Είναι αναμφισβήτητο ότι, για μια ακόμα φορά, η χώρα βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή. Το τι θα γίνει με το «δημοσιονομικό κενό» του 2014 είναι πάντα σε εκκρεμότητα, η ανάπτυξη όλο έρχεται και όλο κολλάει στο δρόμο, νεοναζί μαχαιροβγάλτες και ακροαριστεροί κουμπουροφόροι επιδιώκουν να σπρώξουν τη χώρα στο σκοτεινό (πιο σκοτεινό δεν γίνεται…) αντικείμενο του πόθου τους: την αποσταθεροποίηση. Και όμως, κάποιοι είτε «χτενίζονται», είτε επιδίδονται στο ευγενές άθλημα «πετάμε την μπάλα αράουτ». Έτσι κάπως μας προέκυψε εσχάτως και συζήτηση περί απλής αναλογικής.
Ειδικά η ΔΗΜΑΡ, έχοντας εδώ και λίγους μήνες καταφύγει στη ζεστασιά της ανέξοδης αντιπολίτευσης και του εύκολου αντιμνημονισμού, δηλώνοντας απλώς «παρούσα», αποφεύγοντας επιμελώς να διευκρινίσει τι ακριβώς προτείνει για το μείζον πρόβλημα της διακυβέρνησης της χώρας, χρησιμοποιώντας και πάλι κατά κόρον την προσφιλή στην αριστερά αντωνυμία «άλλος» σε όλες τις πιθανές εκδοχές της («για μια άλλη πολιτική», «να παρθούν άλλα μέτρα», «για ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης» κ.ο.κ.), πρόσφατα έβγαλε απ’ το χρονοντούλαπο του πιο παραδοσιακού αριστερού(;) οπλοστάσιου(;) και την καραμέλα της απλής αναλογικής.
Ιστορικά, η κομμουνιστική και νεοκομμουνιστική αριστερά μιλούσε για την απλή αναλογική όποτε δεν είχε ουσιαστικά τίποτα να προτείνει ή να αντιπροτείνει για την πορεία της χώρας. Και, βέβαια, επειδή αυτό ήταν και το πιο συνηθισμένο, συχνά πυκνά άνοιγε το σεντούκι με τα σκοροφαγωμένα αιτήματα (κατά κανόνα, κατάλοιπα άλλων εποχών), απ’ όπου και έσπευδε να ανασύρει τη μαγική φράση «απλή αναλογική», συνήθως διανθισμένη με όμορφα και σεμνοπρεπή επίθετα, όπως αγνή, άδολη, άσπιλη, αποβουτυρωμένη ή δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο. Με άλλα λόγια, απορία ψάλτου… απλή αναλογική. Και όμως, όταν το 1958 η πολιτική πρόταση της παραδοσιακής αριστεράς έδειχνε πιο αξιόπιστη από εκείνες των κομμάτων του κέντρου, όχι μόνο η ΕΔΑ δεν εμποδίστηκε απ’ το «δόλιο» εκλογικό σύστημα να σημειώσει αξιοζήλευτες επιδόσεις, αλλά είδε και τα κεντρώα κόμματα να πέφτουν στην εκλογική παγίδα που (σε σύμπνοια με την τότε κυβερνητική παράταξη, την ΕΡΕ) της είχαν στήσει.
Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια, όλα τα εκλογικά συστήματα, χειρότερα ή καλύτερα, περισσότερο ή λιγότερο ευνοϊκά για το πρώτο κόμμα ή/και δυσμενή για το δεύτερο, δεν υπήρξαν άδικα για τα μικρότερα κόμματα, αρκεί αυτά να ξεπερνούσαν το όριο του 3%. Σε όλες σχεδόν τις εκλογικές αναμετρήσεις της τελευταίας δεκαπενταετίας, η εκπροσώπηση του τρίτου, τέταρτου κ.ο.κ. κόμματος υπήρξε λίγο-πολύ ανάλογη με τις ψήφους που έλαβε. Αρκεί μια ματιά στα αποτελέσματα όλων των σχετικά προσφάτων εκλογών και στις αντίστοιχες έδρες των κομμάτων, ώστε να βεβαιωθεί κάποιος για του λόγου το αληθές.
Αυτά, λοιπόν, ως προς την παραδοσιακή αριστερά και την κατά καιρούς εκ μέρους της αναγόρευση της απλής αναλογικής σε μείζον πολιτικό ζήτημα. Όμως, η απλή αναλογική δεν είναι απλώς αίτημα που αποκαλύπτει πολιτική αμηχανία αλλά και κάτι πολύ χειρότερο: είναι σύστημα που, τουλάχιστον στη σημερινή ελληνική πολιτική πραγματικότητα, οδηγεί σχεδόν αναπόφευκτα σε κυβερνητικό αδιέξοδο, σε ακυβερνησία.
Απλή αναλογική (ή περίπου) ισχύει σήμερα μόνο σε χώρες όπου εδώ και χρόνια κανόνας είναι οι κυβερνήσεις συνεργασίας. Με άλλα λόγια, προϋπόθεση για την εφαρμογή αυτού του εκλογικού συστήματος είναι μια άλλη πολιτική κουλτούρα. Υπάρχει, άραγε, κανείς που πιστεύει ότι ισχύει κάτι τέτοιο στη χώρα μας; Εδώ, ούτε όμοροι πολιτικοί φορείς δεν μπορούν να συμπράξουν και να συνεργαστούν, θα συγκυβερνήσουν δυνάμεις με σημαντικές διαφορές μεταξύ τους; Και, βέβαια, χειρότερη και απ’ τη χειρότερη κυβέρνηση είναι η ακυβερνησία. Ας μην ξεχνάμε ότι η προηγούμενη φορά που η χώρα έφτασε στο κατώφλι της χρεοκοπίας ήταν το 1989-90, με την κυβέρνηση Ζολώτα, όταν ουσιαστικά δεν κυβερνούσε κανένας.
Λογικό συμπέρασμα: όποιος προτείνει παρ’ ημίν την απλή αναλογική θα πρέπει συγχρόνως να δηλώνει και απολύτως ανοιχτός στο ενδεχόμενο κυβερνήσεων πλατιάς συνεργασίας. Τα άλλα όλα είναι για να έχουμε κάτι να λέμε, για να «παίζει» το όνομα του κόμματός μας στα ΜΜΕ και για να επιδεικνύουμε «δημοκρατική ευαισθησία» εκ του ασφαλούς.
11°
