Η αρθρογραφία περί μεταρρυθμίσεων όταν γίνεται με γενικολογίες, κινδυνεύει να υποπέσει σε λαϊκισμό, με αποτέλεσμα την αυτό-ακύρωση της.
Θα φέρω ως παράδειγμα την κινητικότητα κατά της υπέρ-φορολόγησης των ακινήτων. Ως σύνθημα ακούγεται ελκυστικό, ως θέμα είναι δίκαιο, αλλά δεν απαντά στο ερώτημα, εάν θα πρέπει να κατανέμονται τα φορολογικά βάρη σε όλες τις κατηγορίες ακινήτων, ή όχι.
Και στο πλαίσιο αυτό, θυσιάζεται η ίδια η μεταρρύθμιση, η οποία πρέπει να είναι α) η εμπέδωση της ισονομίας, όπως αυτή εκφράζεται με τη συμμετοχή του συνόλου των ακινήτων στα φορολογικά βάρη, καθώς και β) η αναλογικότητα της συνεισφοράς των ακινήτων, σε σχέση με την αξία τους.
Αν πράγματι γίνει αυτό, και επικρατήσουν οι εξαιρέσεις κατηγοριών ακινήτων από την φορολογία των ακινήτων, τότε θα έχουμε τη θριαμβευτική επικράτηση του πελατειακού πολιτικού συστήματος. Το σημαντικό όμως είναι ότι θα έχουμε διατήρηση του και στη μεταμνημονιακή εποχή.
Να δούμε ένα παράδειγμα μεταρρυθμιστικής αρθρογραφίας. Γίνεται γενικά συζήτηση για το ότι η Ελλάδα πρέπει να γίνει φιλική χώρα για το επιχειρείν, κι αυτό είναι σωστό. Η συζήτηση όμως «μπατάρει» όταν εισέρχεται στο επίπεδο συγκεκριμένων ενεργειών, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Συνήθως, όλα ξεκινούν και τελειώνουν στο ότι πρέπει να μειωθεί η φορολογία.
Θα επισημάνω όμως ότι η φορολογία στις επιχειρήσεις στην Ελλάδα (26%), είναι πολύ κοντά στο μέσο όρο της ευρωζώνης, και χαμηλότερα από την αντίστοιχη της Γερμανίας (29,5%), της Γαλλίας (32%) και του Βελγίου (34%). Κι ότι η Βουλγαρία που έχει πολύ χαμηλότερη φορολογία στις επιχειρήσεις (10%), είναι πιο εχθρική χώρα από την Ελλάδα, ως προς την επιχειρηματικότητα και σίγουρα βρίσκεται σε πολύ πιο δυσμενή οικονομική θέση.
Αντιθέτως, σπανίως η συζήτηση περί βελτίωσης του γενικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος εισέρχεται σε συγκεκριμένα σημεία που χρήζουν βελτίωσης, αλλαγής ή καταργησης. Την ίδια στιγμή, στο πλαίσιο της έκθεσης «Doing Business in 2014» της Παγκόσμιας Τράπεζας, ανακοινώθηκε η άνοδος της Ελλάδας κατά 17 θέσεις της Ελλάδας στην ευκολία του επιχειρείν, στην επίσης χαμηλή 72η θέση.
Το ποιοτικό στοιχείο όμως της έκθεσης, δείχνει ότι η Ελλάδα καταλαμβάνει την 36η θέση όσον αφορά την έναρξη επιχείρηση, το οποίο αντιστοιχεί σε άνοδο-ρεκόρ 111 θέσεων στην παγκόσμια κατάταξη. Θα παρατηρήσουμε όμως ότι η πλειοψηφία της αρθρογραφίας, μετά τη φορολογία λανθασμένα επικεντρώνεται συστηματικά στη δυσκολία της έναρξης επιχείρησης στην Ελλάδα.
Και δεν αναφέρεται 1) στην έκδοση οικοδομικών αδειών, 2) στην ηλεκτροδότηση 3) στην κατοχύρωση περιουσίας, 4) στην λήψη πίστωσης 5) στην προστασία επενδυτών 6) στην πληρωμή φόρων 7) στο διασυνοριακό εμπόριο 8)στην εφαρμογή συμβάσεων και 9) στην πτωχευτική διαδικασία.
Αποτελεί αυτό άγνοια; ή αποτελεί συστηματική προσπάθεια αποφυγής συζήτησης για τα δύσκολα θέματα;
Γιατί εάν η διαδικασία έναρξης επιχειρήσεων, διευθετήθηκε σχετικά σύντομα και εύκολα με την αλλαγή της νομοθεσίας, η διευθέτηση των υπολοίπων 9 σημείων που καθορίζουν το φιλικό περιβάλλον προς την επιχειρηματικότητα, προϋποθέτει σημαντικότερες αλλαγές.
Για να αναφέρω συγκεκριμένα παραδείγματα, είναι πολύ πιο σύνθετο project, η ύπαρξη κτηματολογίου στο σύνολο της επικράτειας, η αναδιάρθρωση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, ή η κατάργηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών που συσχετίζονται με την έναρξη οικοδομής κλπ
Αντιλαμβανόμαστε όλοι, ότι αυτές οι αλλαγές ενδεχομένως να είναι αποτελούν μια μακρόχρονη διαδικασία γιατί προϋποθέτουν συγκρούσεις με ισχυρές επαγγελματικές ομάδες, και εκεί τα πράγματα δυσκολεύουν.
Άρα σταδιακά, η αρθρογραφία περί μεταρρυθμίσεων, εάν θέλει να διατηρήσει την αξιοπιστία της, θα πρέπει να είναι πιο στοχευμένη.
