Μιχάλης Αγγελόπουλος: Η Ευρώπη πρέπει να έρθει πιο κοντά στην Ελλάδα

Έχει διατελέσει περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης, ενώ ως δήμαρχος Σάμου, ενός νησιού που δέχθηκε τα τελευταία 4 χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες, έχει ασχοληθεί με το προσφυγικό - μεταναστευτικό εντατικά, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνοποιώντας το στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα. Τώρα κατεβαίνει στο στίβο της Ευρωβουλής ως υποψήφιος με τη Νέα Δημοκρατία.

Διατελέσατε Περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης (2004-2007) και από τον Μάιο του 2014 Δήμαρχος Σάμου. Τώρα είστε υποψήφιος για την Ευρωβουλή με τη ΝΔ. Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες που έπαιξαν ρόλο στην απόφασή σας να περάσετε από την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ευρωβουλή; 
Τον Μάιο του 2014 οι συμπολίτες μου με ανέδειξαν Δήμαρχο του ακριτικού νησιού – στο κοντινότερο σημείο, απέχει μόλις 1.250 μέτρα από την Τουρκία. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη τιμή από το να υπηρετείς το δημόσιο καλό, ως ο πρώτος πολίτης στον τόπο καταγωγής σου.

Δυστυχώς για όλους, ελάχιστους μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων μου, το πολυδιάστατο και εντονότατο προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα μετέτρεψε τη Σάμο και τα υπόλοιπα νησιά του ΒΑ Αιγαίου σε τόπους όπου, καθημερινά, χιλιάδες άνθρωποι κατέφθαναν με κάθε τρόπο, αναζητώντας ελπίδα. Και οι κυβερνητικοί χειρισμοί όλα αυτά τα χρόνια που μεσολάβησαν υπήρξαν από ανεπαρκείς έως επικίνδυνοι και επιδείνωσαν σημαντικά το πρόβλημα, αντί να προσφέρουν λύσεις.

Ανταποκρίθηκα στην πρόσκληση του Κυριάκου Μητσοτάκη για την Ευρωβουλή, επειδή η γνώση μου των εσωτερικών μηχανισμών λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνδυασμό με την εμπειρία και το έργο μου στην ΚΕΔΕ, το Κογκρέσο Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης, αλλά κυρίως από αυτή τη μάχη, στην πρώτη γραμμή του προσφυγικού / μεταναστευτικού προβλήματος, μου διαμόρφωσαν μια ακλόνητη πεποίθηση: Η Ευρώπη πρέπει να έρθει πιο κοντά στην Ελλάδα. Η Ελλάδα πρέπει να έρθει πιο κοντά στην Ευρώπη. Και η νέα Ευρώπη πρέπει να επιδιώξουμε να προσεγγίσει όχι πλέον με θεωρητικό, αλλά με πραγματιστικό τρόπο τις προκλήσεις της εποχής μας. Να έλθει σε πολύ πιο στενή επαφή με την καθημερινότητα και το βίωμα των πολιτών της.

Γι’ αυτό και οι ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου είναι εξαιρετικά σημαντικές. Επειδή κρίνεται το μέλλον των πολιτών της Ευρώπης μέσα σε ένα κλίμα απαξίωσης των θεσμών και έντονου σκεπτικισμού για την ενότητα και το μέλλον της Ένωσης. Η Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι η παράταξη του αξιόπιστου λόγου, των συγκεκριμένων θέσεων, των ξεκάθαρων απόψεων, του ειλικρινούς διαλόγου με το λαό. Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο, είναι σαφές ότι η Ευρώπη προσανατολίζεται προς μια σημαντική απόφαση. Να αναβαθμίσει σημαντικά το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη λήψη αποφάσεων την επόμενη πενταετία. Είναι ένας από τους στόχους που σκοπεύω να υπηρετήσω, εάν εκλεγώ.

Γι’ αυτό και οι ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου είναι εξαιρετικά σημαντικές. Επειδή κρίνεται το μέλλον των πολιτών της Ευρώπης μέσα σε ένα κλίμα απαξίωσης των θεσμών και έντονου σκεπτικισμού για την ενότητα και το μέλλον της Ένωσης.

Η Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι η παράταξη του αξιόπιστου λόγου, των συγκεκριμένων θέσεων, των ξεκάθαρων απόψεων, του ειλικρινούς διαλόγου με το λαό.

Σε μια εποχή όπως η σημερινή, με τις ακραίες φωνές απ’ τη μία και το λαϊκισμό απ’ την άλλη να διεκδικούν πολιτικό ρόλο δυσανάλογα μεγαλύτερο απ’ αυτόν που τους αναλογεί, η Νέα Δημοκρατία καταθέτει την πιο νηφάλια, σαφή, ρεαλιστική και εθνικά ωφέλιμη πρόταση.

Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο, είναι σαφές ότι η Ευρώπη προσανατολίζεται προς μια σημαντική απόφαση. Να αναβαθμίσει σημαντικά το ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη λήψη αποφάσεων την επόμενη πενταετία. Είναι ένας από τους στόχους που σκοπεύω να υπηρετήσω, εάν εκλεγώ.

Με ποια κριτήρια πρέπει κατά την άποψή σας να ψηφίσουν οι πολίτες στις ευρωεκλογές;
Τα ζητήματα που απασχολούν αυτή τη στιγμή την Ευρώπη είναι μείζονα: ο ακραίος ευρωσκεπτικισμός, ο λαϊκισμός, η επανεμφάνιση του εθνικισμού, που απειλεί το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η διεύρυνση της Ε.Ε., οι ανισότητες μεταξύ Βορρά-Νότου, η κοινωνική πολιτική, το προσφυγικό / μεταναστευτικό ζήτημα, το δημογραφικό, η φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων, η ενεργειακή αυτοτέλεια, οι σχέσεις, εμπορικές και άλλες, με τις ΗΠΑ, την Κίνα και τη Ρωσία, είναι όλα κρίσιμα θέματα που εντός της ερχόμενης πενταετίας θα απαιτήσουν σημαντικές δράσεις και ουσιαστικές λύσεις.

Αυτές τις πρωτοβουλίες δεν μπορεί να τις πάρει ένα ευρωκοινοβούλιο «προσωπικοτήτων» – πολύ δε περισσότερο, όταν μεταξύ των ζητουμένων θα είναι ακριβώς και η αναβάθμιση του ρόλου του ίδιου του θεσμού στο πλαίσιο των διεργασιών στους κόλπους της Ένωσης. Από τις εκλογές της 26ης Μαΐου θα πρέπει να αναδειχθούν στο Ευρωκοινοβούλιο πρόσωπα με εμπειρία, διάθεση και ουσιαστικές δυνατότητες να αναλάβουν πρωτοβουλίες, να εισηγηθούν ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες προτάσεις και να διεκδικήσουν με πείσμα, αλλά και με τεκμηριωμένες θέσεις, την υλοποίησή τους.

Αυτό είναι για μένα το κριτήριο που μπορούν να προτάξουν οι πολίτες. Η ανάδειξη ενός σώματος που θα έχει υγιή σύνθεση και δημιουργική δυναμική, ώστε να συντελέσει τα μέγιστα προς την κατεύθυνση της ενοποίησης και της επικράτησης μιας Ευρώπης πιο κοντά στις ανάγκες, τα προβλήματά τους, αλλά και τις ελπίδες τους.

Καλώ όλους τους πολίτες και ιδιαίτερα τους νέους, με σύνεση και ψυχραιμία να αποφασίσουν για ένα κοινό μέλλον, χωρίς λαϊκισμό και ψευτοδίλημμα προοδευτισμού. Να ψηφίσουν με γνώμονα την ειλικρίνεια, την αλήθεια και τις ικανότητες που διακρίνουν σε κάθε πρόσωπο να τους εκπροσωπήσει τα προσεχή πέντε χρόνια με αποτελεσματικότητα στα κέντρα αποφάσεων της Ε.Ε. 

Θεωρείτε ότι η ευρωεκλογές θα έχουν χαρακτήρα προκρίματος για τις εθνικές εκλογές;
Αν και αυτές οι ευρωεκλογές λαμβάνουν χώρα σε μια περίοδο που το ευρωπαϊκό οικοδόμημα τρίζει από τη βάση του, με τις πολιτικές παρατεταμένης λιτότητας και τις φωνές εξόδου από την οικογένεια να έχουν κερδίσει έδαφος, όπως κάθε κάλπη, έτσι και αυτή της 26ης Μαΐου θα έχει τέτοιο χαρακτήρα: προκρίματος για τις εθνικές εκλογές.

Υπό αυτή την έννοια, θεωρώ ότι σε 12 μέρες οι ψηφοφόροι οφείλουν να δώσουν το σύνθημα για την πιο απαραίτητη πολιτική αλλαγή στη χώρα μας, από τη μεταπολίτευση και μετά. Και στις αυτοδιοικητικές εκλογές και στις ευρωεκλογές.

Θέλω, όμως, να επισημάνω ότι η προσμονή για την αλλαγή κυβέρνησης μετά τις εθνικές εκλογές, δεν πρέπει να οδηγήσει σε υποτίμηση αυτής καθαυτής της ψήφου στις ευρωεκλογές. Όλοι οι πολίτες πρέπει να προσέλθουν στην πανευρωπαϊκή κάλπη της 26ης Μαΐου θεωρώντας κρίσιμη την ψήφο τους για το μέλλον της χώρας και της Ευρώπης, εξίσου.

Πολλοί θεωρούν ότι χρειαζόμαστε «περισσότερη Ευρώπη» και συνεπώς αυτό πρέπει να είναι το μήνυμα των ευρωεκλογών. Συμμερίζεστε αυτή την άποψη;
Σε αυτές τις εκλογές έχουμε να κερδίσουμε ένα ακόμη στοίχημα: Να κατανοήσει ο Έλληνας ψηφοφόρος ότι η ψήφος στις ευρωεκλογές δεν είναι ψήφος αδύναμη και ασήμαντη. Στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο κρίνονται ζητήματα που επηρεάζουν τη ζωή και την καθημερινότητά μας, τη θέση της χώρας μας στον ευρωπαϊκό και διεθνή χάρτη, την ενίσχυση της φωνής μας και την υλοποίηση πολιτικών.

Το πρόταγμά μου είναι: Για μια Ευρώπη πιο κοντά στην Ελλάδα και για μια Ελλάδα, πιο κοντά στην Ευρώπη.

Δεν πρόκειται για ένα απλό σύνθημα αλλά για μια πολιτική που πρέπει να εφαρμοστεί και να φέρει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Θα σας απαντήσω, λοιπόν, με κάποια παραδείγματα πολιτικής εφαρμογής.

Ας πάρουμε, λόγου χάριν, το θέμα της Νησιωτικότητας. Ένας ευρωβουλευτής ή μια ομάδα από εκπροσώπους νησιωτικών περιοχών της Ευρώπης, μπορεί να κάνει τις αναγκαίες παρεμβάσεις, να πιέσει σε επίπεδο νομοθεσίας με βάση το κείμενο του Κοινοβουλίου και τις σχετικές αποφάσεις για τη δημιουργία ενός παρατηρητηρίου για τα νησιά. Να προσπαθήσει να νομοθετήσει και να φέρει την πρόταση για μια διαλειτουργική υπηρεσία εντός του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Με αυτόν τον τρόπο υπηρετούν οι εκπρόσωποί μας, όχι μόνο τα στενά συμφέροντα του τόπου τους, αλλά της θαλάσσιας περιοχής της Ε.Ε.

Άλλος τομέας είναι η διαχείριση των χρηματοδοτικών εργαλείων, όπως του ΕΣΠΑ. Τα κονδύλια που δίνονται πρέπει να είναι στοχευμένα και να κατευθύνονται σε έργα οριζόντια, όπως σε έργα διαχείρισης απορριμμάτων, έργα ανακύκλωσης, έργα πράσινης αναβάθμισης. Αυτά είναι ενέργειες που αφορούν σε όλη την Ελλάδα κι όχι μόνο κάθε Περιφέρεια.

Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα. Πρέπει όμως οι διεκδικήσεις να γίνονται με γνώση και μέθοδο και να λαμβάνουν υπόψη τους την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία που, δυστυχώς, είναι ακόμη μεγαλύτερη απ’ όσο θα έπρεπε ή θα θέλαμε.

Σαν Δήμαρχος Σάμου έχετε ζήσει από κοντά το προσφυγικό/μεταναστευτικό πρόβλημα. Υπάρχουν λύσεις;
Το προσφυγικό/μεταναστευτικό αποτελεί αιτία σοβαρών τριβών και δημιουργίας διαβρωτικών και διασπαστικών τάσεων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το πρώτο επίπεδο αφορά στη διαχείριση εντός των συνόρων μας ενός θέματος που έχει ανθρωπιστικό περιεχόμενο, διαχειριστικό αντικείμενο και πολιτικό μήνυμα. Σε αυτό το επίπεδο υπάρχει πλήρης αποτυχία, καθώς εγκλωβίζονται διαρκώς από 12.000 έως 20.000 άνθρωποι στο Βόρειο Αιγαίο. Πολλοί από αυτούς έχουν προσφυγικό προφίλ, πολλοί έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες ασύλου, αρκετοί είναι έτοιμοι να φύγουν για άλλες χώρες, αλλά ακόμη περιμένουν.

Την ίδια στιγμή έχεις να διαχειριστείς μια ιδιαίτερα ευαίσθητη κατηγορία, όπως τα ασυνόδευτα παιδιά. Είναι μια τραγωδία για τη χώρα μας να μη μπορούμε να κάνουμε κάτι για 2.700 παιδιά σε όλη την Ελλάδα και να επικαλούμαστε αδυναμία δομών σίτισης, στέγασης, αφήνοντάς τα έκθετα. Χαρακτηριστικά θα σας πω ότι η Σουηδία έχει δεχθεί 60.000 ασυνόδευτα παιδιά, αλλά εδώ λόγω ιδεοληψίας δε δεχόμαστε ούτε τη βοήθεια του ιδιωτικού τομέα για την κάλυψη αυτών των αναγκών.

Ως δήμαρχος ενός νησιού που δέχθηκα τα τελευταία 4 χρόνια εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες, έχω ασχοληθεί με το πρόβλημα εντατικά, εκ του σύνεγγυς και εις βάθος, όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά και διεθνοποιώντας το στα αρμόδια ευρωπαϊκά όργανα.

Υπάρχουν διάφορες λύσεις - προσεγγίσεις για τις οποίες χρειάζεται προγραμματισμός και δραστηριοποίηση άμεση και αποτελεσματική. Συγκεκριμένα. Η δημιουργία ενδιάμεσου μηχανισμού για την εξέταση αιτήσεων ασύλου σε χώρες που έχουν αποδεχθεί να κατανεμηθούν πρόσφυγες. Η υλοποίηση της στρατηγικής ασφάλειας συνόρων με την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τις επιστροφές των παράτυπων μεταναστών, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικό το σύστημα των επανεισδοχών. Η ενίσχυση της λειτουργίας της υπηρεσίας ασφάλειας των συνόρων Frontex. Η εξειδίκευση της κοινής δήλωσης Ευρώπης - Τουρκίας ώστε να μην μετατρέπονται τα νησιά μας σε αποθήκες ανθρώπων. Η αποσυμφόρηση σε βάθος 6μήνου των ελληνικών νησιών. Η κάλυψη της ευαλωτότητας με την υποστήριξη δικτύων, όπως το «Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πόλεων για την Αλληλεγγύη» σε ανταπόκριση του Ευρωπαϊκού αιτήματος που υπεβλήθη στις 3 Οκτωβρίου 2015 από τους Δήμους Στρασβούργου, Κατάνια και Ροβερέτο, με στόχο την ενδυνάμωση του συντονισμού των δράσεων και πρωτοβουλιών για την υποδοχή προσφύγων. Και, τέλος, η επιστροφή στην Τουρκία όσων ανθρώπων δεν έχουν προσφυγικό προφίλ.

Μπορείτε να μας πείτε τις τρεις προτεραιότητες που έχετε ψηλά στην πολιτική σας ατζέντα;

Πρώτον, να εφαρμοστούν ανθρωπιστικές, ρεαλιστικές λύσεις και προβλέψεις για το προσφυγικό/μεταναστευτικό που απασχολεί την Ελλάδα και τις χώρες του Νότου. Δεύτερον, να αξιοποιηθούν στο έπακρο από τη χώρα μας οι νομοθετικές προβλέψεις και βέλτιστες πρακτικές της ΕΕ για τη νησιωτικότητα. Και, τέλος, να αναβαθμιστεί ο διεθνής ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για μια Ευρώπη πιο κοντά στον πολίτη.

Η αξιοποίηση όλων των μέσων για την ανάδειξη και εφαρμογή της νησιωτικότητας, θέμα στο οποίο φυσικά ανήκουν και η εφαρμογή μονίμως χαμηλότερων συντελεστών ΦΠΑ σε όλα τα νησιά, καθώς και η πλήρης αποσύνδεση του θέματος από τις προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές, είναι μείζονος σημασίας. Η Ελλάδα είναι η πλέον νησιωτική χώρα της Ευρώπης, αλλά, δυστυχώς, ελάχιστα απ’ όσα προβλέπει ακόμη και το Σύνταγμά μας υλοποιεί εντός αυτού του πλαισίου, προκειμένου τα νησιά μας να έχουν πραγματικά ίσες ευκαιρίες με τις ηπειρωτικές περιοχές, ξεπερνώντας τα εγγενή μειονεκτήματα τους λόγω της γεωγραφικής τους θέσης και της απομόνωσής τους: τα υψηλά μεταφορικά κόστη, την ενεργειακή αυτονομία, τη βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων, την υδροδότησή τους κ.λπ. Ως Δήμαρχος Σάμου, αλλά και πρόεδρος της επιτροπής νησιωτικής πολιτικής της ΚΕΔΕ, έχω αποκτήσει ουσιαστική γνώση γύρω από το ζήτημα αυτό και έχω αγωνιστεί προκειμένου να ληφθούν πραγματιστικά και βιώσιμα μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση, τόσο εντός χώρας όσο και στην Ευρώπη.

Κυρίαρχο στόχο μου αποτελεί και η αναβάθμιση του διεθνή ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο της προσπάθειας για μια Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες της. Η θητεία μου στο Κογκρέσο, αλλά και η επιτόπου παρουσία μου σε αρκετές χώρες που έχουν συνυπογράψει και προσπαθούν να υλοποιήσουν τα προβλεπόμενα από το Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης, έχουν υπάρξει για μένα εξαιρετικά χρήσιμες και διδακτικές εμπειρίες. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, ειδικά του πρώτου βαθμού, αποτελεί τη “φωνή” του Ευρωπαίου πολίτη απέναντι στο ευρωπαϊκό εγχείρημα και, σε εποχές ευρωσκεπτικισμού και ανόδου του λαϊκισμού, η εμπειρία της οφείλει να ληφθεί υπόψη σε θεμελιώδες επίπεδο.

Εφόσον εκλεγώ, δε θα πάω στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να μάθω από την αρχή πράγματα. Θα πάω με έτοιμες θέσεις, προτάσεις και διεκδικήσεις και εμπεριστατωμένη γνώση για το πώς μπορούν να προωθηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τη χώρα μας.