Tο πρώτο αναπάντεχο αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών

Οι πρώτες κάλπες των φετινών Ευρωεκλογών άνοιξαν χθες στην Ολλανδία και παραδόξως τα νέα ήταν αρκετά ευχάριστα για τις φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις. Αν και τα επίσημα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν την Κυριακή, το βασικό σενάριο των exit polls δείχνει ότι στην πρώτη θέση τερματίζει το Εργατικό Κόμμα (PvdA) με 18,1%, σχεδόν διπλασιάζοντας το ποσοστό του σε σχέση με το 9,4% που είχε λάβει στις Ευρωεκλογές του 2014.

Να μερικές σημειώσεις με βάση τα όσα δείχνουν τα χθεσινά exit polls:

1. Ο θρίαμβος του Εργατικού Κόμματος είναι απόλυτα απρόσμενος. Καμία δημοσκόπηση δεν έδειξε ότι έχει σοβαρές πιθανότητες για την πρώτη θέση και το βασικό σενάριο ήταν ότι θα πάρει κάτι ελάχιστα καλύτερο από το 9,4% των προηγούμενων Ευρωεκλογών. Πέντε μέρες πριν τις εκλογές, σε μέτρηση της (αξιόπιστης) εταιρείας που διεξήγαγε το exit poll των εκλογών βρισκόταν στην 4^η θέση με μόλις 10,4%. Είναι ίσως η πρώτη φορά που ένα «συστημικό» κόμμα διαψεύδει προς τα… πάνω τις δημοσκοπήσεις, κάτι που αποτελεί μια ακόμα ένδειξη ότι παντού στον κόσμο είναι πια δύσκολη η εκτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος.

2. Η άνοδος του PvdA είναι τόσο αναπάντεχη που οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι αυτή κυρίως οφείλεται στον Φρανς Τίμερμανς, ο οποίος τέθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου ενώ παράλληλα είναι ο υποψήφιος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών για την Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο Τίμερμανς απολαμβάνει μεγάλη αποδοχή από ένα ευρύ φάσμα φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων εντός Ολλανδίας, έχοντας επιδείξει «προοδευτικό ρεαλισμό» ως ιδιαίτερα πετυχημένος αντιπρόεδρος της Επιτροπής Γιούνκερ. Όχι τυχαία, η άνοδος του Εργατικού Κόμματος συνοδεύτηκε από τη σημαντική μείωση του ποσοστού του D66, ενός υβριδικού κόμματος που κινείται μεταξύ φιλελευθερισμού και σοσιαλδημοκρατίας. Όλα δείχνουν ότι η αριστερή πτέρυγα του D66 προτίμησε να δώσει ψήφο εμπιστοσύνηςπροσωπικά στον Τίμερμανς κι έτσι το ποσοστό του D66 συρρικνώθηκε στο 6,3% από το 15,5% των προηγούμενων Ευρωεκλογών.

3. Οι ευρωσκεπτικιστές απόλαυσαν μήνες πρωτιάς στις δημοσκοπήσεις, ζητούσαν την έξοδο της χώρας από την Ε.Ε (Nexit) και όλα έδειχναν ότι θα καταφέρουν να… αλώσουν το κάστρο της Ολλανδίας. To Φόρουμ για τη Δημοκρατία (FvD), ένα νέο ευρωσκεπτικιστικό κόμμα, ήταν για καιρό μπροστά στις δημοσκοπήσεις, με προίκα το υψηλό ποσοστό (15%) που έλαβε στις αυτοδιοκητικές εκλογές του Μαρτίου. Το exit poll όμως δείχνει ότι το ποσοστό περιορίζεται στο 11% και λαμβάνει μόλις την 4η θέση. Παράλληλα, το κόμμα του «Ολλανδού Τραμπ» ΓκεερτΒίλντερς καταποντίζεται από το 13,32% των προηγούμενων Ευρωεκλογών στο 4,1%. Ιδιαίτερα κακή ήταν και η επίδοση του ευρωσκεπτικιστικού κόμματος της Αριστεράς (Socialist Party), το οποίο ανήκει στην ίδια ευρωομάδα με τον ΣΥΡΙΖΑ, και κατρακύλησε στο 3,9% έναντι του 9,6% των Ευρωεκλογών του 2014.

4. Ικανοποιητική κρίνεται η επίδοση του κυβερνώντος κόμματος του φιλελεύθερου πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε που αυξάνει τα ποσοστά του στο 15% σε σχέση με το 12% των Ευρωεκλογών του 2014 και παραμένει στη δεύτερη θέση. Μπορεί να καταγράφει σημαντική φθορά σε σχέση με το 21,3% των εθνικών εκλογών του 2017 αλλά για τα δεδομένα της Ολλανδίας, όπου ο πολυκερματισμός των πολιτικών δυνάμεων αποτελεί πια πολιτική παράδοση της χώρας, δείχνει ότι δεν απειλείται ιδιαίτερα ως προς την άσκηση της εξουσίας.

5. Μέχρι χθες, το PvdA έδειχνε να έχει χτυπηθεί από τον ιό του «Pasokification» και να αποτελεί ένα από τα πολλά ευρωπαϊκά κεντροαριστερά κόμματα που κάποτε κυβέρνησαν τη χώρα τους αλλά πλέον βρίσκονται στο πολιτικό περιθώριο. Στις εθνικές εκλογές του 2012 έλαβε 24,84%, επέλεξε να συμμετάσχει σε κυβέρνηση συνεργασίας με δεξιότερα κόμματα και στις εκλογές του 2017 έλαβε το εξευτελιστικό 5,7%. Από χθες όμως, βρίσκεται ξανά στην πρώτη θέση των προτιμήσεων των Ολλανδών πολιτών. Είναι αμφίβολο αν θα καταφέρει να διατηρηθεί εκεί και στις εθνικές εκλογές αλλά το ερώτημα που προκύπτει είναι κάτι παραπάνω από εύλογο: ρε μπας και υπάρχει τελικά επιστροφή από το Pasokification;

6. Οι πολιτικές εξελίξεις στην Ολλανδία επηρεάζουν σημαντικά την ισορροπία δυνάμεων στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Είναι η 8η μεγαλύτερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πληθυσμό καιη 5η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης με τεράστιο όγκο εξαγωγών και πανίσχυρο τραπεζικό σύστημα. Αν ποτέ ολοκληρωθεί το Brexit, οι περισσότεροι αναλυτές προεξοφλούν ότι η Ολλανδία θα είναι η χώρα που θα ευνοηθεί περισσότερο από κάθε άλλη ενώ πολλοί εκτιμούν ότι ήδη η επιρροή της στις Βρυξέλλες είναι ανάλογη ή και μεγαλύτερη χωρών όπως η Ισπανία και η Ιταλία.