Εκλογές στην Ισπανία: Ο Γιώργος Κύρτσος αναλύει το τελικό αποτέλεσμα και εξηγεί πώς μπορεί να δημιουργήσει αλλαγές και να επηρεάσει τις ευρωπαϊκές εξελίξεις.
Στις βουλευτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής η Ισπανία μετακινήθηκε, με έναν ιδιαίτερο τρόπο, προς τα δεξιά.
Το τελικό αποτέλεσμα είναι η πολιτική κυριαρχία των Σοσιαλιστών ύστερα από μια μεγάλη περίοδο δοκιμασίας γι’ αυτούς και αλλαγές στον συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων που μπορεί να επηρεάσουν και τις ευρωπαϊκές εξελίξεις.
Αιμοδότες των Σοσιαλιστών
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα αύξησε το ποσοστό του από 22,6% σε 28,7% και τις έδρες του στη Βουλή από 85 σε 123.
Πρόκειται για τον μεγάλο νικητή των εκλογών εάν σκεφτούμε ότι το 2016 αγωνίστηκε να κρατηθεί στη δεύτερη θέση και να εξουδετερώσει την επίθεση των Podemos που φιλοδοξούσαν να το… πασοκοποιήσουν.
Τον λογαριασμό της ανόδου του Σοσιαλιστικού Κόμματος πλήρωσαν σχεδόν αποκλειστικά οι Podemos, οι οποίοι είδαν το εκλογικό ποσοστό τους να πέφτει από το 21,2% στο 14,3% και τις έδρες τους να περιορίζονται από 71 σε 42.
Το 2014-2015 τα δημοσκοπικά ποσοστά των Podemos ήταν της τάξης του 30% και έδειχναν ότι θα μπορούσαν, μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ, να διεκδικήσουν την εξουσία με ριζοσπαστικές αριστερές θέσεις.
Η κυβερνητική αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ συνέβαλε στη σταδιακή φθορά των Podemos, οι οποίοι βρίσκονται πλέον σε στρατηγικό αδιέξοδο. Έχουν να επιλέξουν μεταξύ της υποστήριξης στους Σοσιαλιστές τους οποίους συνήθιζαν να καταγγέλλουν και μιας μοναχικής πορείας με υψηλό πολιτικό ρίσκο.
Ο ηγέτης των Σοσιαλιστών κ. Σάντσεθ φαίνεται να προτιμάει μία κυβέρνηση μειοψηφίας με την ανοχή διαφόρων κομμάτων, ενδεχομένως και των Podemos, όχι όμως τη συνεργασία μαζί τους. Θα πάρει τις τελικές αποφάσεις και θα τις ανακοινώσει μετά τις ευρωεκλογές της 26ης Μαΐου.
Ο άλλος μεγάλος χαμένος των ισπανικών εκλογών είναι το κεντροδεξιό Λαϊκό Κόμμα, το οποίο έπεσε από το 32,6% στο 16,7% και από τις 135 έδρες στις 66. Είδε το ποσοστό του και τις έδρες του να διαιρούνται διά δύο.
Το Λαϊκό Κόμμα έπαθε μεγάλη ζημιά εξαιτίας της δυναμικής ανόδου του ακροδεξιού κόμματος Vox, το οποίο είχε πάρει 0,2% στις εκλογές του 2006 και εκτοξεύτηκε στο 10,3%, εξασφαλίζοντας 24 βουλευτικές έδρες.
Απώλειες είχε το Λαϊκό Κόμμα και προς την κατεύθυνση των φιλελεύθερων Ciudadanos, οι οποίοι κατέλαβαν την τρίτη θέση, αυξάνοντας το ποσοστό τους από 13% σε 15,9% και τις έδρες τους από 32 σε 57.
Η ισπανική κεντροδεξιά αποδυναμώθηκε για τρεις βασικούς λόγους.
Πρώτον, ένα μέρος του συντηρητικού ακροατηρίου της, τη θεώρησε υπεύθυνη για την ενίσχυση των Καταλανών αυτονομιστών και στράφηκε προς την άκρα Δεξιά, η οποία δίνει εγγυήσεις για την ενότητα της Ισπανίας με βάση την παράδοση του στρατηγού-δικτάτορα Φράνκο.
Είναι εντυπωσιακό ότι ο ηγέτης των φιλελεύθερων Ciudadanos, Ριβέρα, κατάγεται από την Καταλονία, ενώ ο ηγέτης του ακροδεξιού Vox, Αμπασκάλ, προέρχεται από τη χώρα των Βάσκων και είναι και οι δύο φανατικοί υποστηρικτές της ενότητας της Ισπανίας και πολέμιοι των Καταλανών αυτονομιστών που ανέβασαν τα ποσοστά και τις έδρες τους.
Δεύτερον, το Λαϊκό Κόμμα πλήρωσε ακριβά την καταδίκη παλαιών στελεχών του για τη δημιουργία «μαύρου ταμείου» που φαίνεται ότι λειτουργούσε επί δεκαετίες σε όφελος του κόμματος με λεφτά μεγάλων κατασκευαστικών εταιριών και σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος.
Τρίτον, ο νέος ηγέτης του κόμματος Κασάντο δεν έχει την εμπειρία, ούτε τις δυνατότητες του πρώην πρωθυπουργού Ραχόι, και δεν μπόρεσε να επιτύχει την αγωνιστική ενότητα ενός κόμματος που χαρακτηρίζεται παραδοσιακά από αντιπαλότητες και προσωπικές στρατηγικές.
Η ευρωπαϊκή διάσταση
Η ευρωπαϊκή διάσταση των ισπανικών εκλογών είναι εξαιρετικά σημαντική. Αποδυναμώθηκε ο αριστερός λαϊκισμός των Podemos, ο οποίος πρωταγωνίστησε στις εξελίξεις το 2014-2015. Με την υποχώρηση των δυνάμεων και του ΣΥΡΙΖΑ η ευρωαριστερά χάνει σημαντικό μέρος της επιρροής της.
Η μεγάλη επιτυχία του ισπανικού Σοσιαλιστικού Κόμματος αλλάζει τις εσωτερικές ισορροπίες στην ευρωπαϊκή κεντροαριστερά. Με το άλλοτε πανίσχυρο γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα να είναι γύρω στο 6%, τους Γερμανούς Σοσιαλδημοκράτες να είναι γύρω στο 16% και το Δημοκρατικό Κόμμα της Ιταλίας να κινείται γύρω στο 20%, οι Ισπανοί Σοσιαλιστές θα διεκδικήσουν ηγετική θέση στην ευρωσοσιαλιστική ομάδα.
Η προοπτική του Brexit και της αποχώρησης των Βρετανών Εργατικών ενισχύει ακόμη περισσότερο τη συγκριτική τους θέση.
Η μεγάλη ήττα του Λαϊκού Κόμματος αποτελεί σοβαρό πλήγμα για την ευρωπαϊκή κεντροδεξιά, η οποία είναι ήδη αποδυναμωμένη στην Ιταλία, με τον Μπερλουσκόνι να κινείται γύρω στο 10% και στην Ιταλία, με τους Ρεπουμπλικάνους να βρίσκονται γύρω στο 15%.
Ταυτόχρονα, δημιουργούνται ευκαιρίες μεγαλύτερης επιρροής σε ανερχόμενες δυνάμεις της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς, όπως είναι η ΝΔ.
Τέλος, η μετατροπή του ακροδεξιού Vox σε ισχυρό κοινοβουλευτικό κόμμα δίνει νέες δυνατότητες στην σκληρή και την άκρα Δεξιά στην Ε.Ε., η οποία θα κάνει ό,τι μπορεί για να εκμεταλλευτεί την υποχώρηση της συνολικής δύναμης των παραδοσιακών κομμάτων της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς στην Ε.Ε.
7°
