Είναι τα Πανεπιστήμια υπό διάλυση;

Πολύς λόγος γίνεται τώρα τελευταία για τα Ελληνικά Πανεπιστήμια και ειδικά για τα δύο αρχαιότερα από αυτά που φέρουν και στο λογότυπό τους τη λέξη «ΕΘΝΙΚΟΝ», δηλαδή το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Για το Μετσόβιο δεν είμαι ιδιαίτερα ενημερωμένος κι έτσι δεν μπορώ να διατυπώσω έγκυρη γνώμη. Το Καποδιστριακό όμως το ζω, το γνωρίζω και αγωνίζομαι γι’ αυτό. Για το Πανεπιστήμιο αυτό μπορώ να πω πολλά. Θα φροντίσω όμως να δώσω μόνο κάποιες σημαντικές πληροφορίες που αφορούν στη συνολική εικόνα του Πανεπιστημίου όχι τόσο στο εσωτερικό, όπου εισπράττει την απαξία και την τιμωρία του Υπουργείου Παιδείας και Εκδίκησης (έτσι το αποκαλώ εγώ), όσο στο εξωτερικό που η αξιολόγηση γίνεται με συγκεκριμένο, γενικά αποδεκτό και ταυτόσημο για όλα τα πανεπιστήμια τρόπο.

Θα πρέπει να τονίσω ότι, κάθε πανεπιστήμιο, σε όλον τον κόσμο και κάθε πανεπιστημιακός ή εξωπανεπιστημιακός ερευνητής, απανταχού της Γης, είτε το θέλει είτε όχι, υφίσταται αξιολόγηση. Υπάρχουν διεθνείς οίκοι, με τεράστια εμπειρία και οικονομική υποστήριξη, οι οποίοι εφαρμόζουν συγκεκριμένους αλγορίθμους μέσω των οποίων κάνουν την αξιολόγηση.

Μετρούν πόσες εργασίες έχει κάθε ερευνητής, πόσες παράγει κάθε χρόνο, σε ποια περιοδικά είναι δημοσιευμένες, ποιος είναι ο δείκτης βαρύτητας (IF) καθενός περιοδικού από αυτά, πόσες αναφορές έχει κάθε μία από τις εργασίες, σε ποια περιοδικά είναι δημοσιευμένες οι εργασίες που κάνουν τις αναφορές αυτές και μια σειρά ακόμα από στοιχεία που συνυπολογίζονται και δίνουν ένα συγκεκριμένο δείκτη. Αυτός ο δείκτης συνοδεύει κάθε ερευνητή, ανεξαρτήτως εθνικότητας και αποτελεί μέτρο σύγκρισής του με όλους τους άλλους συναδέλφους του.

Έτσι λοιπόν ο μύθος περί της άρνησης των πανεπιστημιακών να κρίνονται πρέπει να σταματήσει. Μπορεί να περιφέρεται, κατά ύποπτο τρόπο, σε ακροατήρια που έχουν παντελή άγνοια και σίγουρα μπορεί να αξιοποιείται από κάθε Βεληγκέκα (κατά την σκληρότητα και όχι κατά την ανδρεία του αλβανικής καταγωγής έμπιστου του Αλή Πασά) υπουργό που θέλει να "καταχεριάσει" το πανεπιστήμιο και ψάχνει να βρει λόγους για να το κάνει.

Αν τώρα ασχοληθούμε με τη συνολική αξιολόγηση του Πανεπιστημίου, θα πρέπει να πούμε ότι γίνεται με ανάλογο τρόπο. Κάποιες παράμετροι συνυπολογίζονται και τα πανεπιστήμια μπαίνουν σε κατάλογο, κατά σειρά σπουδαιότητας. Μπορεί να υπάρχει μια μικρή διαφορά στη σειρά, ανάλογα με τον οίκο αξιολόγησης και τα κριτήρια που χρησιμοποιεί αλλά, σε γενικές γραμμές, αποτυπώνεται μια συγκεκριμένη εικόνα.

Ήμασταν όλοι χαρούμενοι παρακολουθώντας, τα τελευταία χρόνια, την ανοδική πορεία του ΕΚΠΑ. Ανέβηκε ανάμεσα στα 200 πρώτα πανεπιστήμια παγκοσμίως και αναρριχήθηκε, πριν από δύο ή τρία χρόνια, στη θέση 146. Αμέσως μετά έπεσε εκτός 200άδας, προς μεγάλη χαρά των υπηρεσιακών του Υπουργείου που έβρισκαν έτσι επιχειρήματα στην επίθεση εναντίον του (εννοώ πρώην υφυπουργό). Δεν θέλησαν ποτέ να αποδεχθούν ότι η μεγάλη αυτή πτώση του ΕΚΠΑ και πολλών άλλων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων (μεταξύ αυτών και το φημισμένο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας του Λομονόσοφ) προκλήθηκε από την προσθήκη, στη λίστα αξιολόγησης, δύο παραμέτρων που ευνόησαν κατάφωρα τα αγγλόφωνα πανεπιστήμια: πόσοι ξένοι καθηγητές διδάσκουν και πόσοι ξένοι φοιτητές φοιτούν στο πανεπιστήμιο.

Όλα όσα γράφω πιο πάνω αποτελούν κοινό τόπο για τους παροικούντες το ΕΚΠΑ αλλά και οποιοδήποτε άλλο πανεπιστήμιο, ελληνικό ή ξένο. Αποκρύπτονται όμως επιμελώς διότι το Υπουργείο Παιδείας και Εκδίκησης δεν θέλει με κανένα τρόπο να προβάλλεται η καλή πλευρά του υποκειμένου της βαναυσότητάς του (προς επιβεβαίωση βλέπε και ανακοίνωση του Συμβουλίου Ιδρύματος του Πανεπιστημίου Κρήτης όπου αποτυπώνεται – αρκετά πρώιμα μάλιστα – η δυσφορία των μελών του για το μένος του Υπουργείου).

Ας γνωρίζουν λοιπόν οι φοιτητές που ευτύχησαν να βρεθούν στο Πανεπιστήμιό μας αλλά και οι γονείς τους, ότι το ΕΚΠΑ είναι Πανεπιστήμιο ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ. Με όλα τα προβλήματα που έχει, με τη διαρκή ετοιμότητα για τη διαχείριση των κρίσεων που προκαλεί το πολιτικά προϊστάμενο Υπουργείο (όχι εποπτεύον όπως το Σύνταγμα το έχει ορίσει), με την υποχρηματοδότηση, τον φοιτητικό υπερπληθυσμό, την έλλειψη υποδομών, την παλαίωση ζηλευτών εξοπλισμών και τη μείωση του προσωπικού, βρίσκει πάντα τον τρόπο να έχει εξαιρετικούς ερευνητές, εμπνευσμένους δασκάλους και αξιοζήλευτη εικόνα, σε παγκόσμια κλίμακα.

Αυτό το Πανεπιστήμιο βάλλεται. Ο λόγος; Λογικά ….ακατανόητος. Μήπως όμως πρέπει να αρχίσουμε να υποψιαζόμαστε; Δείτε τους ασμένως προσερχόμενους πολιτικούς σε εγκαίνια ιδιωτικών «πανεπιστημίων», μαζί με τα τηλεοπτικά τσιράκια τους, και ίσως βγάλετε άκρη. Κατά τα άλλα, όλοι αυτοί υπερασπίζονται το …δημόσιο Πανεπιστήμιο. Ακόμα και όσοι θέλουν να το διαλύσουν.

Κι εμείς, η πανεπιστημιακή κοινότητα ως σύνολο, τι κάνουμε; Αντί να βροντοφωνάξουμε «αφήστε μας να κάνουμε τη δουλειά μας» παρακολουθούμε παθητικά τις καταλήψεις να σβήνουν τη φωνή μας!