Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης αποτελεί το σημαντικότερο γεγονός της πόλης από το 1912, και είναι στην πραγματικότητα η μόνη ουσιαστική εξωστρεφής δραστηριότητά της. Ομολογουμένως η απήχηση που έχει στη ζωή της πόλης με τα χρόνια δυναμώνει, και αποτελεί μέγιστο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό γεγονός όχι μόνο για την ίδια την πόλη που τη φιλοξενεί αλλά και για ολόκληρη τη χώρα. Κατά τη διάρκεια των εκατό και πλέον ετών λειτουργίας της, άλλοτε περιβάλλονταν με ιδιαίτερη αίγλη και άλλοτε διένυσε ημέρες στασιμότητας και παρακμής. Και τώρα βρισκόμαστε μπροστά σε ένα σταυροδρόμι, σε ένα κρίσιμο σημείο που οι αποφάσεις που θα λάβουμε είτε θα «διαχειριστούν» απλώς τα διάφορα μικροπροβλήματα λειτουργίας της, είτε θα αποτελέσουν το έναυσμα για την πραγματική απογείωση του θεσμού και ακολούθως της πόλης.
Μόλις πριν λίγες μέρες αναρτήθηκε σε δημόσια διαβούλευση στην ιστοσελίδα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου που αφορά τη σχεδιαζόμενη ανάπλαση της ΔΕΘ. Κατά το χρονικό διάστημα της διαβούλευσης -η οποία θα είναι ανοιχτή για 30 ημέρες- καλούμαστε όλοι οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλλουμε τις παρατηρήσεις ή καλύτερα τις αντιρρήσεις μας για το έργο.
Τι προβλέπει, όμως, η σχεδιαζόμενη ανάπλαση; Οι μελετητές σε γενικές γραμμές προτείνουν την κατεδάφιση των υφιστάμενων κτιρίων και τη διατήρηση του Παλαί ντε Σπορ, του Πύργου του ΟΤΕ και του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης. Το σύνολο της έκτασης προτείνεται να οργανωθεί σε ενότητες-ζώνες, που θα αφορούν το εκθεσιακό σκέλος, το συνεδριακό τμήμα, το εμπορικό κομμάτι, ενώ προτείνεται η δημιουργία ξενοδοχειακού χώρου και χώρου πρασίνου. Η επιμέρους μελέτη των στοιχείων της σχεδιαζόμενης ανάπλασης και η ανάδειξη των αντιδράσεων που έχει ήδη εγείρει, κατά τη γνώμη μου δεν έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς μας κάνει να ασχολούμαστε με το δέντρο και να χάνουμε τελείως την εικόνα του δάσους.
Είναι, λοιπόν, κακή η σχεδιαζόμενη ανάπλαση; Θα απαντήσω χρησιμοποιώντας τα λόγια της Διοίκησης του οργανισμού, ότι δηλαδή «η ανάπλαση αποσκοπεί στην επίλυση των προβλημάτων οργάνωσης, δόμησης και λειτουργίας της έκθεσης, με απώτερο στόχο τον εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεών της, τη βέλτιστη οργάνωση των δραστηριοτήτων της». Αυτό είναι όμως που πραγματικά χρειάζεται η ΔΕΘ; Αυτό είναι που χρειάζεται η Θεσσαλονίκη; Μια κοντόφθαλμη, βραχυπρόθεσμη διευθέτηση μικροπροβλημάτων, που απλά δίνουν μια μικρή ανάσα ζωής και μεταθέτουν το πρόβλημα στο απώτερο μέλλον;
Η Θεσσαλονίκη χρειάζεται branding! Χρειάζεται ένα τοπόσημο, ένα σημείο αναφοράς για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης, που σε συνδυασμό με την νέα παραλία θα λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης της περιοχής. Σε μια πόλη από μπετόν με ελάχιστη αναλογία πρασίνου ανά κάτοικο, όπως η Θεσσαλονίκη, δεν θα πρέπει να χαθεί η ευκαιρία δημιουργίας ενός πραγματικά μητροπολιτικού πάρκου, ενός πνεύμονα πρασίνου και αναψυχής στο κέντρο της πόλης ανάλογο των μεγάλων πόλεων του εξωτερικού. Ενός έργου γοήτρου, που θα δώσει έναν άλλο αέρα στην πόλη, που θα λειτουργεί υπερτοπικά και θα ισχυροποιεί τη θέση της πόλης σε κέντρο των Βαλκανίων.
Αλλά και για το ίδιο το μέλλον της ΔΕΘ-Helexpo, ένας εκσυγχρονισμός απλά των εγκαταστάσεών της δεν πρόκειται να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά για το φορέα. Ο οργανισμός χρειάζεται να αποκτήσει υπερσύγχρονες εκθεσιακές εγκαταστάσεις, με υψηλού επιπέδου συνεδριακούς χώρους, που να συνοδεύεται με ξενοδοχειακές μονάδες διεθνούς εμβέλειας που να μπορεί να φιλοξενεί επάξια Διεθνή εμπορικά, οικονομικά και πολιτικά γεγονότα και fora. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει, αν δεν μετεγκατασταθεί εκτός ιστορικού κέντρου, σε ένα χώρο που θα μπορεί να φιλοξενήσει χωρίς περιορισμούς όλες τις απαραίτητες εγκαταστάσεις.
Είτε, λοιπόν, θα επιλέξουμε τον δρόμο της προόδου, τον δρόμο μετασχηματισμού της πόλης σε διεθνές κέντρο-σημείο αναφοράς των Βαλκανίων, είτε θα συνεχίσουμε να ζούμε στη μιζέρια και θα «χαιρόμαστε» κάθε Σεπτέμβρη που θα επισκέπτονται την πόλη μας για ένα τριήμερο οι πολιτικοί αρχηγοί των εθνικών κομμάτων. Η επιλογή είναι δική μας και απαιτεί την άμεση εγρήγορση όλων των υγειών δυνάμεων της πόλης· παραγωγικών φορέων, επιμελητηρίων, εμπορικών συλλόγων, πολιτιστικών-αρχιτεκτονικών φορέων και απλών πολιτών.
Θα δημιουργήσουμε το «Σημείο Μηδέν» ως χρονικό εφαλτήριο νέων ευκαιριών για την πόλη ή θα αρκεστούμε για ακόμη μια φορά με το «Μηδέν εις το Πηλίκον»;
9°
