Πώς το ταξικό μίσος καλλιεργήθηκε στοχευμένα: Ο δημόσιος διάλογος για την αριστεία και το στοίχημα της επόμενης δεκαετίας.
«Έχουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν» ήταν η φράση που εκτοξευόταν κάποτε ως μομφή. Πλέον αυτό άλλαξε. Αποτελεί ένδειξη μαγκιάς. Δεν θέλουμε πολιτικούς με μόρφωση ανώτερη από τη δική μας, δεν γουστάρουμε να έχουν σπουδάσει σε καλά πανεπιστήμια, μας ενοχλεί να έχουν πτυχία ξένων γλωσσών. Η μόρφωση και η επαγγελματική καταξίωση αντιμετωπίζονται από όλο και περισσότερους, αν όχι με μίσος, με καχυποψία. Όσο περνάει ο καιρός αποδεικνύεται όλο και πιο καθαρά ότι στα χρόνια του μνημονίου η οικονομική χρεοκοπία ήταν το λιγότερο που συνέβη στην ελληνική κοινωνία.
Το ταξικό μίσος καλλιεργήθηκε στοχευμένα και μεθοδικά και η πυροδότηση θυμικών αντανακλαστικών έγινε εργαλείο άσκησης πολιτικής. Η φράση «η αριστεία είναι ρετσινιά» που θεωρήσαμε ότι ανάλαφρα εκτοξεύτηκε στην παρθενική ομιλία του τότε νέου Υπουργού Παιδείας το 2015, αποδείχθηκε εμβληματική, αφού οικοδόμησε το νέο αφήγημα. Όσα ακολούθησαν είναι γνωστά. Τα πειραματικά σχολεία καταργήθηκαν στον βωμό ιδεοληψιών, οι επιστήμονες του εξωτερικού εκδιώχθηκαν από τα συμβούλια διοίκησης των ΑΕΙ, ΤΕΙ μετατράπηκαν εν μία νυκτί σε ΑΕΙ, οι σημαιοφόροι βγαίνουν πλέον με κλήρωση, η αριστεία στιγματίστηκε, η «καριέρα έγινε χολέρα» και η μόρφωση πέρασε περίπου στην παρανομία.
Οι αρνητές της αξιολόγησης των υπαλλήλων στο Δημόσιο, οδήγησαν μεθοδικά στην εξίσωση προς τα κάτω και των μαθητών στο Δημόσιο σχολείο, χαρακτηρίζοντας «πρόοδο» την ισότητα στην αγραμματοσύνη και παραβλέποντας ότι η υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου, ευνοεί τους οικονομικά ευκατάστατους, που έχουν τη δυνατότητα να πάνε στα ιδιωτικά. Είναι η πρώτη φορά στην ιστορία, που η λογική της ήσσονος προσπάθειας εκφράζεται τόσο περήφανα και ισοπεδωτικά. Καθόλου τυχαία δεν ήταν η αναφορά της Αυγής ότι η νέα υφυπουργός Μακεδονίας Θράκης «δεν πήρε μεταπτυχιακά στην Αμερική, ούτε θα τη δείτε στα κοσμικά περιοδικά. Είναι πάντα γελαστή, ανθρώπινη και σοβαρή». Σαν να αποτελεί κάτι κακό ή ασόβαρο το να έχει κάνει κανείς μεταπτυχιακά στην Αμερική.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, η αντιπολίτευση αμήχανα προσπαθεί να βρει βηματισμό. Κάνει κριτική για τα γραμματικά λάθη κυβερνητικών στελεχών, αλλά στο κυβερνητικό επιτελείο μάλλον γελάνε περισσότερο ακούγοντας αυτή την κριτική, απ’ ότι τα ίδια τα λάθη. Γιατί ξέρουν καλά ότι όλα αυτά τα χρόνια έχουν καταφέρει να χτίσουν ένα ευρύ ακροατήριο που αυτά δεν τα ακούει καν. Μια μεγάλη δεξαμενή από ψηφοφόρους που αναθαρρούν βλέποντας ότι τα γραμματικά λάθη που κάνουν οι ίδιοι, τα κάνει και κάποιος που έφτασε να γίνει υπουργός. Τη στιγμή που σατιρικές εκπομπές κάνουν πάρτι με το Madame Merkel και τα social media οργιάζουν με το «we have already eaten the camel and nowthere is the queue», υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων που πείστηκε ότι όλα αυτά είναι μαγκιά. Άλλωστε, πλέον μάθαμε ότι «η αριστεία είναι ρετσινιά» όπως είπε ο Α. Μπαλτάς, αλλά και ότι «καλλιεργεί τον εγωισμό» κατά την παραλλαγή Γαβρόγλου. Αν παρατηρήσει κανείς πώς εκτυλίσσεται ο δημόσιος διάλογος, θα δει ότι καταλογίζεται σχεδόν ως μομφή στον Μητσοτάκη το ότι έχει πτυχίο από το Χάρβαρντ και μεταπτυχιακά από τον Χάρβαρντ και το Στάνφορντ.
Στην αντίπερα όχθη υπάρχουν, βέβαια, αρκετοί που έχουν ματώσει στα θρανία, τα βιβλία και τα πανεπιστημιακά έδρανα, ψάχνουν για δουλειά με τρεις και εξήντα και θεωρούν αδιανόητο πρωθυπουργικός σύμβουλος να γράφει «η δημοκρατία δεν είναι υπόθεση των ειδήμων», η πρώην υφυπουργός Μακεδονίας Θράκης και υποψήφια δήμαρχος Θεσσαλονίκης να γράφει «συνάντηση εργασίας με τον διευθύνων σύμβουλο» και η νέα υφυπουργός Μακεδονίας Θράκης παραθέτει στο βιογραφικό της ότι έχει περπατήσει. Όμως στα μάτια πολλών όλες αυτές οι ατάκες εκπέμπουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα: «κι εσύ μπορείς να βρεθείς άκοπα από το μπαρ στο Μαξίμου». Δεν θέλουμε πολιτικούς καλύτερους από εμάς. Θέλουμε πολιτικούς σαν κι εμάς, για να νιώθουμε ίσοι ή και ανώτεροι.
Ίσως η καλύτερη απάντηση που δόθηκε σε όλη αυτή τη συστηματική επιχείρηση απαξίωσης της μόρφωσης ήρθε από τον καθηγητή Νομικής Γιώργο Γεραπετρίτη. Ήταν Μάρτιος του 2018 όταν σε ομιλία του ο κ. Κατρούγκαλος έλεγε: «Πιστεύετε ότι αυτοί που βρίσκονται στη Βουλή όλα αυτά τα χρόνια ήταν άριστοι; Ότι είναι καλύτεροι από εσάς; Ότι είναι πιο έξυπνοι; Πιστεύετε ότι αυτοί που έβγαλαν λεφτά τα προηγούμενα χρόνια ήταν άριστοι; Η ελίτ στην Ελλάδα δεν είναι αξιόλογη». Και γυρνώντας προς τους καθηγητές είπε: «Εσείς είστε η ελίτ».
Τότε ο καθηγητής κ. Γεραπετρίτης σηκώθηκε και απάντησε: «Επειδή κύριε Υπουργέ με κατηγορήσατε ότι είμαι η ελίτ σας θυμίζω ότι μεγάλωσα σε φτωχές γειτονιές του Πειραιά και ότι ήμασταν συμμαθητές. Σας θυμίζω επίσης ότι δεν θα πετυχαίναμε τίποτα στη ζωή μας, ούτε εσείς που είστε τώρα υπουργός, ούτε εγώ που είμαι πανεπιστημιακός, χωρίς τη μόρφωση. Μια ελπίδα είχαμε τότε για να ξεφύγουμε από την μιζέρια και το ξέρετε: Να καταφέρουμε να περάσουμε σε ένα καλό σχολείο. Και τα καταφέραμε και περάσαμε σε ένα πρότυπο σχολείο, στην Ιωνίδειο. Από αυτό το σχολείο καταφέραμε να κάνουμε ότι κάναμε και να φτάσουμε όπου φτάσαμε. Μη μου λέτε λοιπόν εμένα για ελίτ, ούτε για αριστεία. Η αριστεία μας έφτασε εδώ που μας έφτασε και εσάς και εμένα». Και απευθυνόμενος στους φοιτητές του που παρακολουθούσαν την ομιλία, ο κ. Γεραπετρίτης είπε:
«Παιδιά, να ξέρετε ότι ο δρόμος είναι ένας... Η ανηφόρα»
Ίσως αυτό ακριβώς θα πρέπει να είναι και το στοίχημα της επόμενης δεκαετίας.
15°
