Ξένες επενδύσεις: πόσο έτοιμοι είμαστε;

Μιλάμε για την προσέλκυση σημαντικών διεθνών επενδύσεων, αλλά πόσο έτοιμοι είμαστε για να δεχθούμε τη διεθνοποίηση της οικονομίας και κατ’ επέκταση της κοινωνίας;

Θα έλεγα πως δεν είμαστε έτοιμοι, κι αυτοί που ενδεχομένως να ισχυρίζονται το αντίθετο μάλλον δεν συνειδητοποιούν το μέγεθος της αλλαγής που απαιτούνται στις οικονομικές δομές, στις δομές παιδείας, υγείας, δημόσιας διοίκησης και κυρίως στην ανοχή της κοινωνίας στο διαφορετικό.

Όσο μεγαλώνει ο αριθμός των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα τόσο θα μεγαλώνει η πίεση για διαρθρωτικές αλλαγές που θα εμπεδώνουν τη διαφάνεια, θα διευκολύνουν την αύξηση του ανταγωνισμού και την διεθνοποίηση της οικονομίας.

Ταυτόχρονα, όμως, θα αυξάνεται και η πίεση για διεθνοποίηση της παιδείας, του πολιτισμού, της γενικότερης στάσης της κοινωνίας στο διαφορετικό και γενικότερα θα υπάρχει για διαρθρωτικές αλλαγές σε αυτό που προσδιορίζεται ως εποικοδόμημα του συστήματος.

Είναι όμως ξεκάθαρο ότι μεταξύ των διαρθρωτικών αλλαγών στην οικονομία και την κοινωνία υπάρχει ισχυρή αλληλεξάρτηση και θα πρέπει να εξυπηρετούν την ίδια στρατηγική.

Θα φέρω το παράδειγμα του Dubai, το οποίο είναι η πρωτεύουσα μίας μουσουλμανικής χώρας, η οποία μάλιστα γειτνιάζει με τα πιο απολυταρχικά ισλαμικά καθεστώτα. Παρόλα αυτά, μέσα σε δύο δεκαετίες έχει εξελιχθεί ως το πιο δυναμικό business center μεταξύ Λονδίνου και Σιγκαπούρης και φιλοξενεί πολίτες από 200 χώρες. Μάλιστα, μόλις ανακοινώθηκε ότι το Dubai θα είναι η πρώτη μουσουλμανική πόλη που θα φιλοξενήσει τη World Expo 2020 (η σημαντικότερη έκθεση εμπορίου στον κόσμο).

Αυτή η εξέλιξη δεν αποτελεί τυχαίο γεγονός. Θα πει κάποιος ότι το Dubai είναι η πρωτεύουσα πετρελαιοπαραγωγού χώρας κι έχει τα απαραίτητα κεφάλαια. Αυτό είναι λάθος κι αποδεικνύεται από το ότι δεν υπάρχει πόλη με παρόμοια ανάπτυξη στη διπλανή Σαουδική Αραβία ή στην ευρύτερη περιοχή. Με άλλα λόγια, μπορεί τα επενδυτικά κεφάλαια να αποτελούν την ικανή, αλλά δεν αποτελούν την αναγκαία συνθήκη για την ανάδειξη μίας πόλης ως διεθνούς επιχειρηματικού κέντρου.

Αυτό που έχει λειτουργήσει ως καταλύτης για τη διεθνή επιχειρηματική ανάδειξη του Dubai είναι το ότι παράλληλα με την πλεονεκτική γεωγραφική θέση, το ευνοϊκό φορολογικό και νομικό επιχειρηματικό πλαίσιο, έχει δημιουργήσει και εκείνες τις συνθήκες για να ζουν αρμονικά πολίτες 200 χωρών, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα.

Ας έρθουμε στα δικά μας και στο σχέδιο δημιουργίας της ΝΑ ευρωπαϊκής πύλης εμπορίου με την Ασία, στο λιμάνι του Πειραιά. Είναι ένα σχέδιο το οποίο παρά τις αρχικές αντιδράσεις εξελίσσεται κανονικά, συμβάλλει στην αύξηση της απασχόλησης και μάλιστα παράγει εκπληκτικά αποτελέσματα σε διεθνές επίπεδο. Εκτιμάται ότι ο Πειραιάς θα είναι το μεγαλύτερο λιμάνι της Μεσογείου μέχρι το 2016.

Βρισκόμαστε όμως στην αρχή, γιατί όσο εξελίσσεται το σχέδιο τόσο θα μεταφέρονται στην ευρύτερη περιοχή διεθνούς χαρακτήρα επιχειρηματικές δραστηριότητες. Και φυσικά αυτές οι δραστηριότητες θα στελεχωθούν και από στελέχη και υπαλλήλους των χωρών προέλευσης των εταιριών.

Για παράδειγμα, όσο εδραιώνεται η παρουσία της Hewlett-Packard ή της Cosco, τόσο θα γίνονται προσλήψεις Ελλήνων αλλά ταυτόχρονα θα υπάρχει και μετακίνηση αλλοδαπών στελεχών ή εργαζόμενων από ΗΠΑ, Ευρώπη ή Ασία.

Και είναι φυσικό επακόλουθο οι συγκεκριμένοι αλλοδαποί εργαζόμενοι να κατοικούν στην ευρύτερη περιοχή της Αθήνας. Και είναι εύλογο να επιθυμούν να βιώνουν σε ένα ευχάριστο, ασφαλές κοινωνικό περιβάλλον με ανεκτικότητα και σεβασμό στο διαφορετικό. Ενδεχομένως μάλιστα να μεταφέρουν και τις οικογένειες τους ή ακόμα να δημιουργήσουν οικογένεια στην Ελλάδα και όλοι μαζί να συνυπάρχουν αρμονικά με εμάς τους γηγενείς κατοίκους της ευρύτερης περιοχής.

Είμαστε έτοιμοι ως οικονομία, κράτος και κοινωνία για μία τέτοια εξέλιξη, η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την ανάπτυξη στην Ελλάδα, διεθνών επιχειρηματικών κέντρων;

Πόσο έτοιμο και γρήγορο είναι το σύστημα απονομής δικαιοσύνης να δικάσει γρήγορα και με διαφάνεια υποθέσεις πολυεθνικών επιχειρήσεων, αλλά και πολιτών άλλων χωρών; Πόσο γρήγορο και αποτελεσματικό είναι το φορολογικό σύστημα; Υπάρχουν αξιοπρεπείς τόποι λατρείας άλλων θρησκειών; Υπάρχουν επαρκείς υποδομές παιδείας ή υγείας που θα προσφέρουν ποιοτικές υπηρεσίες σε αλλοδαπούς;

Είμαστε φιλόξενη χώρα τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά πόσο έτοιμοι είμαστε να δεχθούμε πολυπολιτισμική παρουσία όλο το χρόνο; Πόσο έτοιμοι είμαστε σε ανεχτούμε το διαφορετικό σε επίπεδο γλώσσας, θρησκείας, σεξουαλικής προτίμησης; Πόσο έτοιμες είναι οι δημόσιες υπηρεσίες να εξυπηρετήσουν ή και να προσαρμόσουν τις προσφερόμενες υπηρεσίες τους στις απαιτήσεις μεγάλου αριθμού αλλοδαπών όλο το χρόνο;

Πόσο έτοιμες είναι οι επιχειρήσεις της ευρύτερης επικράτειας να εξυπηρετήσουν αλλοδαπούς πελάτες; Πόσο έτοιμη είναι η κοινωνία να ανεχθεί εισροή αλλοδαπών εργαζομένων και επιχειρήσεων; Πόσο έτοιμοι είμαστε να δεχθούμε την καθιέρωση της αγγλικής γλώσσας, ως δεύτερης επίσημης γλώσσας του ελληνικού κράτους;

Δεν είμαστε έτοιμοι, αλλά υπάρχει βελτίωση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Η προσπάθεια υποβοηθείται από το γεγονός ότι πολλοί συμπολίτες μας έχουν σπουδάσει ή εργαστεί στο εξωτερικό. Αλλά ακόμα έχουμε πολύ δρόμο και στο επίπεδο δημιουργίας διεθνοποιημένων υποδομών, αλλά και στην εμπέδωσης κουλτούρας ανεκτικής προς το διαφορετικό, πάντα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού δικαίου.

Πώς θα μπορέσει να δημιουργηθεί στον Πειραιά διεθνές επιχειρηματικό κέντρο, όταν εκεί επικρατούν νοοτροπίες όπως του τοπικού επισκόπου, ο οποίος έχει συνεργαστεί με τη Χρυσή Αυγή και απειλεί με αφορισμούς εκείνους τους βουλευτές που θα ψηφίσουν το σύμφωνο συμβίωσης;

Πώς θα μπορέσει ο τωρινός Δήμαρχος του Πειραιά να στηρίξει την ανάδειξη του διεθνούς επιχειρηματικού κέντρου στην πόλη του, όταν είναι γνωστό ότι η πολιτική διαδρομή του δεν φημίζεται για τις φιλελεύθερες επιρροές και ότι η επανεκλογή του είναι άρρηκτα συνδεδεμένη από τη στήριξη του από την τοπική εκκλησία;

Το βλέπω δύσκολο ή, μάλλον, βλέπω αυτές τις νοοτροπίες ως εμπόδιο στην αναπτυξη του Πειραιά ως διεθνούς επιχειρηματικού κέντρου.

Θα πρέπει όμως να γίνει ξεκάθαρο ότι η διεθνοποίηση της οικονομίας και της κοινωνίας αποτελεί μονόδρομο για όλους, από εδώ και πέρα. Πιο συγκεκριμένα, με το ρυθμό γήρανσης του πληθυσμού της Ελλάδας, εάν δεν διεθνοποιηθεί η οικονομία και η κοινωνία οι συντάξεις θα συρρικνωθούν, οι επιχειρηματικότητα και τα ασφαλιστικά ταμεία θα καταρρεύσουν.

Αυτό αποτελεί την πιο σημαντική πρόκληση της ελληνικής κοινωνίας για την επόμενη δεκαετία και κατά τη γνώμη μου μία τέτοια στρατηγική αποτελεί μονόδρομο επιβίωσης και της ελληνικής οικονομίας. Και φυσικά αυτή η στρατηγική ξεπερνά και τη στρατηγική των πρωτογενών πλεονασμάτων και της επανεκκίνησης της οικονομίας.

Θα έλεγα μάλιστα ότι οι προσπάθειες του πολιτικού συστήματος, της κοινωνίας των πολιτών και της επιχειρηματικότητας θα πρέπει να ενταθούν σε αυτή την κατεύθυνση.