπο της Ε.Ε ενώ η Ρένα Δούρου παρέθεσε ως σχόλιο «περί αντικαπνιστικού» μια φωτογραφία της καπνίστριας Μελίνας Μερκούρη, η οποία έφυγε από τη ζωή λόγω καρκίνου στον πνεύμονα. Ευτυχώς για τον τόπο, τέτοιες εκφράσεις πολιτικού πρωτογονισμού μοιάζουν να έχουν ήδη βρει την θέση που τους αναλογεί στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας.

Σήμερα, η πλήρης εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου μοιάζει να αποτελεί ακριβώς εκείνο το είδος της υπέροχης επανάστασης που έχει ανάγκη η ελληνική κοινωνία για να αποδείξει στον ίδιο της τον εαυτό ότι προχωράει στα μπροστά. Αν σήμερα καταφέρουμε αυτό που 10 χρόνια έμοιαζε αδύνατο να εφαρμοστεί «στην Ψωροκώσταινα», αύριο θα διαθέτουμε την αυτοπεποίθηση να πετύχουμε ακόμα πιο πολλά.

Ποτέ πριν το λιτό γνωμικό «κάλλιο αργά παρά ποτέ» δεν έμοιαζε πιο ελκυστικά πειστικό από ό,τι σήμερα.