Αν πήγαινα βράδυ στην Εφορία θα έβγαζα το κεφάλι από το παράθυρο για να στείλω ένα ουρλιαχτό στο φεγγάρι. Όμως οι Εφορίες δεν λειτουργούν βράδυ, αν και η νύχτα κόβει χρήμα που δεν το βλέπει η μέρα. Κρίμα, πληρώνεις καλύτερα έχοντας βάλει δύο ποτά στο κεφάλι. Και ούτως ή άλλως, ο τρόπος με τον οποίο στα παίρνουν είναι νυχτερινός. Μπροστά στις μεθόδους της Εφορίας, τα αγόρια που μαζεύουν προστασία από τα μπαρ δείχνουν παιδιά που βγήκαν για κάλαντα.
Στην Εφορία πηγαίνω, λοιπόν, το πρωί, πριν τις δέκα έχει πολλούς συνταξιούχους και έτσι αισθάνομαι νεότερος. Παίρνω τη θέση μου στην ουρά και κάνω τα ακουστικά αλυσίδες που με δένουν με όλους εσάς σε μοίρα κοινή και μίζερη. Δεν βάζω μουσική, είναι σαν να έχω πάρει τηλέφωνο και με έβαλαν στην αναμονή. Προτιμώ να ακούω ενημερωτικό ραδιόφωνο με τον τρόπο που άλλοι παρακολουθούν κυνοδρομίες – όσο και αν σε ενδιαφέρει το θέαμα, δεν πρόκειται να κάνεις ποτέ παρέα με τον πρωταγωνιστή του. Μερικές φορές πετάω κανένα μπινελίκι, μήπως το μαζέψει κανένας και στηθεί καμιά κουβέντα φτιαγμένη από γκρίνια με έντονες πινελιές οργής.
Προχθές τσίμπησε ένας τύπος που ήθελε φορολογική ενημερότητα για πάσα νόμιμη χρήση, αλλά το σύστημα είχε ανακαλύψει κάποιες παλιές αμαρτίες και ο εφοριακός δεν πατούσε το μαγικό κουμπί της εκτύπωσης. Άνδρας, γύρω στα 35, fit και με κράνος μηχανής στο χέρι. Ήθελε την ενημερότητα επειδή ανοίγει επιχείρηση. Τι επιχείρηση; Καφέ στο Χαλάνδρι. Εδώ είμαστε. Αν ρωτήσετε στον Δήμο ή την Αστυνομία του Χαλανδρίου θα σας πουν ότι τον τελευταίο χρόνο δεν προλαβαίνουν τις αιτήσεις. Το Χαλάνδρι γίνεται το Μπουρνάζι των ημερών μας με έναν τρόπο περίεργο, σχεδόν εξωφρενικό: στην κεντρική λεωφόρο Α. Παπανδρέου βλέπεις ακόμα και γωνιακά μαγαζιά να παραμένουν κλειστά. Στα στενά, όμως, ανοίγουν μπαρ, σουβλατζίδικα, fish and chips, λουκουμάδες και πίτσα στο χέρι. Μόνο τις μπίρες να μετρήσεις που πουλιούνται κάθε βράδυ στο Χαλάνδρι, έχεις το 0,6% ανάπτυξη για το 2014. Και τα φουγάρα από τις ψησταριές θα το γιορτάζουν μέχρι τον ουρανό.
Διαβάζω φρέσκια μελέτη (της Endeavor Greece) για την επιχειρηματικότητα στην όμορφη πατρίδα μας. Το 2012 δημιουργήθηκαν 42.347 επιχειρήσεις. Οι 10.003 δραστηριοποιούνται στο χώρο της εστίασης και της διασκέδασης – μιλάμε για το 25%, έτσι; Ακολουθούν οι επιχειρήσεις που άνοιξαν στο χώρο της ένδυσης και της υπόδησης, κοινώς σε έναν κλάδο που χαρακώθηκε από την κρίση και τις μεγάλες αλυσίδες. Όμως αυτό ξέρουμε, αυτό κάνουμε. Επίσης φτιάξαμε πολλές επιχειρήσεις για συμβουλευτικές ή λογιστικές υπηρεσίες. Λογικό. Δεν έχουν λειτουργικά κόστη, με ένα τηλέφωνο και έναν υπολογιστή παριστάνεις το σύμβουλο. Τι ακολουθεί; Οι κατασκευαστικές εταιρείες. Δηλαδή να τους ζητήσεις να σου φτιάξουν τον καλύτερο τοίχο, να πάρεις φόρα με το κεφάλι και να αφήσεις τα άγχη και τα βάσανα πίσω, σε ένα κόσμο που δεν σε κατάλαβε. Η πεντάδα κλείνει με τη μόδα των φωτοβολταϊκών, όπου και εδώ εσύ βάζεις το γραφείο και τον υπολογιστή και κάποιος τρίτος πρέπει να βάλει το χωράφι, τα λεφτά και την εμπιστοσύνη.
Στην αρχή της κρίσης λέγαμε ότι αναδύεται ένα ανταγωνιστικό τοπίο όπου οι νέοι άνθρωποι θα φανερώσουν τις δεξιότητές τους, επιχειρώντας με καινοτομίες. Fredo μέτριο, είπατε; Το παραγωγικό μας πρόβλημα είχε να κάνει με τη χαμηλή ανταγωνιστικότητα και την εσωστρέφεια της οικονομίας μας. Και τι κάνουμε τώρα; Αναπαράγουμε ακριβώς το ίδιο μοντέλο. Φτιάχνουμε καφέ για να περνάνε την ώρα τους οι άνεργοι και σουβλατζίδικα για να τρώνε φθηνά. Κάπως έτσι, η πιο πετυχημένη επιχειρηματική ιστορία της κρίσης είναι τα καφέ Mikel που έστησε ένας τύπος από τη Λάρισα, κάνοντας brand το πρόσωπο του πατέρα του. Άνθρωποι από όλη τη χώρα σφάζονται στα πόδια του για το francise. Ναι, το ξέρω. Πουλάς τα χωράφια και το σπίτι και φτιάχνεις κάτι δικό σου, δεν λέει πια να δουλεύεις για 500 ευρώ στον κάθε μαλάκα. Αν μη τι άλλο κάποιος πρέπει να φτιάξει και έναν καφέ στην Ανάπτυξη, όταν έρθει.
