Υπάρχει Ευρωπαϊκή φιλοπατρία;

Tης Έφης Μπάσδρα*

Αντιγράφω: «Το όνειρο της Ευρώπης, θα γίνει πραγματικότητα..., αν οι λαοί που θα ενταχθούν σ’ αυτήν πιστέψουν στην ενότητα και η έννοια Ευρώπη γίνει συνείδηση και Μητέρα – Πατρίδα όλων. ... Χρειάζεται πάνω από κάθε εθνικισμό, ευρωπαϊκή συνείδηση και ευρωπαϊκή φιλοπατρία.» Γράφτηκε πριν 43 ολόκληρα χρόνια, το 1976. Πρόκειται για την καταληκτική παράγραφο έκθεσης μαθητού της τέταρτης τάξης του τότε Γυμνασίου στο πλαίσιο μεγάλου πανελλήνιου διαγωνισμού που προκήρυξε το υπουργείο Παιδείας για μαθητές Γυμνασίου-Λυκείου με τίτλο «Ελλάδα και Ευρώπη». Η έκθεση κέρδισε το πρώτο βραβείο. Ο νεαρός μαθητής υπήρξε οραματικός!

Σχεδόν μισόν αιώνα μετά και πολλά σημαντικά ενδιάμεσα επεισόδια, η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα σε σταυροδρόμι. Χιλιοειπωμένο! Ο αρχικός ενθουσιασμός όλων μας έχει περάσει από πεντακόσια κύματα. Ειδικά ημών των Ελλήνων. Διανύουμε την τελευταία εβδομάδα πριν τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές εκλογές και ο σκληρός πυρήνας της Ευρώπης ετοιμάζεται για ένα ισχυρότατο σοκ. Θα σειστεί με ανεπούλωτα ρήγματα ή ελαφριές σχισμές εύκολα διορθώσιμες;

Το πέρασμα στο κοινό νόμισμα, οι ανοχύρωτες οικονομίες του Νότου, το κλειστό σύστημα των πλεονασμάτων του Βορρά και των ελλειμμάτων του Νότου, η κλονισμένη κοινωνική πρόνοια, οι πρόσφυγες και οι οικονομικοί μετανάστες, τα δύσκολα εξωτερικά σύνορα, η έλλειψη ασφάλειας, τα αποκλείνοντα εθνικά συμφέροντα, η γραφειοκρατία και τα διορισμένα θεσμικά όργανα, οι προσωπικές επιλογές των ελίτ των Βρυξελλών, δεν λειτούργησαν προς την κατεύθυνση της πολιτικής ένωσης. Ο λαϊκισμός περίσσεψε, οι δημαγωγοί μεσουράνησαν, τα ταμπούρλα ήχησαν, και οι ευρωσκεπτικιστές παράγουν πλέον ...εξόδους! Ευτυχώς εμείς την τελευταία στιγμή κάναμε ...Kolotumba!

Η πρόσφατη οικονομική κρίση ταρακούνησε ακόμη περισσότερο τα ρηχά θεμέλια και αποκάλυψε την ανυπαρξία ισχυρού συνεκτικού ιστού ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Ο καθένας μόνος του ή «τα δικά μας δικά μας και τα δικά σας δικά μας», η φιλοσοφία των ισχυρών κρατών-μελών. Έτσι όμως δεν πάει άλλο...

Με εξαίρεση τις πρόσφατες διενέξεις στα Βαλκάνια, δεν πρέπει να ξεχνούμε τα 75 χρόνια συνεχούς ειρήνης στην ήπειρο μας, αποτέλεσμα του μεγάλου εγχειρήματος της Ε.Ε. Σύμφωνα με έρευνα της YouGov για την European Council on Foreign Relations σε 11 χώρες της Ένωσης, η υποστήριξη των Ευρωπαίων προς την Ε.Ε. ανέρχεται σήμερα στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας 25ετίας, παρά το γεγονός ότι οι μισοί και πλέον ερωτηθέντες πολίτες, θεωρούν πιθανή μιά μελλοντική κατάρρευση.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ολοκληρώθηκαν περνώντας μέσα από έναν εμφύλιο. Τα σημάδια του ανιχνεύονται ακόμη. Η δική μας Ένωση παρά τις δυσκολίες ευτυχώς προχώρησε αλλιώς. Μπορεί απογοητευτικά αργά και κουραστικά για τους λαούς της και μέσα από μακρόσυρτες διαδικασίες, οι τωρινές όμως επιλογές μας θα είναι καθοριστικές. Η ψήφος σε αυτές τις εκλογές πρέπει να είναι πάνω από άρρωστους εθνικισμούς, ψήφος επιλογής της Ευρώπης, μιας κοινής πατρίδας για όλους, με κοινά οράματα, κοινή ευημερία, κοινά σύνορα, κοινή ευρωπαϊκή συνείδηση και ευρωπαϊκή φιλοπατρία. Όπως ακριβώς το ονειρεύτηκε ο νεαρός μαθητής 43 χρόνια πριν!

*Η Έφη Μπάσδρα είναι καθηγήτρια Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, πρώην πρόεδρος του ΙΚΥ.