Γυάλινο ταβάνι: Για την ισότιμη συμμετοχή των φύλων στα κοινά

Η ισότιμη συμμετοχή των φύλων στα κοινά δεν είναι απλώς θέμα νομοθεσίας αλλά και θέμα οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας όλων των πολιτών. Ωστόσο, η πολιτική κουλτούρα μας δεν βοηθά τις γυναίκες που το επιθυμούν και έχουν ασφαλώς τα απαραίτητα προσόντα να ενσωματώνονται και να προχωρούν σε ηγετικές θέσεις στον ίδιο βαθμό που το καταφέρνουν οι άντρες ομόλογοί τους.

Η πολιτική υποεκπροσώπηση των γυναικών στη χώρα μας παραμένει γεγονός. Το 2015 οι γυναίκες που κατέλαβαν υπουργικές θέσεις στην Κυβέρνηση Σύριζα ήταν 7 σε μία κυβερνητική ομάδα που αριθμούσε 46 άντρες και το 2019 στην Κυβέρνηση που μόλις σχημάτισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχουμε 5 μόλις γυναίκες και 46 άντρες.

Το γεγονός σχολιάστηκε πολύ τόσο από τους δημοσιογράφους, όσο και από τους χρήστες των social media που εξέφρασαν την απογοήτευση τους, και η συζήτηση επικεντρώθηκε στην ποσόστωση. Το θέμα όμως δεν είναι να επιβάλλουμε μέσω ποσόστωσης περισσότερες γυναίκες στη Βουλή ή στην Κυβέρνηση.

Το θέμα είναι η ποιότητα των γυναικών που συμμετέχουν στα κέντρα λήψης αποφάσεων και φυσικά με ποιους τρόπους θα επιτύχει η νέα Κυβέρνηση την αύξηση συμμετοχής αξιόλογων γυναικών στις επιτροπές, τα συμβούλια και την ιεραρχία της Δημόσιας Διοίκησης.

Όπως συμβαίνει συχνά στις επιχειρήσεις, έτσι και στην πολιτική υπάρχουν αρκετές γυναίκες σε χαμηλόβαθμες ή μεσαίες θέσεις που δεν καταφέρνουν ποτέ να προχωρήσουν ώστε να καταλάβουν θέσεις εξουσίας, ταλαντούχες γυναίκες των οποίων οι ιδέες και οι γνώσεις δεν αξιοποιούνται όπως θα έπρεπε.

Στις κοινωνικές επιστήμες μιλάμε για ένα «γυάλινο ταβάνι»: για παγιωμένες αντιλήψεις και στερεότυπα για το τι είναι ικανές να επιτύχουν οι γυναίκες στα πανεπιστημιακά ιδρύματα, την επιστημονική έρευνα, τις επιχειρήσεις και φυσικά την πολιτική, ένα «ταβάνι» που αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών.

Δεν είναι άλλωστε λίγες οι φορές που οι ίδιες οι γυναίκες αναπαράγουν αυτά τα στερεότυπα στην καθημερινότητά τους με αποτέλεσμα αφενός να μην εμπιστεύονται και να μην προτιμούν άλλες γυναίκες σε θέσεις εξουσίας, αφετέρου να μην νιώθουν την απαραίτητη αυτοπεποίθηση για να αναλάβουν οι ίδιες τις θέσεις αυτές. Ίσως έτσι εξηγείται εν μέρει και το γεγονός ότι αρκετά συχνά οι γυναίκες ψηφοφόροι αποφεύγουν να υποστηρίξουν γυναίκες που ζητούν την ψήφο τους.

Αυτό που ίσως θα ωθούσε τις ψηφοφόρους να ξεπεράσουν τις προκαταλήψεις τους, είναι η εντονότερη ενασχόληση των γυναικών πολιτικών με θέματα που βελτιώνουν την ζωή των γυναικών, δείχνοντας έμπρακτα την αλληλεγγύη και το ενδιαφέρον τους προς λιγότερο ευνοημένες γυναίκες - κάτι που δυστυχώς δεν συμβαίνει συχνά.

Το γεγονός, επίσης, ότι κάποιες πολιτικοί μπαίνουν στη Βουλή όχι λόγω συναφών διοικητικών ικανοτήτων, αλλά είτε λόγω της αναγνωρισιμότητάς τους από τον αθλητισμό, το θέατρο, την τηλεόραση, είτε επειδή η όμορφη εμφάνισή τους προσελκύει την αντρική ψήφο, δεν βοηθά τις γυναίκες ψηφοφόρους να τις αποδεχτούν.

Προκειμένου να ανατραπεί σταδιακά αυτή η κατάσταση χρειαζόμαστε πολιτικές φιλικές προς τις γυναίκες ώστε να δημιουργηθούν κατάλληλες υποδομές που τους επιτρέπουν να συνδυάζουν καριέρα και οικογενειακή ζωή. 

Αρχικά θα πρέπει λοιπόν να αναγνωρίσουμε τις διαφορετικές ανάγκες αντρών-γυναικών και να μην κρίνουμε την καταλληλόλητα των γυναικών με βάση τις επιλογές και την πορεία των αντρών.

Το σημαντικότερο όμως είναι να συνειδητοποιήσουμε πως η μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα αποφάσεων δεν είναι απλώς θέμα «πολιτικής ορθότητας» αλλά καίρια πηγή κοινωνικού και οικονομικού οφέλους, καθώς και πολιτικού πολιτισμού.