Η συλλογή των 58 (όχι στο σφυρί)

Η πρώτη συνάντηση στην Αθήνα ήταν μαζική και πανηγυρική. Ίσως επειδή ήταν περισσότερο μαζική απ’ ότι περίμεναν όλοι, να ήταν και τόσο έντονες οι αντιδράσεις που ακολούθησαν. Φάνηκε ότι υπάρχει ζήτηση. Τώρα μένει να αποδειχτεί απ’ τη μεριά των 58 ότι μπορούν να ανταποκριθούν σ’ αυτή τη ζήτηση με την προσφορά που χρειάζονται οι περιστάσεις.

Η αναγκαιότητα ενός σχήματος μεταξύ της κεντροδεξιάς και της συντηρητικής Αριστεράς δεν χρειαζόταν μια εκδήλωση για να φανεί. Ούτε καν τις δημοσκοπήσεις που το επισημαίνουν. Αρκεί η ιστορία και η κοινή λογική. Σε μια χώρα που οδηγείται σε πόλωση βασισμένη σε εμφυλιοπολεμικά στρατόπεδα, η ανάγκη ενός πόλου που θα αλλάξει το κλίμα είναι προφανής. Την επισημαίνουν ακόμα και οι πιο διορατικοί του Σύριζα, οι οποίοι βλέπουν με άγχος ένα πολιτικό σκηνικό με κερδισμένους τον Σύριζα και τη Χρυσή Αυγή.

Οι αντιδράσεις για την κίνηση των 58, όχι τυχαία, αντί να εστιαστούν στο περιεχόμενο, εξαντλήθηκαν στις διαδικασίες. Και είναι κρίμα, γιατί το πραγματικά νέο, το «αντισυστημικό» θα τολμούσα να πω, αν δεν είχε τόσο γελοιοποιηθεί η λέξη, είναι το περιεχόμενο, όπως φάνηκε από τα κείμενα της διακήρυξης αλλά και τις πολιτικές θέσεις που μέχρι σήμερα έχουν εκφράσει μεμονωμένα.

Τι λένε οι 58; Λένε σχηματικά ότι η Ελλάδα πρέπει να αλλάξει όχι γιατί έχουμε χρεοκοπήσει, όχι γιατί μας το επέβαλαν οι δανειστές, γιατί μας ανάγκασε η τρόικα, αλλά γιατί το προηγούμενο μοντέλο είχε εξαντλήσει τις δυνατότητές του εδώ και καιρό. Γιατί ήταν ήδη πριν τη χρεοκοπία αντιπαραγωγικό, κοινωνικά άδικο, διαβρωμένο, κατέρρεε.

Οι 58 δεν νοσταλγούν το παρελθόν, όπως όλοι, αντίθετα είναι απέναντι στον κρατισμό, τις πελατειακές σχέσεις, το συντεχνιασμό, τον ελληνικό ληστρικό μικροκαπιταλισμό των κομματικών επιχειρήσεων, της κρατικής γραφειοκρατίας, των οργανωμένων συμφερόντων και των προστατευόμενων συντεχνιών. Λένε δηλαδή κάτι αντίθετο από όλο το πολιτικό σύστημα, ξεπερνάνε τις κατασκευασμένες αντιθέσεις μνημόνια-αντιμνημόνια και τρόικες-αντιτρόικες. Αν εστιάζαμε στο περιεχόμενο, τότε θα γινόταν αμέσως φανερό ποιοι περιλαμβάνονται στο νέο σχήμα και ποιοι όχι, και δεν θα συζητούσαμε για κομματικές καταγωγές και ταμπέλες.

Οι αντιδράσεις από τους άλλους πολιτικούς χώρους είναι αναμενόμενες και τόσο υποκριτικές στην πλειοψηφία τους, που γίνονται αδιάφορες. Εξανίστανται στη συμμετοχή του Πασόκ αυτοί που συνεργάζονται με το βαθύ Πασόκ ήδη. Στην πραγματικότητα η κρίσιμη αντίθεση που επαναλαμβάνεται είναι η ίδια που αντιμετώπιζε το Πασόκ στο εσωτερικό του, αλλά και όλη η κοινωνία: Μεταρρυθμίσεις και εκσυγχρονισμός εναντίον Καθυστέρησης. Η Μαριλίζα και η Λούκα μπορούν να πηγαίνουν στον Σύριζα και ο Καστανίδης κι ο Μιχελογιαννάκης στη ΔΗΜΑΡ και μετά στον Σύριζα, οι βουλευτές της ΝΔ να πηγαινοέρχονται στους Ανεξάρτητους Έλληνες, οι βουλευτές των οποίων να φλερτάρουν με τον Σύριζα, και ο γραμματέας της ΔΑΚΕ να καλεί στην καταψήφιση της κυβέρνησής του, γιατί ακριβώς η κύρια αντίθεση ξεπερνάει τις κομματικές γραμμές. Αυτό το ξεκαθάρισμα ανάμεσα στους υποστηρικτές του χρεοκοπημένου συστήματος και στους μεταρρυθμιστές του, το πολιτικό σύστημα, παρ’ όλο που προσπαθεί, δεν θα μπορέσει να το αποφύγει.

Οι άλλες αντιδράσεις, όσων βρίσκονται στο χώρο της μεταρρυθμιστικής παράταξης, είναι πιο ενδιαφέρουσες και αναπόφευκτες. Συζητάμε πολύ επί της διαδικασίας γιατί η τελική πράξη του δράματος προς τη μια ή την άλλη κατεύθυνση έχει πλησιάσει και ό,τι είναι να γίνει πρέπει να γίνει σύντομα. Οι άλλες προτάσεις για την ανασύσταση του μεταρρυθμιστικού πόλου έχουν αρκετές σωστές επισημάνσεις και άλλα τόσα ντεζαβαντάζ. Όπως, άλλωστε, και η πρόταση των 58.

Δεν συζητάω φυσικά για όλες αυτές τις θεωρίες που ακούγονται κάθε μέρα για το αν πρέπει να συμμετέχουν πολιτικοί ή μόνο πολίτες, αν πρέπει να είναι κάτω των 40 ή αφήνουμε και κανέναν μεγαλύτερο αρκεί να μικροδείχνει, αν ο αρχηγός πρέπει να είναι νέος, ψηλός και με θεληματικό πιγούνι, και αν η ηθών police συγχωρεί όσους συμμετείχαν σε κυβερνήσεις, ή ήταν πρώην βουλευτές Πασόκ ή και ΔΗΜΑΡ ή οτιδήποτε άλλο παιδιάστικο ακούγεται.

Αλλά για τις προτάσεις που διατυπώνουν κάποιοι για νέα παράταξη χωρίς σύνδεση με τα παλιά κόμματα του χώρου. Μπορώ να επιχειρηματολογήσω μια ώρα υπέρ και άλλη μια κατά. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι μερικές φορές τα προβλήματα τα λύνει η ζωή. Αν υπήρχε μια πρόταση τόσο ισχυρή θα είχε ήδη γίνει, θα το είχαμε καταλάβει. Συζητήθηκαν τα πάντα και αυτό που μπορούσε η κοινωνία μας να κάνει τη συγκεκριμένη στιγμή ήταν η συνάθροιση των 58. Και ήδη αυτό θεωρείται κατόρθωμα. Γιατί, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, οι 58 είναι από τα καλύτερα μυαλά που έχουμε σ’ αυτή τη χώρα, η πορεία τους ήταν ανεξάρτητη και εκτός μηχανισμών και γι’ αυτό ακριβώς είναι ανέστιοι. Το σημαντικότερο όμως απ’ όλα, έδωσαν πολιτική υπόσταση επιτέλους σε ένα υπαρκτό πολιτικό ρεύμα, μεταρρυθμιστικό, που μέχρι τώρα δεν υπήρχε ως σημείο αναφοράς στο πολιτικό σύστημα.

Γι’ αυτούς τους λόγους είναι ανοησία οι εσωτερικές διαμάχες και οι πικρές κουβέντες ανάμεσα σε όσους βρίσκονται στον ίδιο χώρο, αλλά με διαφορετικές προτάσεις επί της διαδικασίας. Ακόμα κι αν δεν συμφωνούν στον τρόπο, είναι σύμμαχοι. Αν όλοι το εννοούν, η πραγματικότητα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα τους φέρει κοντά. Αυτή άλλωστε πρέπει να είναι η επιδίωξή τους. Σε μια χώρα που το 30% των πολιτών πιστεύουν ότι τους ψεκάζουν, που τρίτο κόμμα είναι οι ναζί και η αξιωματική αντιπολίτευση δεν είναι σίγουρη ολόκληρη αν στη δημοκρατία υπάρχει και «καλή βία», είναι ακατανόητη η πολυτέλεια του face control πολιτικών για να μείνουν μόνο οι «άφθαρτοι»…

Το πού θα πάει το πράγμα κανείς δεν το ξέρει. Γιατί πραγματικά η κίνηση των 58 έχει ένα πρόβλημα. Το αντίθετο απ’ ό,τι την κατηγορούν: Ο σαφής μεταρρυθμιστικός της προσανατολισμός υπερβαίνει τα κόμματα του χώρου. Και η κίνησή τους θα είναι επωφελής και θα ξεμπλοκάρει το πολιτικό σύστημα, αν η νέα σύνθεση είναι κάτι πιο προοδευτικό από το Πασόκ και τη ΔΗΜΑΡ, έστω και μαζί. Έτσι κι αλλιώς, οι υπόλοιποι βιάζονται να πάνε στον Σύριζα και τη ΝΔ, οπότε μπορεί να λύσει και έτσι η ζωή τα προβλήματα.

Θα επιτύχει τέτοιους στόχους η κίνηση των 58; Κανείς δεν ξέρει. Αλλά αυτό είναι και η γοητεία της. Το ότι είναι work in progress. Πόσες φορές βλέπουμε στην πολιτική κάτι που δεν ξέρουμε από την αρχή τι θα γίνει; Το πού θα φτάσει όμως θα εξαρτηθεί από αυτούς που θα συμμετάσχουν στη δημιουργία και όχι από όσους παρακολουθούν με δυσπιστία.

Από αυτοεκπληρούμενες προφητείες έχουμε χορτάσει σ’ αυτή τη χώρα. Καιρός είναι να διαψευσθεί και καμία.