Η παρήγορη αντοχή των θεσμών και του κράτους δικαίου

Αποδεικνύεται εξαιρετικά επώδυνη για τον τόπο η έλευση στην εξουσία ενός κόμματος ως «νέο» και «άφθαρτο» που θα αντικαταστήσει το «παλιό» και «διεφθαρμένο», το οποίο στην πράξη ανακύκλωσε όλη την παθογένεια του παρελθόντος στη χειρότερή της εκδοχή. Το πρόβλημα καθίσταται οξύτερο, γιατί το νέο «καθεστώς», ακριβώς επειδή στόχευσε στη δημιουργία καθεστωτικών δομών (στόχο τον οποίο κομψά επιχειρεί να εμφανίσει ως ανολοκλήρωτο αγώνα για την κατάληψη της πραγματικής εξουσίας (!) πέραν της κυβερνητικής), επένδυσε με μανία στον διχασμό και επιτέθηκε με δριμύτητα στο κράτος δικαίου και τους θεσμούς.

Η επένδυση στον διχασμό και το αφήγημα του εσωτερικού εχθρού αποτέλεσε για τη σημερινή κυβέρνηση μια στρατηγική επιλογή τόσο στο πρώτο στάδιο του αντιμνημονιακού αγώνα με στόχο την αναρρίχησή της στην εξουσία, όσο και στο σημερινό στάδιο, εκείνο της απόπειρας δημιουργίας ενός κοινωνικού μετώπου, αντίστοιχου μιας εύρωστης αξιωματικής αντιπολίτευσης, η οποία θα παραταχθεί με ταξικό μίσος απέναντι στη νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Τα δίπολα του σκότους και του φωτός, της μαύρης συντήρησης και της προόδου, των πλουσίων και των φτωχών αναδεικνύονται ήδη με παροξυσμό επιχειρώντας να ξυπνήσουν μνήμες από τον εμφύλιο και την περίοδο που οδήγησε στην εφτάχρονη δικτατορία. Επιχειρώντας να μιλήσουν για τα άλυτα προβλήματα της φτώχιας, της ανισότητας και της κοινωνικής αδικίας με όρους βαθέος παρελθόντος, σε μια χώρα που αν συνεχίσει να πορεύεται με αυτό τον τρόπο σε λίγο δεν θα έχει μέλλον.

Η επίθεση στο κράτος δικαίου και τους δημοκρατικούς θεσμούς αποτελεί, όπως και η επένδυση στον διχασμό, στρατηγική επιλογή για τους κυβερνώντες. Είναι μια απόπειρα κατάλυσης της δημοκρατίας σε συνθήκες δημοκρατίας. Γιατί όταν οι θεσμοί χρησιμοποιούνται από την κυβέρνηση ως όπλο για την επικράτησή της, τότε το όλο πολιτικό σύστημα βρίσκεται σε κρίση και η δημοκρατία απειλείται. Ξεκινώντας απο την προκήρυξη του ανεκδιήγητου δημοψηφίσματος και τη διαχείριση του αποτελέσματός του, ο κατάλογος των πράξεων της κυβέρνησης που συνιστούν απόπειρα χειραγώγησης των θεσμών και καταστρατήγησης του κράτους δικαίου, είναι δυστυχώς μακρύς.

Η απόπειρα ελέγχου του τηλεοπτικού τοπίου με τον σχετικό αντισυνταγματικό νόμο, έπειτα απο μια κατά παραγγελία έκθεση ενός απίθανου ινστιτούτου αξίας 20.000 ευρώ. Η προσβολή της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης με τον απαράδεκτο διορισμό της συνταξιούχου προέδρου του ΑΠ στο πρωθυπουργικό γραφείο και αργότερα στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία κατά τα άλλα αποτελεί ανεξάρτητη αρχή. Η ανάμειξη της εκτελεστικής εξουσίας με κρίσεις οι οποίες συμβάλλουν στη δημιουργία βάσιμων εντυπώσεων επί εκκρεμών υποθέσεων στις οποίες αναφέρονται πολιτικά πρόσωπα.

Ο κατάλογος είναι απολύτως ενδεικτικός και για την ώρα έχει ως τελευταίο θλιβερό επεισόδιο την αλλοίωση της σύνθεσης της Εθνικής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην οποία απάντησε με την υποβολή της παραίτησής του ο πρόεδρός της, κάνοντας λόγο για «μόνη αξιοπρεπή αντίδραση απέναντι στην υπερτροφία της εκτελεστικής εξουσίας».

Η αντοχή των θεσμών και της λειτουργίας του κράτους δικαίου στη χώρα μας μπροστά στις στοχευμένες επιθέσεις, είναι παρήγορη και δεν οφείλεται μόνο στην προχειρότητα και την αγαρμποσύνη των κυβερνώντων. Η Ελλάδα δεν έγινε και δεν θα γίνει ούτε Ουγγαρία, ούτε Πολωνία. Η συνταγματική νομιμότητα, με προμετωπίδα την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, παρά τη δριμεία αμφισβήτηση και τις επανειλημμένες απόπειρες κατάλυσής της, αποτελεί σταθερό παρονομαστή του πολιτικού μας συστήματος. Στα αδιασάλευτα από πολιτικές και πολιτειακές κρίσεις χρόνια της μεταπολίτευσης, με όσες παθογένειες και αν αυτή γέννησε, τέθηκαν οι αυστηρές εγγυήσεις για τη λειτουργία ενός σύγχρονου ευρωπαϊκού κράτους δικαίου. Οικοδομήθηκε με θεμέλια βάση το Σύνταγμα του 1975, ένα σύστημα θεσμικών λειτουργιών θωρακισμένο το οποίο ρίζωσε και διαμόρφωσε το μεταπολιτευτικό αντιπροσωπευτικό κοινοβουλευτικό μας πολίτευμα.

Αυτή η παράδοση τεσσάρων περίπου δεκαετιών συνιστά ένα ανυπέρβλητο ανάχωμα απέναντι σε κάθε λογής επιθέσεις μικροκομματικής και τυχοδιωκτικής επέλασης, που έχουν ως μόνιμο στόχο τον περιορισμό των δημοκρατικών εγγυήσεων προκειμένου η εξουσία να μην κινδυνεύει από ενοχλητικά θεσμικά αντίβαρα. Στην γκρίζα σημερινή πραγματικότητα αυτή η αντοχή των θεσμών αποκτά πρόσθετη σημασία. Είναι παρήγορη για το παρόν και ελπιδοφόρα για το μέλλον στη χώρα μας.