Ο Ερντογάν κέρδισε χάνοντας την Πόλη

Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το πώς τα ελληνικά ΜΜΕ «διαβάζουν» τα γεγονότα στη γειτονική Τουρκία. Ιδιαίτερα όταν η «ανάγνωση» αφορά εκλογική αναμέτρηση. Τα ελληνικά ΜΜΕ επικεντρώνουν στον έλεγχο της Κωνσταντινούπολης ή της Άγκυρας και δεν βλέπουν σφαιρικά τα αποτελέσματα στην Τουρκία. Ενδεχομένως διότι αυτά τα αποτελέσματα είναι βαθιά απογοητευτικά.

Για να ξεκαθαρίσουμε. Ο Ερντογάν έχασε την Πόλη για 27.000 ψήφους σε σύνολο 10 εκατομμυρίων ψηφοφόρων. Αυτό σημαίνει πως τουλάχιστον οι μισοί τον ψήφισαν. Τη Σμύρνη, την Αδριανούπολη, τα Δαρδανέλια, την Αττάλεια, δεν τις είχε ποτέ για να τις χάσει. Το ζήτημα βρίσκεται αλλού.

Στο σύνολο της χώρας το κόμμα του Ερντογάν AKP συγκέντρωσε 44,42%, κάτι παραπάνω από τις αντίστοιχες εκλογές του 2014. Όμως ο σύμμαχος του Ερντογάν, το εθνικιστικό κόμμα του MHP συγκέντρωσε το 7,25%. Μαζί τερμάτισαν με 51,67%. Παραπάνω ψήφους δηλαδή από τις τελευταίες προεδρικές εκλογές.

Μία δεύτερη παρατήρηση. Το επίσης ακροδεξιό «Καλό Κόμμα», που βρισκόταν σε επίπεδα ανυποληψίας, συγκέντρωσε το 7,46% των ψήφων. Η υπαρκτή δηλαδή ακροδεξιά των «Γκρίζων Λύκων» αγγίζει πια το 16%. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη διόγκωση ακροδεξιάς - εθνικιστικής ψήφου στην Τουρκία από την περίοδο Οτζαλάν, δηλαδή πριν από 1996.

Τρίτη παρατήρηση. Οι όποιες απώλειες στα αστικά κέντρα του Ερντογάν αντισταθμίζονται από αντίστοιχη αύξηση των ποσοστών του ακροδεξιού συμμάχου του, ενώ δεν παρατηρείται αύξηση των ποσοστών της δημοκρατικής λεγόμενης Αντιπολίτευσης του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP). Η αξιωματική αντιπολίτευση σε ψήφους κατάφερε να συγκεντρώσει με κόπο ένα 30% συνολικά.

Τέταρτη παρατήρηση. Ο Ερντογάν για να «στήσει» πια για τα καλά το καθεστώς του εξαρτάται στην κυριολεξία από τους εθνικιστές - ακροδεξιούς του MHP του Ντεβλέτ Μπαχτσελί. Και οι δύο γνωρίζουν πάντως, καθώς και η αξιωματική αντιπολίτευση, πως ρυθμιστής της ψήφου στα μεγάλα αστικά κέντρα ήταν το κουρδικό στοιχείο.

Η Κωνσταντινούπολη είναι η μεγαλύτερη κουρδική πόλη της Τουρκίας με 5 εκατομμύρια κατοίκους κουρδικής καταγωγής. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτού του πληθυσμού πριμοδότησε την Κυριακή το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα CHP φροντίζοντας μάλιστα να μην κατεβάσει υποψηφίους. Την ίδια τακτική ακολούθησε και στην Άγκυρα. Όσον αφορά συνολικά τον πολιτικό χάρτη, το κουρδικό κόμμα HDP συγκέντρωσε μόνο το 4,22% των ψήφων. Κέρδισε στις αμιγώς κουρδικές περιοχές του Ντιγιαρμπακίρ, Βαν και Καρς, όπου και εκεί παρατηρήθηκε το φαινόμεν υποψήφιοι του Ερντογάν να αναδεικνύονται νικητές σε κωμοπόλεις όπου λογικά θα έπρεπε να υπερτερεί η κουρδική ψήφος. Πιθανότατα αυτό να οφείλεται σε μαζικές μετακινήσεις ή επικοισμούς στις περιοχές αυτές με εγκατάσταση σε μεγάλους αριθμούς οικογενειών στρατιωτικών, αστυνομικών και στρατοχωροφυλάκων.

Ο Ερντογάν για τα επόμενα 4,5 χρόνια δεν αντιμετωπίζει εκλογική αναμέτρηση. Διαθέτει άπλετο χώρο και χρόνο να εμβαθύνει την επιρροή του «Ερντογανισμού» υπό τη μορφή πια της καθεστωτικής μορφής του.

Η απόλυτη εξάρτησή του από τους ακροδεξιούς εθνικιστές θα τον υποχρεώσει στη διατήρηση της επιθετικής - εθνικιστικής και ισλαμιστικής ρητορικής του. Έχει να αντιμετωπίσει το αμέσως επόμενο διάστημα τόσο την ανάσχεση της κατάρρευσης της τουρκικής οικονομίας όσο και τη διαχείριση της αδιέξοδης αντιαμερικανικής πολιτικής του. Θα βρεθεί αναγκαστικά στη μέση της επερχόμενης πολεμικής αναμέτρησης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, όποια μορφή και να λάβει αυτή η σύγκρουση. Θα αντιμετωπίσει επίσης την κλιμακούμενη εχθρότητα της Σαουδικής Αραβίας στη στρατηγική της Άγκυρας για κυρίαρχο ρόλο στο Σουνιτικό Ισλάμ.

Υπ’ αυτήν την έννοια το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής όχι μόνο δεν συνετέλεσε στη μείωση της επιρροής του Ταγίπ Ερντογάν στο πολιτικό σκηνικό της χώρας του, αλλά μάλλον συγκρότησε τον σκληρό πυρήνα του ισλαμιστικού - εθνικιστικού παντουρκισμού, τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά του οποίου θα διαφεντεύουν την επόμενη περίοδο το πολιτικό σκηνικό.