Η πιο επιτακτική αλλαγή στην Παιδεία είναι η αλλαγή ύλης

Ούτε είμαι ούτε έχω την ψυχοσύνθεση εφήβου και δεν βγάζω λεφτά κολακεύοντας εφήβους ή όσους έχουν ψυχοσύνθεση εφήβου και συνεπώς οι αλλαγές που θέλει να κάνει στην παιδεία η Νίκη η Κεραμέως μου φαίνονται μια χαρά. Από την κατάργηση του ασύλου μέχρι τη λειτουργία πρότυπων σχολείων, όλες οι εξαγγελίες της υπουργού της Παιδείας έχουν αυτό που συνήθως λείπει από εμμονικούς και ιδεολόγους: λογική και τη βεβαιότητα πως αν στο 1 προσθέσουμε άλλο 1 τότε το αποτέλεσμα δεν θα είναι όποιο μας γοητεύει ή ικανοποιεί τις ψυχολογικές μας ανάγκες, αλλά 2.

Από τις αλλαγές αυτές όμως λείπει εκείνη που νομίζω πως θα ήταν η πιο σημαντική. Λείπει η αλλαγή που θα χτυπήσει την αρρώστια και όχι τα συμπτώματά της και θα διασφαλίσει ότι ο παραλογισμός δεν κάνει απλώς ένα διάλειμμα για να τραβήξει ξανά προς τη δόξα. Λείπει η αλλαγή που είναι απαραίτητη προκειμένου η κοινωνία να οχυρωθεί και να προφυλαχθεί από τους παπατζήδες λαϊκιστές που συνεχώς πληθαίνουν.

Η αλλαγή στη διδακτέα ύλη της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Ενας από τους πρακτικούς λόγους που οι παπατζήδες λαϊκιστές βρίσκονται, σχεδόν παντού στη Δύση, σε άνοδο είναι η άγνοια των πολίτων για το πώς λειτουργεί ο κόσμος γύρω τους και κυρίως για το πώς λειτουργεί η οικονομία (για τους ψυχολογικούς λόγους τα έχουμε πει και στο παρελθόν). Η γνώση που έχουν οι περισσότεροι για το πώς, για παράδειγμα,  λειτουργούν οι τράπεζες δεν απέχει πολύ από τις αφίσες προπαγάνδας του μεσοπολέμου στις οποίες οι τραπεζίτες ήταν είτε κοιλαράδες που έριχναν εργαζόμενους στη μηχανή του κιμά ή καμπούρηδες με γαμψή μύτη και σατανικό χαμόγελο που έτριβαν τα χέρια τους την ώρα που κατάστρωναν τα καταστροφικά για την ανθρωπότητα σχέδιά τους.

Στο σχολείο οι μαθητές περνούν ώρες συγκεντρώνοντας γνώσεις που πια βρίσκονται ένα πληκτρολόγιο και μια σύνδεση μακριά, γνώσεις που πριν από 50 χρόνια ίσως να μην ήταν εύκολο να αποκτήσουν αλλιώς, αλλά στον 21ο αιώνα η ένταξή τους σε εκπαιδευτικά προγράμματα είναι εντελώς περιττή. Την ίδια στιγμή, δεν μαθαίνουν απολύτως τίποτα για τη ζωή την οποία ως ενήλικες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν. Οι μαθητές βγαίνουν από τα σχολεία σε αυτόν τον κόσμο με περίπου τα ίδια εφόδια που είχαν οι μαθητές πριν από πολλές δεκαετίες, πράγμα που τους κάνει εύκολη λεία για τους κήρυκες του λαϊκισμού, της ανευθυνότητας και της ανοησίας που καραδοκούν περιμένοντας τη νέα φουρνιά θυμάτων.

Μου φαίνεται εντελώς παλαβό (και σίγουρα εξαιρετικά επικίνδυνο) το ότι εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές, τελειώνοντας το σχολείο, γνωρίζουν να λύνουν πολύπλοκες ασκήσεις μαθηματικών, έχουν αποστηθίσει εκατοντάδες σελίδες ιστορίας (δηλαδή γνώσεις που αρκεί ένα κλικ για να τις βρεις), έχουν μάθει να γράφουν πολυσέλιδα τίποτα γεμάτα κλισέ μπούρδες, αλλά στην οικονομία (στην κινητήρια δύναμη του κόσμου δηλαδή) οι γνώσεις τους κυμαίνονται από τα πολύ βασικά μέχρι τα μαύρα μεσάνυχτα.

Και δεν είναι μόνο η οικονομία.

Από το δίκαιο μέχρι τις μηχανές των οχημάτων που χρησιμοποιούν και από τη λειτουργία του εμπορίου μέχρι την τεχνολογία, οι απόφοιτοι των λυκείων της χώρας δεν ξέρουν τίποτα για όλα όσα τους περιβάλλουν και καθορίζουν τη ζωή τους. Τίποτα που να είναι απολύτως χρήσιμο και πολλά που είναι τόσο άχρηστα, ώστε μετά από μερικά χρόνια να έχουν ξεχαστεί εντελώς.

Φίλες, φίλοι και οι υπόλοιποι, βρισκόμαστε στο 2019. Κάθε εγκυκλοπαιδική γνώση βρίσκεται κλάσματα του δευτερολέπτου μακριά από το κινητό μας. Αυτό που χρειαζόμαστε, αυτό που χρειάζονται οι μαθητές, είναι η γνώση του τι και γιατί συμβαίνει γύρω τους. Είναι η γνώση του πώς λειτουργεί ο κόσμος στον οποίο θα ζήσουν και θα εργαστούν. Είναι πιο σημαντικό να ξέρεις τη διαφορά παθητικού και ενεργητικού από οποιαδήποτε πρωτεύουσα οποιασδήποτε χώρας. Είναι πιο σημαντικό να μην μπορεί να σε κοροϊδέψει κανένας απατεώνας πουλώντας σου άλλους κόσμους και λεφτόδεντρα παρά να ξέρεις πότε ακριβώς έγινε η μάχη του Πέτα. Και πια η εποχή, χάρη στην ευκολία πρόσβασης σε όλες τις υπόλοιπες γνώσεις, δίνει τη δυνατότητα στο σχολείο να αφιερωθεί σε αυτά που είναι απολύτως απαραίτητα ως γνώσεις και για τα οποία δεν αρκεί μια αναζήτηση στο ίντερνετ. Και να τα διδάξει στους μαθητές, όχι απλώς να τους ενημερώσει για την ύπαρξή τους.

Αλλά δυστυχώς αυτή η αλλαγή δεν φαίνεται να γίνεται και οι μαθητές θα συνεχίσουν να συλλέγουν γνώσεις που δεν χρειάζεται να συλλέγουν (γιατί μπορούν να τις βρουν παντού και πάντα) ή γνώσεις που δεν θα τις χρειαστούν ποτέ και δεν θα έχουν ιδέα για τα βασικά του κόσμου στον οποίο θα ζήσουν. Και μπράβο τους και καλή τους τύχη.