Προς νέους γιατρούς

Η αποφοίτησή σας ως νέοι γιατροί σηματοδοτεί όχι μόνο την είσοδό σας σε ένα νέο επάγγελμα, αλλά σε μια νέα ταυτότητα. Ανεξάρτητα από το τι θα κάνετε από εδώ και πέρα, είτε αν βλέπετε ασθενείς είτε αν εργάζεστε σε ένα εργαστήριο, η ιατρική ταυτότητά σας θα είναι τώρα ένα κεντρικό στοιχείο της ζωής σας, και με την πάροδο του χρόνου ίσως το πιο σημαντικό στοιχείο του ποιοι είστε. Η ιατρική, σε όλες τις μορφές της, είναι τρόπος ζωής. 

Έχετε το προνόμιο να ασκήσετε της Ιατρική σε μια εντελώς νέα εποχή από αυτήν της σημερινής γενιάς γιατρών. Οι αναδυόμενες, οι επαναστατικές τεχνολογικές καινοτομίες προσφέρουν σε εσάς και στους ασθενείς σας εντελώς νέα διαγνωστικά και θεραπευτικά εργαλεία. Πρέπει να είστε σε θέση να προσαρμόσετε την ιατρική σας πρακτική σε αυτές τις εκπληκτικές νέες τεχνολογίες. Η συνεχιζόμενη ιατρική εκπαίδευση είναι κατά συνέπεια υποχρέωση για τους γιατρούς εφόρου ζωής. Η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση, οι ασύρματοι αισθητήρες εγκεφάλου, τα νέα υλικά, τα τεχνητά όργανα και η 3D εκτύπωση τους, η ρομποτική χειρουργική, οι δυνάμενες να φορεθούν μικροσυσκευές υγείας, η γονιδιωματική και η ιατρική ακρίβειας, οι γονιδιακές και κυτταρικές θεραπείες θα είναι μερικά από τα νέα σας εργαλεία στην καθημερινή κλινική σας πρακτική. Με το έξυπνο τηλέφωνό σας θα έχετε πρόσβαση σε όλες αυτές τις γνώσεις. Μάθετε πώς να επικοινωνείτε, να συνεργάζεστε και να κινητοποιείτε για την υγεία του ασθενούς σας τους συνάδελφους σας που προέρχονται από αυτές τις τεχνολογίες. Οι φυσικοί, οι μαθηματικοί, οι μηχανικοί, οι επιστήμονες πληροφοριών θα συμπληρώνουν την καθημερινή σας αλληλεπίδραση με τους νοσηλευτές ή τους βιολόγους που σας περιβάλλουν. 

Η μεγαλύτερη πρόκλησή σας ως νέοι γιατροί στη σημερινή εποχή της πληροφορίας θα είναι να κλείσετε το έξυπνο τηλέφωνό σας. Η απομάκρυνσή σας από τη λαμπερή οθόνη του θα σας αφήσει να δείτε στα μάτια τους ασθενείς σας καθώς θα σας μεταφέρουν τα βαθύτερα, προσωπικά μυστικά τους. Εάν αναγνωρίσετε αυτήν την αναγκαιότητα, μια σχέση εμπιστοσύνης γιατρού-ασθενούς θα ανθίσει. Αν την αγνοήσετε, μπορεί να προκύψει μια αίσθηση ότι δεν ενδιαφέρεστε. Θυμηθείτε ότι παρά τις εκπληκτικές προόδους στις τεχνολογίες των πληροφοριών που διαρκώς αναδεικνύουν ως μοναδικές οι ευαγγελιστές τους, οι ασθενείς σας δεν είναι ψηφιακά γραφικά στοιχεία, αλλά αναλογικά, μη γραμμικά, με αισθήματα πλάσματα που απαιτούν σεβασμό και κατανόηση. 

Ως εκ τούτων, η τεχνολογία και οι ιατρικές γνώσεις δεν είναι τα μόνα εργαλεία που πρέπει να έχετε για να γίνετε αποτελεσματικοί γιατροί. Το γεγονός ότι τώρα είστε ιατροί θα σας καθορίσει όχι μόνο στους ασθενείς σας αλλά στους φίλους και στην οικογένειά σας, που θα σας αναζητούν στις πιο απελπισμένες στιγμές τους. Θα σας καθορίσει όμως και στη κοινωνία μας συνολικά ως κάποιους ξεχωριστούς και με αξιόλογο χαρακτήρα ανθρώπους. Είναι σημαντικό να σκεφτείτε ποιος θα είναι ο χαρακτήρας αυτός. Δεν έχουν δυστυχώς όλοι οι συνάδελφοί μας γιατροί αυτόν το αναγκαίο στην ιατρική ποιοτικό χαρακτήρα. Επιτρέψτε μου να μοιραστώ μαζί σας τα βασικά χαρακτηριστικά στα οποία νομίζω ότι πρέπει να επενδύσετε προς αυτή την κατεύθυνση. 

Προωθήστε μέσα σας την ενσυναίσθηση, την ικανότητά σας να κατανοήσετε και να μοιραστείτε τα συναισθήματα των ασθενών σας. Η ενσυναίσθηση στον γιατρό είναι ζωτικής σημασίας για ένα επιτυχημένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Η ενσυναίσθηση είναι ανεκτίμητη για την προαγωγή της υγειονομικής φροντίδας, για την εξασφάλιση αποτελεσματικής επικοινωνίας σας με τους ασθενείς σας. Ποιος άραγε θέλει να μιλήσει για τα ενοχλητικά προσωπικά συμπτώματα του σε έναν αδιάφορο, ψυχρό γιατρό; Η ενσυναίσθηση δημιουργεί μακροπρόθεσμες σχέσεις εμπιστοσύνης με τους ασθενείς σας. 

Επενδύστε στη συνεργασία με τους συναδέλφους σας, στη συνεργασιμότητα, ανεξάρτητα από τις προσωπικές πεποιθήσεις και τη φιλοσοφία τους. Η συνεργασιμότητα για τους γιατρούς δεν είναι θέμα επιλογής, αλλά έχουν την επαγγελματική υποχρέωση να εμπλέξουν τους συναδέλφους του στην ιατρική τους πρακτική με τρόπο που ωφελεί την υγεία των ασθενών τους. Θα έχετε πάντα ελλείματα στη γνώση, στην εμπειρία σε συγκεκριμένες κλινικές περιπτώσεις. Οι συνάδελφοί σας αποτελούν εκεί έξω έναν ωκεανό και των δύο αυτών ώστε να σας κάνουν πιο αποτελεσματικό γιατρό και με λιγότερα προβλήματα για τους ασθενείς σας. 

Ελέγχετε συνεχώς τον εαυτό σας για ταπεινοφροσύνη. Είναι αυτή που ελέγχει νοερά τα όρια των ικανοτήτων σας, την κατανόησή σας των γεγονότων και τη συναίσθηση της σημαντικότητάς σας στην κοινωνία. Για τους γιατρούς, η ταπεινότητα είναι αυτή που διακρίνει μεταξύ της γνώσης για τη νόσο του ασθενούς σας και το τι σημαίνει γι’ αυτόν η νόσος του. Η απόλυτη βεβαιότητά σας αφήνει λίγο χώρο για κοινή λήψη αποτελεσματικών θεραπευτικών αποφάσεων. Η αναγνώριση της ιατρικής αβεβαιότητας καλεί σε διάλογο, παρέχοντας στους ασθενείς μεγαλύτερη συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Οι γιατροί που δεν έχουν ταπεινότητα μιλούν στους ασθενείς τους. Οι γιατροί που είναι επαρκώς ταπεινοί μιλούν με τους ασθενείς τους. 

Απολαύστε τη ζωή σας εξυπηρετώντας τον συνάνθρωπό σας. Αληθινά ευτυχισμένος και ουσιαστικά πλούσιος στη ζωή είναι ο άνθρωπος που απολαμβάνει δίνοντας, όχι παίρνοντας! Αυτός ο άνθρωπος είναι ένας πραγματικά ευγενής άνθρωπος. Και οι γιατροί πρέπει να είναι ευγενείς και έντιμοι άνθρωποι για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των ασθενών τους αλλά και της κοινωνίας. 

Η ιατρική κοινότητα είναι υπερήφανη για σας! Μείνετε πάντα σε επαφή μαζί της. Θα συνεχίσετε να επηρεάζετε την ποιότητα και την ιστορία της μέσω των επιτυχιών σας ως αποτελεσματικοί γιατροί και ευγενείς άνθρωποι. Είσαστε δεμένοι με τους καθηγητές σας, με τους συμφοιτητές σας εφόρου ζωής. Να θυμόσαστε, η ιατρική είναι μια ομαδική εργασία. Θα χρειαστείτε κάθε έναν από τους επαγγελματίες υγείας και όχι μόνο γύρω σας. 

Αχιλλέας Γραβανης, καθηγητής Ιατρικής 

*Το κείμενο βασίζεται στη προσκεκλημένη ομιλία του Αχιλλέα Γραβάνη στους αποφοίτους του 2019 της Ιατρικής Σχολής του Ευρωπαϊκού Πανεπιστήμιου Κύπρου.