10 μαθήματα ευρωπαϊκής αισιοδοξίας

1. «Μαύρες σκιές». Η φράση είναι δανεισμένη από τον τίτλο μεγάλης ευρωπαϊκής εφημερίδας. Αλλά παρά τις σκιές του Φάρατζ, της Λεπέν, του Σαλβίνι και του Ορμπαν, τα πράγματα στην Ευρώπη δεν είναι τόσο μαύρα. Το αντίθετο.

2. Αν γλίτωσε κάτι την Ευρώπη από τα νύχια των ακροδεξιών και των λαϊκιστών, αυτό ήταν η συμμετοχή. Περισσότεροι από 200 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πήγαν να ψηφίσουν, το 50,1% του εκλογικού σώματος. Το ποσοστό δεν είναι καθόλου μικρό, πρόκειται για ρεκόρ. Για τα δεδομένα της ΕΕ, το λες και μαζική κινητοποίηση.

3. Αυτή η μαζική κινητοποίηση έχει πολύ μα πολύ νεανική ψήφο. Στη Γερμανία, ας πούμε, οι νέοι ψήφισαν μαζικά Πράσινους, η ίδια δυναμική καταγράφηκε και στη Γαλλία. Ηταν πολλοί οι νέοι που ψήφισαν Σάντσεθ στην Ισπανία, Κόστα στην Πορτογαλία και το Δημοκρατικό Κόμμα του Τζινγκαρέτι, του αδελφού του επιθεωρητή Μονταλμπάνο, στην Ιταλία. Οι νέοι αγαπούν την Ευρώπη όσο κανείς άλλος, δεν αισθάνονται πως η Ευρώπη είναι μόνο το μέλλον τους, είναι το χειροπιαστό παρόν τους.

 4. Αυτή η Ευρώπη που άντεξε, μπορεί να αποδειχθεί πιο ελκυστική από την Ευρώπη των δυο μεγάλων παραδοσιακών δυνάμεων. Οι ψήφοι που έχασαν η Κεντροδεξιά και οι Σοσιαλιστές δεν πήγαν στους ευρωσκεπτικιστές, αλλά στους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους. Πλειοψηφία χωρίς αυτούς δεν υπάρχει. Κάτι που σημαίνει ότι θα γίνουν επιτέλους πλειοψηφικές και οι ατζέντες τους. 

5. Αξίζει να συγκρατήσει κανείς την φράση του Μάνφρεντ Βέμπερ, του πιο αρτηριοσκληρωτικού ευρωπαϊστή και οπαδού μιας ευρωπαϊκής ορθοδοξίας που μοιάζει πια εντελώς ξεπερασμένη. Αλλά είναι αυτός ο απωθητικός Spitzenkandidaten που λέει «Καμία συμφωνία με τους εξτρεμιστές».

7. Καμία συμφωνία, αλλά πώς θα ηττηθούν οριστικά οι εξτρεμιστές; Δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει κανείς με τις παρατηρήσεις του Τομά Πικέτι, του τελευταίου μεγάλου σταρ των οικονομολόγων που έχει μελετήσει όσο κανένας άλλος το θέμα των οικονομικών ανισοτήτων. Θα ήταν τεράστιο λάθος, λέει, να πιστέψουμε ότι αυτοί που ψήφισαν τη Λεπέν είναι καθυστερημένοι εθνικιστές. Η ψήφος στα άκρα είναι προϊόν των κοινωνικών ανισοτήτων και μιας φορολογικής πολιτικής που ευνοεί τους πλούσιους. Σήμερα υπάρχει μια τάξη που όσο περισσότερο πλουτίζει τόσο λιγότερο συμβάλλει στο κοινωνικό κράτος.

8. Ένα όνομα που θα πρέπει να συγκρατήσει κανείς: Μαργκρέτε Βεστάγκερ. Είναι η επίτροπος Ανταγωνισμού που συγκρούστηκε με την Google για τις μονοπωλιακές πρακτικές της, είναι και η υποψήφια των Φιλελευθέρων που έλαμψε στο τελευταίο ντιμπέιτ. Και τίποτε δεν αποκλείει πια να διαδεχθεί αυτή η επίμονη Δανή τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ στην Κομισιόν. Πόσο καιρό θα έχει να ακουστεί από την Ευρώπη ένα τόσο καλό νέο;

9. Παρά τις μαύρες σκιές η Ευρώπη εξακολουθεί να παράγει νέους, θετικούς ήρωες. Η Γκρέτα, η 16χρονη ακτιβίστρια κατά της κλιματικής αλλαγής, είναι μία από αυτές, οι κινητοποιήσεις που πυροδότησε ο μοναχικός της αγώνας έκαναν το θαύμα τους. Καταλαβαίνει κανείς πόσο ισχυρή είναι ως σύμβολο η Γκρέτα όχι από τη φήμη που απέκτησε, αλλά από την αντίδραση που προκαλεί: «Η σπασαρχίδω πάει στον Πάπα» έγραψε μια ευρωσκεπτικιστική εφημερίδα με αφορμή την πρόσκλησή της από το Βατικανό.

9. Η Ακρα Δεξιά πέρασε κάτω από τον πήχη που είχε θέσει η ίδια. Μπορεί να αύξησαν τη δύναμή τους αλλά δεν έφτασαν τις 70 έδρες που ήλπιζαν, η Εναλλακτική για τη Γερμανία έχασε δυνάμεις, το Κόμμα του Λαού στη Δανία καταποντίστηκε και το νεοεμφανιζόμενο Vox στην Ισπανία μπορεί να μπήκε για πρώτη φορά στην ευρωβουλή αλλά έδειξε ποια είναι τα όριά του.

10. Η ΕΕ παραμένει το πιο ενδιαφέρον πείραμα συμβίωσης στην ιστορία και η Ευρώπη ο πιο ασφαλής τόπος να ζει κανείς, ο πιο παραγωγικός σε ιδέες, ο πιο φιλόξενος στις νέες τάσεις, ο πιο επιδραστικός, ο πιο ανήσυχος, ο πιο ζωηρός. Η ΕΕ μοιάζει βαρετή. Αλλά την Ευρώπη δεν την βαριέσαι ποτέ.