Οι προεκλογικές διαφημίσεις των υποψηφίων για τις Ευρωεκλογές και τις Δημοτικές-Περιφερειακές εκλογές
«Ό,τι δηλώσεις είσαι», λέει μια κλασική ατάκα. Είναι ο υπέρτατος νόμος της τέχνης της αυτοπροβολής, αλλά και το σημείο εκκίνησης για κάθε άνθρωπο που επιθυμεί να πουλήσει τον εαυτό του σε τιμή μεγαλύτερη από εκείνη που του αναλογεί. Η αλήθεια όμως είναι πως αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Ειδικά σε έναν προεκλογικό αγώνα. Έτσι, αναλαμβάνουν δράση επαγγελματίες, οι οποίοι ξέρουν πώς να σε πλασάρουν, πώς να τονίσουν τα δυνατά σου σημεία και να αποκρύψουν τις αδυναμίες σου. Είναι εκείνοι που θα σου κολλήσουν το αφήγημα που σου ταιριάζει, θα σε μάθουν να στήνεσαι και να μιλάς σωστά και θα σε διδάξουν πώς να τσιμπάς φιλικά στον ώμο τον τυχαίο περαστικό που θα συναντήσεις στην περιοδεία σου. Η τέχνη τους φαίνεται ακόμη περισσότερο στον τομέα των προεκλογικών σποτ. Εδώ θα βρούμε και διάφορα αισθητικά και αφηγηματικά μοτίβα που, αν και χιλιοπαιγμένα, εξακολουθούν να επιστρατεύονται. Υπάρχει για παράδειγμα το μοτίβο του ηγέτη-πατερούλη που χρησιμοποιείται συνήθως στην περίπτωση των εν ενεργεία πρωθυπουργών και δημάρχων, αλλά και των ακλόνητων φαβορί για την πρώτη θέση. Παράδειγμα: Το πρόσφατο σποτ της Νέας Δημοκρατίας για τις Ευρωεκλογές, στο οποίο πρωταγωνιστεί, μιλώντας σε πρώτο πρόσωπο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Μεγάλο ρόλο εδώ παίζουν οι σημειολογικές πινελιές, όπως ας πούμε οι ελληνικές σημαίες ή το κλαδί της ελιάς που γεμίζει το κενό στην δεξιά πλευρά του κάδρου, στο γκρο πλαν του πρωταγωνιστή (στο φόντο βρίσκεται φυσικά η Ακρόπολη). Στο ίδιο σποτ θα βρούμε τα κλασικά πλάνα σε αργή κίνηση με τον αρχηγό της ΝΔ άλλοτε να περιστοιχίζεται από ένθερμους πολίτες διαφόρων ηλικιών και άλλοτε να εργάζεται μόνος, σκυμμένος πάνω από λάπτοπ και χαρτιά, ενώ βρίσκεται στο μισοσκότεινο γραφείο του ή ταξιδεύει αεροπορικώς για χάρη μας. Παρεμπιπτόντως, σε ανάλογο στυλ –μα σαφώς υποδεέστερο σε επίπεδο παραγωγής και μοντάζ- είναι το σποτ του Αχιλλέα Μπέου, εν ενεργεία δημάρχου Βόλου και ακλόνητου φαβορί για την πρώτη θέση στις επικείμενες εκλογές.
Ένα άλλο χιλοπαιγμένο μοτίβο είναι εκείνο της εναλλαγής αμέτρητων εικόνων, με τη συνοδεία ενός επιθετικού σπικάζ ή ενός έντονου μουσικού ρυθμού. Ο ΣΥΡΙΖΑ την έχει χρησιμοποιήσει ήδη δύο φορές σε τούτη την προεκλογική περίοδο. Μία σε τρέντι ανατρεπτικό ύφος (το σποτ που λέει «Μην ψηφίσεις ΣΥΡΙΖΑ» κλείνοντας πονηρά το μάτι «στη νεολαία») και μία σε πιο κλασσικό στυλ (το copy paste σποτ με τις εικόνες από όλο το φάσμα της ελληνικής ιστορίας που εναλλάσσονται ταχύτατα και στις οποίες, όσο πλησιάζουμε προς την κορύφωση, πρωταγωνιστεί όλο και πιο συχνά το πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα). Στο τελευταίο σποτ έγινε και η γνωστή πατάτα, με την εμφάνιση σε μια φωτογραφία του Ιωάννη Μεταξά.
Τα σύντομα σποτ του Νάσου Ηλιόπουλου έχουν μια χειροποίητη, φαινομενικά low budget αισθητική. Στα περισσότερα ο υποψήφιος δήμαρχος με την Ανοιχτή Πόλη μιλά σύντομα και κοφτά, βαδίζοντας στους δρόμους της Αθήνας, με το steadicam να τον παρακολουθεί μετωπικά. Υπάρχει όμως και ένα πιο στατικό σποτ, με τον πρωταγωνιστή να βρίσκεται μπροστά στο ηλιακό ρολόι του εθνικού κήπου. Εδώ, την κατάλληλη στιγμή, λίγο πριν το φινάλε, ένα ψηφιακό περιστέρι πετάει από το βάθος του κάδρου προς το μέρος μας, φέρνοντάς μας στο μυαλό διάφορα ασαφή αλλά ευχάριστα πράγματα.
Τους δρόμους παίρνει στο δικό του σποτ και ο Κώστας Μπακογιάννης. Η διαφορά είναι ότι ο τελευταίος γράφει πολύ καλύτερα στην κάμερα και ότι προτιμά να τριγυρνά μόνος στις πιο υποβαθμισμένες γειτονιές της πόλης -τις οποίες είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν είχε επισκεφτεί άλλοτε.
Στο μέτωπο της περιφέρειας Αττικής το μεγάλο φαβορί Γιώργος Πατούλης ακολουθεί, όπως ήταν αναμενόμενο, την τεχνική του ηγέτη-πατερούλη (slow motion, αγκαλιές με πολίτες, δουλειά-δουλειά-δουλειά, κλπ). Ο Γιάννης Σγουρός, πάλι, παίζει πονηρά: Εμφανίζεται ωσάν άγαλμα μπροστά σε κολώνες αρχαιοελληνικού τύπου κολώνες, με την κάμερα να τον κυκλώνει θαυμάζοντάς τον, ενώ παρεμβάλλονται κάποιες πολύ παλιές δηλώσεις του Πατούλη στις οποίες ο τελευταίος τον αποθεώνει.
Η Ρένα Δούρου, αντίθετα, αποφάσισε να ριψοκινδυνέψει, να πρωτοτυπήσει, να τα παίξει όλα για όλα. Να πρωταγωνιστήσει σε ένα σποτ που θα δημιουργήσει ισχυρό σοκ και μέσω αυτού να ανατρέψει την κατάσταση υπέρ της. Τελικά μας χάρισε ένα οπτικοακουστικό μνημείο αμοραλισμού. Τι να πρωτοσχολιάσει κανείς; Το «εύρημα» με τις εικόνες από την τραγωδία που προβάλλονται πάνω της υπονοώντας πως την έχουν στοιχειώσει; Το εγωπαθές στυλιζάρισμα; Την απεγνωσμένη προσπάθεια της περιφερειάρχη να παρουσιαστεί ως το βασικό θύμα της τραγωδίας; Τη γεμάτη θλίψη εκφορά του λόγου; Και όλα αυτά γυρισμένα σε ένα στούντιο, μπροστά στο green screen και με τον σκηνοθέτη να φωνάζει έπειτα από κάθε λήψη: «Cut! Άλλη μία, παρακαλώ! Λίγο πιο θλιμμένα αυτή τη φορά κυρία περιφερειάρχη. Τρία δύο ένα…»
